Γράφει η Ευγενία Γάλλου
Όταν λέμε ότι κάτι έγινε «στάχτη και μπούλμπερη», εννοούμε πως καταστράφηκε ολοσχερώς. Πρόκειται για ολοσχερή – σαρωτική καταστροφή, συνήθως από πυρκαγιά. Μεταφορικά για δήλωση πλήρους αδιαφορίας ή ευχή…καταστροφής.
Μπούρμπερη λεγόταν και το τριμμένο μπαρούτι με το οποίο γέμιζαν παλαιότερα τα εμπροσθογεμή όπλα.
Η έκφραση προέρχεται από τα παλιού τύπου όπλα, τα οποία ήταν εμπροσθογεμή, δηλαδή τα γέμιζαν από εμπρός, χρησιμοποιώντας μια γέμιση μπαρουτιού με διάφορα άλλα εκρηκτικά.
Το μπαρούτι, όπως ήταν τριμμένο σκόνη, το έλεγαν και πούλβερη (λέξη μεσαιωνική, Λατινικά pulvis-eris σημαίνει σκόνη).
Έτσι έχουμε τη φράση «να γίνει στάχτη και μπούλμπερη ή πούλβερη».
*στάχτη < μεσαιων. στάκτη < ελληνιστ. στακτή θηλ. του επιθ. στακτός με αναβιβασμό του τόνου (πρβλ. βραδύ-βράδυ, λευκή- λεύκη) < στάζω < ινδοευρωπ. stag =στάζω.
**μπούρμπερη < μεσαιων. πούλβερις < ιταλ. polvere < λατιν. pulvis/γενική pulveris =σκόνη, κονιορτός< ινδοευρωπ. pel- =αλεύρι, σκόνη.
Το αρχικό π έγινε μπ, μετά ακολούθησε η συχνή τροπή του λ σε ρ και του β σε μπ.
Πηγές:
https://www.sarantakos.com/language/mpourmperi.htm
