ΒΙΒΛΙΟΤΑΞΙΔΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ
Γράφει και επιμελείται η δρ Αγγελική Μαστρομιχαλάκη, Εκπαιδευτικός – Συγγραφέας
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ… Λίγα λόγια
Η αφήγηση των ιστοριών και η επίδρασή της στο παιδί και στον έφηβο είναι πολύ σημαντική για όλη την ζωή. Έχει από καιρό ξεπεραστεί η αντίληψη πως ο έξυπνος και προικισμένος άνθρωπος, είναι αυτός που διαθέτει υψηλό δείκτη νοημοσύνης.
Τώρα πια, όταν μιλάμε για έναν άνθρωπο με αναπτυγμένη ευφυΐα, καλούμαστε να γνωρίζουμε για ποια από τα είδη νοημοσύνης μιλάμε, σε ποια από τις ευφυΐες του αναφερόμαστε. Το 1984 ο αναπτυξιακός ψυχολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, Ηoward Gardner, υποστήριξε πως δεν υπάρχει μια νοημοσύνη, κοινή για όλους τους ανθρώπους, για όλους τους πολιτισμούς και όλες τις εποχές. Αντίθετα, υπάρχουν οχτώ είδη νοημοσύνης, καθένα από τα οποία πηγάζει από διαφορετικό τμήμα του εγκεφάλου.
Πώς όμως μπορεί να συνδέεται η λειτουργία της αφήγησης των ιστοριών με το ιδιαίτερο προφίλ της νοημοσύνης του παιδιού και την ανάπτυξη της πολλαπλότητάς του;
Τα παραμύθια αρχικά παρέχουν στα παιδιά πολλαπλά ερεθίσματα, ώστε να αναπτύξουν αποτελεσματικά όλο το φάσμα της νοημοσύνης τους. Γνωρίζουμε ότι αυτά που μαθαίνει το παιδί ως το πέμπτο έτος της ηλικίας του αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των νοητικών δεδομένων για την υπόλοιπη ζωή του. Έρευνες νευροεπιστημών των τελευταίων χρόνων μάς λένε ότι η ποσότητα, αλλά και η ποιότητα ερεθισμάτων που δίνουμε στα παιδιά από την πρώτη κιόλας ηλικία, όχι μόνο τα τροφοδοτούν με γνώσεις, αλλά δημιουργούν και τις συνάψεις στα εγκεφαλικά κύτταρα, συνθέτοντας και δημιουργώντας τη βάση, στην οποία θα αποθηκεύουν πληροφορίες για την υπόλοιπη ζωή τους.
Κατά τη διάρκεια της αφήγησης μιας ιστορίας και ενός παραμυθιού απαιτούνται και καλλιεργούνται τα περισσότερα, αν όχι όλα, είδη νοημοσύνης του παιδιού.
Πρώτη είναι: Η γλωσσική ή λεκτική νοημοσύνη
Η γλωσσική ή λεκτική νοημοσύνη αφορά όλες τις λεκτικές ικανότητες του ανθρώπου και εδράζεται στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Εκδηλώνεται με την ευαισθησία στον προφορικό και στον γραπτό λόγο, με την ικανότητα εκμάθησης και ομιλίας διαφορετικών γλωσσών και τη χρήση της γλώσσας για την επίτευξη κάποιων στόχων. Τη νοημοσύνη αυτή τη διαθέτει ο ποιητής, ο συγγραφέας, ο ρήτορας, κ.λπ. Σαφώς και με την αφήγηση των παραμυθιών και ιστοριών καλλιεργείται αυτού του είδους η νοημοσύνη, τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τον ποιητικό και συμβολικό λόγο των παραμυθιών, με τη φαινομενικά απλή και αλληγορική τους γλώσσα.
Το παιδί γνωρίζει μέσα από τις ιστορίες και τα παραμύθια τον θησαυρό της ελληνικής μας γλώσσας, την ποίηση που κρύβει μα και τη δυνατότητα να κατανοήσει μέσω αυτής τα μυστήρια της ύπαρξής του, μα και τα μυστήρια του σύμπαντος, τη δυνατότητα να συλλάβει τον κόσμο, ορατό και αόρατο, και να τον δημιουργήσει, όπως τον οραματίζεται.
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΣΑΝΤΡΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ
Η Σάντρα Ελευθερίου σπούδασε γραφικές τέχνες και από το 2004 εργάζεται ως εικονογράφος, έχοντας συνεργαστεί με μια πλειάδα εκδοτικών οίκων. Το έργο της έχει διακριθεί αρκετές φορές. Έλαβε έξι φορές το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου, εκπροσώπησε την πατρίδα της στην Τιμητική Λίστα του ΙΒΒΥ 2012 και προτάθηκε για το Βραβείο Άντερσεν 2020. Διετέλεσε μέλος της Κριτικής Επιτροπής Κρατικών Βραβείων Εικονογράφησης και ήταν υποψήφια για το Βραβείο Μαντάμ Φιγκαρό – Γυναίκες της Χρονιάς 2018, στην κατηγορία δημιουργός. Παράλληλα με την εικονογράφηση ασχολείται με τη συγγραφή, όπου επίσης έχει βραβευτεί. Έλαβε έπαινο από τον ΘΟΚ για το θεατρικό «Η επιστροφή του χαμένου πρίγκιπα» (Εκδόσεις Πήλιο), Α΄ Βραβείο από τον ΚΣΠΝΒ (IBBY Κύπρου) για το μυθιστόρημα με τίτλο «Από την πόλη έρχομαι…» το οποίο έγραψε σε συνεργασία με την συγγραφέα Φυτούλα Βακανά (Εκδόσεις Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου) και Κρατικό Βραβείο Νεανικής Λογοτεχνίας για το μυθιστόρημα «Ο Φύλακας του 8κτώ – η αρχή…».
ΠΗΓΗ: ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ: «Είσαι Αστέρι», εικ. Σ. Ελευθερίου, εκδ. «Μεταίχμιο»
Πρόκειται για ένα βιβλίο που βοηθά τα παιδιά να γνωρίσουν τον εαυτό τους και να βρουν αυτό που θα τα κάνει χαρούμενα. Απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, το κείμενο σε κάθε σελίδα δεν ξεπερνάει τις δυο προτάσεις. Οι υπέροχες εικόνες του βιβλίου συμπληρώνουν το κείμενο.
Ένα μικρό αγόρι λοιπόν ακούει από την οικογένειά του συνεχώς τη φράση: «Είσαι Αστέρι!» Ακόμα και η δασκάλα τού λέει ότι είναι Αστέρι. Έτσι λοιπόν, ο ήρωας του βιβλίου αποφασίζει να δοκιμάσει τις δυνατότητές του.
Πολλά θα δοκιμάσει ακόμα το μικρό αγόρι της ιστορίας μας. Θα καταφέρει άραγε να βρει αυτό που του αρέσει. Να δει πού πραγματικά είναι Αστέρι;
Μια ιστορία ευχάριστη και διασκεδαστική έγραψε η Σάντρα Ελευθερίου, που ωθεί τα παιδιά να δοκιμάσουν χωρίς φόβο να πειραματιστούν με τα θέλω τους και να μη φοβηθούν τυχόν αποτυχίες. Άλλωστε, ένα παιδί που δέχεται ενθάρρυνση από το οικογενειακό του περιβάλλον αναπτύσσει την αυτοεκτίμησή του, νιώθει σιγουριά και δύναμη και μπορεί να καταφέρει τα πάντα. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα παιδί που ζει μέσα στην ενθάρρυνση, μαθαίνει να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, στους άλλους, και φυσικά στη ζωή.
Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά που φοιτούν στο Νηπιαγωγείο καθώς και στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού και μπορεί να αξιοποιηθεί στο πρόγραμμα διδασκαλίας, στο πλαίσιο της φιλαναγνωσίας.
