ΒΙΒΛΙΟΤΑΞΙΔΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ
Γράφει και επιμελείται η δρ Αγγελική Μαστρομιχαλάκη, Εκπαιδευτικός – Συγγραφέας
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ… Λίγα λόγια
Το παραμύθι, πέρα από τον ψυχαγωγικό και τον παιδαγωγικό ρόλο που έχει για το παιδί, «μιλάει» με έναν ξεχωριστό τρόπο στην ψυχή του. Παρόλο που στην εποχή μας η δύναμη της εικόνας είναι αναμφισβήτητη και το παιδί από πολύ νωρίς εκτίθεται και εξοικειώνεται με την εικόνα και την οθόνη, το παραμύθι ακόμα γοητεύει το παιδί.
Τι είναι όμως το παραμύθι;
Αν μπορούμε να δώσουμε ένα σύντομο ορισμό του παραμυθιού, θα λέγαμε ότι πρόκειται για μία πλαστή, σύντομη συνήθως ιστορία με έντονο το στοιχείο του συμβολισμού, της αλληγορίας και της υπερβολής.
Πώς «μιλάει» το παραμύθι στην παιδική ψυχή;
Μέσα από την αφήγηση του παραμυθιού το παιδί κινητοποιεί τη δύναμη της φαντασίας του και προσπαθεί να μορφοποιήσει κάθε φορά το σκηνικό της ιστορίας και να τοποθετήσει τους ήρωες σε αυτή. Έτσι, ενδυναμώνεται και ασκείται η φαντασία του. Συμβολισμοί και μεταφορές, συμβάλλουν στην κατανόηση από το παιδί σύνθετων και πολύπλοκων θεμάτων όπως είναι η φιλία, η οικογένεια, ο αποχωρισμός και ο θάνατος. Σταδιακά το παιδί που ήδη από τα 2 έτη αρχίζει να κατανοεί καλύτερα τη συμβολική διάσταση της γλώσσας καθώς και το συμβολικό παιχνίδι, βρίσκει ανακούφιση μέσα στο παραμύθι από τα υπαρξιακά του άγχη.
Καθώς, λοιπόν, το παραμύθι λειτουργεί καταπραϋντικά στις ανησυχίες της παιδικής ψυχής, μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε το ρόλο και τη λειτουργία του στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Το παιδί ταυτίζεται με τους ήρωες και μέσα από αυτήν την ταύτιση ζει τις συναισθηματικές καταστάσεις των χαρακτήρων. Το παιδί βιώνει ένα φάσμα συναισθημάτων όπως χαρά, αγωνία, απογοήτευση, λύτρωση, διαδικασία που το βοηθάει να κατανοήσει και να ονοματίσει τα συναισθήματά του. Η διαδικασία αυτή από μόνη της ηρεμεί την παιδική ψυχή που ακόμα δυσκολεύεται να προσδιορίσει τι νιώθει και μαθαίνει να ρυθμίζει τα συναισθήματά του κάτω από διάφορες και διαφορετικές συνθήκες. Αρχίζει, δηλαδή, να κατακτά τη συναισθηματική αυτορρύθμιση.
Ακόμη, το παραμύθι βοηθάει το παιδί σιγά-σιγά να κοινωνικοποιηθεί. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από τους ήρωες, διδάσκεται κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές και μοντέλα συμπεριφορών. Παράλληλα, οι λύσεις που βρίσκουν οι ήρωές του, αποτελούν πρότυπα μίμησης για να αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα. Το παιδί μαθαίνει την ύπαρξη του καλού και του κακού, την έννοια της τιμωρίας και της επιβράβευσης, του δίκαιου και του άδικου, της δύναμης και της αδυναμίας. Έτσι από την πραγματικότητα του παραμυθιού, σταδιακά μεταβαίνει στις «πραγματικότητες» της ζωής .
Το παιδί κινητοποιείται νοητικά και φαντασιακά μέσα από τον παραμυθιακό λόγο και την εικόνα. Ο γονιός στα μάτια του παιδιού αποκτά ενεργό ρόλο και τον οδηγεί στον κόσμο των συμβόλων.
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Ιωάννα Κρητικού
Η Ιωάννα Κρητικού γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1981 στην Αθήνα όπου και ζει. Είναι παιδαγωγός και έχει εργαστεί σε δημόσια και ιδιωτικά νηπιαγωγεία, καθώς και στον χώρο της ψυχικής υγείας. Παράλληλα έχει ασχοληθεί και με το θεατρικό παιχνίδι. Έχει παρακολουθήσει μαθήματα συγγραφής μυθιστορήματος με τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο και θεατρικής γραφής με τον Ανδρέα Φλουράκη. Κείμενά της έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα έντυπα. Ο “Μπαμπάς φάλαινα” είναι η πρώτη της εκδοτική προσπάθεια.
ΠΗΓΗ: ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ: «Πετάει, πετάει…», Εικονογράφηση Fr. Rossi, εκδ. «Κόκκινη Κλωστή Δεμένη»
«Πετάει, πετάει το γεράκι; Ναι, το γεράκι πετάει!
Πετάει, πετάει ο Πασχάλης; Όχι, ο Πασχάλης δεν πετάει!
Τι κι αν είναι πουλί! Ο Πασχάλης όμως περπατάει, κολυμπάει, σκαρφαλώνει!
Θα μπορέσει, άραγε, να σώσει την Καλλιόπη, την καλύτερή του φίλη, όταν αυτή θα κινδυνεύσει»;
Το «Πετάει, πετάει…» είναι ένα βιβλίο για την δύναμη που μας δίνει η φιλία και που πολλές φορές μας κάνει να ξεπερνάμε ακόμα και τον εαυτό μας.
Ο Πασχάλης είναι ένα μικρό άκακο πουλάκι, με καλλιτεχνικές ευαισθησίες και μια υπέροχη φίλη: την Καλλιόπη, την κοτούλα. Οι δυο μαζί περνάνε υπέροχα στον μικρόκοσμό τους, με παιχνίδια και χαρές, χωρίς καθόλου να τους ενοχλεί ότι ο Πασχάλης δεν μπορεί να πετάξει. Όταν όμως κινδυνέψει η αγαπημένη του φίλη, ο Πασχάλης κυριολεκτικά “μεταμορφώνεται” και ανακαλύπτει δυνάμεις που ούτε ο ίδιος φανταζόταν ότι έχει.
Η αίσθηση της απειλής, η ιδέα ότι θα πάθει κάτι η πολύτιμη φίλη του οδηγεί τον μικρό, άτολμο Πασχάλη, να κάνει την υπέρβασή του και να βγάλει τον καλύτερό του εαυτό, προκειμένου να προστατέψει αυτή που δίνει νόημα στη ζωή του.
Η συγγραφέας, περνάει και το οικολογικό της μήνυμα και μας δίνει και μια γεύση από τα μαγευτικά μυστικά της Μητέρας Φύσης, με μια διευκρινιστική παράγραφο στο τέλος του βιβλίου στο τέλος: Το πτηνό μαχητής (o Πασχάλης της ιστορίας) ανήκει στην οικογένεια Scolopacidae.
Ο μαχητής έχει μια εκπληκτική ικανότητα να μεταμορφώνεται την περίοδο της αναπαραγωγής για να εντυπωσιάσει το θηλυκό! Γύρω από τον λαιμό του το φτέρωμα αποκτά τόσο φανταχτερά χρώματα που η μορφή του δε θυμίζει σε τίποτα την αρχική. Στην ιστορία μας, βέβαια, η μεταμόρφωση του Πασχάλη συνέβη για να καταφέρει ν’ αντιμετωπίσει το γεράκι. Ο μαχητής είναι υδρόβιο πτηνό και αποδημητικό. Από τη χώρα μας περνάει το φθινόπωρο. Οπότε, ίσως, κάπου τον συναντήσουμε από κοντά! Θα είναι εκείνος που δίπλα του θα έχει τη φίλη του, την Καλλιόπη.
Το νέο βιβλίο της «Πετάει, πετάει…» αγγίζει τις καρδιές των μικρών παιδιών (από 4 ετών).
