Γράφει ο Νίκος Κ. Χαβιάρας δ.Φ.
Ένα από τα αρνητικά για την ελληνική πλευρά συμβάντα κατά το τρίτο έτος της Επανάστασης (1823) υπήρξε ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη. Είχε γεννηθεί το 1790. Μέλος της γνωστής Σουλιώτικης οικογένειας, χαρισματική προσωπικότητα, ανιδιοτελής, γενναίος, αλλά και στρατηγικό μυαλό, είχε ήδη διακριθεί στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Αγώνα. Σκοτώθηκε στη μάχη στο Κεφαλόβρυσο (κοντά στο Καρπενήσι), η οποία ωστόσο έχει καταγραφεί ως μεγάλη νίκη των Ελλήνων.
Το σχέδιο του Μάρκου, που είχε ορισθεί «Αρχιστράτηγος της Δυτικής Ελλάδας», ήταν να χτυπηθεί αιφνιδιαστικά η δύναμη του ικανού πασά της Σκόδρας Μουσταή, ο οποίος είχε σταλεί με 10000 άνδρες για να αντιμετωπίσει την Επανάσταση στη Δυτική Στερεά –ενώ ήδη διαφαινόταν η πρώτη εμφύλια διαμάχη μεταξύ των Ελλήνων. Ο Μάρκος έσκισε το έγγραφο του ορισμού του μπροστά στους υπόλοιπους οπλαρχηγούς, ωστόσο η μεγαλοπρεπής αυτή χειρονομία δεν αποδείχθηκε αρκετή. Ενώ ο σχεδιασμός του προέβλεπε οι άλλοι καπετάνιοι να χτυπήσουν στα νώτα του εχθρού, εκείνοι δεν εμφανίσθηκαν. Ο Μπότσαρης δεν άλλαξε το σχέδιό του ως προς τη δική του κίνηση και πέντε ώρες μετά τη δύση του ήλιου της 9ης Αυγούστου 1823 επιτέθηκε «μετ’ ανηκούστου τόλμης» με τους 350 Σουλιώτες του στην εμπροσθοφυλακή του Μουσταή, που υπό τον Τζελαλεδίν Μπέη είχε στρατοπεδεύσει στο Κεφαλόβρυσο. Οι αντίπαλοι ήταν καλοί πολεμιστές, ειδικά οι Μιρδίτες (από τη Βόρεια Αλβανία, καθολικοί στο θρήσκευμα), όμως η ενδυμασία, τα όπλα, η σωματική κατατομή και η γλώσσα των Σουλιωτών ήταν παρόμοια με τη δική τους, κάτι που προκάλεσε περαιτέρω σύγχυση στις τάξεις τους. Στην αρχή της μάχης εχθρικό βόλι τραυμάτισε ελαφρά τον Μάρκο στο ισχίο, αλλά αυτό δεν τον σταμάτησε. Όμως, καθώς ανέβαινε έναν μαντρότοιχο για να εντοπίσει τη σκηνή του Τζελαλεδίν, δέχθηκε σφαίρα στο μέτωπο και σκοτώθηκε επί τόπου. Οι άνδρες του, αν και αντιλήφθηκαν το συμβάν, συνέχισαν να πολεμούν, με αποτέλεσμα 800 νεκρούς από τους εχθρούς (συν λάφυρα 1700 όπλα και πολλά άλογα και μουλάρια), ενώ οι ελληνικές απώλειες ήταν 36 νεκροί και 20 τραυματίες.
Μετά το τέλος της μάχης, το σώμα του Μπότσαρη μεταφέρθηκε στην παρακείμενη Μονή της Παναγίας στον Προυσό. Ο Καραϊσκάκης, που νοσηλευόταν τότε εκεί, μαρτυρείται ότι φίλησε το νεκρό λέγοντας: «Άμποτε να πάω κι εγώ από τέτοιο θάνατο, αδερφέ Μάρκο». Η ταφή του 33χρονου Μάρκου Μπότσαρη έγινε στο Μεσολόγγι μέσα σε κλίμα βαθιάς θλίψης.
