Γράφει ο Νίκος Κ. Χαβιάρας δ.Φ.
Η Β΄ Εθνοσυνέλευση του Άστρους (Μάρτιος 1823) είχε ορίσει επιτροπή για να συντάξει έναν προϋπολογισμό για το επαναστατημένο έθνος. Σύμφωνα με αυτόν, τα έξοδα μόνο του πρώτου εξαμήνου του 1823 θα ήταν 38 εκατομμύρια γρόσια, ενώ τα έσοδα μόλις 12. Έτσι, η επιτροπή πρότεινε, εκτός από καλύτερη διαχείριση (περιορισμό) των δημοσίων εξόδων, την εξεύρεση νέων πόρων. Τέτοιος ήταν η σύναψη δανείου.
Έτσι, στις 2 Ιουνίου 1823, το Εκτελεστικό εξουσιοδοτεί τους Ιωάννη Ορλάνδο (γαμπρό του αγγλόφιλου Υδραίου καραβοκύρη, και από τις 5 Ιανουαρίου 1824 Προέδρου του, Γεωργίου Κουντουριώτη), Ανδρέα Ζαΐμη και Ανδρέα Λουριώτη να ταξιδέψουν στο Λονδίνο για να συνάψουν δάνειο. Οι τρεις θα αναχωρήσουν τελικά στις 30 Νοεμβρίου –και ενώ από τις 25 είχε ξεκινήσει ο πρώτος εμφύλιος. Στο Λονδίνο φθάνουν πάλι με καθυστέρηση, στις 20 Ιανουαρίου 1824 και στις 21 Φεβρουαρίου συνομολογούν με τον οίκο Υιοί Λούγκαν και Ο’ Μπράιεν δάνειο 800.000 λιρών στο 59% του ονομαστικού ποσού, δηλαδή 472.000. Στις διαπραγματεύσεις έπαιξαν ρόλο ο Κάννινγκ και μέλη του Φιλελληνικού Κομιτάτου της αγγλικής πρωτεύουσας. Το δάνειο είχε τόκο 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα 1,5%, διάρκεια 36 έτη και για την αποπληρωμή του υποθηκεύθηκαν όλα τα δημόσια κτήματα (αυτό είχε και τη θετική πλευρά ότι αναγνωριζόταν κάποια κρατική οντότητα στην Ελλάδα). Επιπλέον, από το δάνειο παρακρατήθηκαν 80.000 λίρες ως προκαταβολή τόκων δύο ετών, 16.000 για χρεολύσια, 60.000 για «μίζες», 2.000 για «άλλες δαπάνες», 5.900 έλαβε ο Ορλάνδος για χρέος του ελληνικού κράτους προς τη σύζυγό του (!) και …10.000 για αγορά εφοδίων για τον Αγώνα από την Αγγλία. Το ποσό, δηλαδή, που έφθασε στην επαναστατημένη Ελλάδα από τις αρχικές 800.000 ήταν μόνο 298.000 λίρες!
Ας σημειωθεί ότι, πέρα από την ευθύνη των τριών «διαπραγματευτών» για τους επαχθείς όρους με τους οποίους συνάφθηκε το δάνειο, οι ίδιοι διαβίωσαν στη βρετανική μεγαλούπολη με προκλητική πολυτέλεια…
Και, βέβαια, τα χρήματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν από την παράταξη Κουντουριώτη-Μαυροκορδάτου-Κωλέττη (από το «αγγλικό» κόμμα ή τους «καλαμαράδες») εναντίον Ελλήνων: για να επικρατήσουν στην εμφύλια διαμάχη που είχε ήδη ματοκυλίσει το Μοριά, πριν ακόμα έλθει ο Ιμπραήμ. Από τότε ξεκινά η εξάρτηση της νεότερης Ελλάδας από ξένες δυνάμεις, ενώ η Αγγλία εφαρμόζει στην επαναστατημένη χώρα την προσφιλή τακτική της του «διαίρει και βασίλευε».
