Γράφει και επιμελείται η Βάσω Κριτάκη
ΠΟΡΤΡΕΤΑ – ΠΟΠΗ ΒΡΟΧΑΡΗ
Νωρίς με τη δροσούλα, πριν μερικές δεκαετίες, η δωδεκάχρονη Καλλιόπη – Φρειδερίκη Κασσιώτου, με μητέρα Λαγκαδούσαινα και πατέρα Καλύμνιο, ξεκινούσε από το Κάστρο της Χίου ποδαρόδρομο για την περιοχή της Ευαγγελίστριας της Χίου για το μοδιστράδικο. Όχι με χαρά ομολογεί. Γιατί το όνειρό της ήταν, αφού δεν θα συνέχιζε στο Γυμνάσιο, να μάθει κομμωτική. Οι γονείς της προσπάθησαν να πραγματοποιήσουν το «θέλημά» της. Δυστυχώς, όμως , στο Κομμωτήριο του Χατζόπουλου στο νησί δεν την δέχθηκαν ως μαθητευόμενη. Κι έτσι, μιας και έπρεπε να μάθει μια τέχνη, όπως πρόσταζε η εποχή , ακολούθησε το μονοπάτι της μοδιστρικής, σε μια δασκάλα-ράφτρα κυριών, Αιγνουσιώτισσα, την κα Ειρήνη Τσαρούχα, στο «Κολωνάκι» τότε της Χίου, στην Ευαγγελίστρια.
Εκεί κατέφθανε η αφρόκρεμα της περιοχής, κουβαλώντας ακριβά υφάσματα για να ράψουν ρούχα με την τελευταία λέξη της μόδας. Όταν η μικρή Πόπη πήγαινε τα ραμμένα πλέον ρούχα στα σπίτια τους, έπαιρνε το πουρμπουάρ της που ήταν από αρκετές δραχμές μέχρι …ένα αυγουλάκι ή μπισκοτάκι. Μαζί με την συμμαθητευόμενή της, απολάμβαναν το πρόγραμμα από το τραντζιστοράκι που τους είχε η δασκάλα τους και περνούσαν όμορφα.
Εκεί η μοδιστρούλα μας έμεινε μόνο ένα χρόνο, γιατί δεν μπορούσε να πάρει τα απαραίτητα μαθήματα γεωμετρίας για την κοπή πατρόν. Κι έτσι πήρε τα μπογαλάκια της και πήγε σε άλλο μοδιστράδικο, με δύο δασκάλες παρακαλώ. Δύο ανύπαντρες αδελφές. Βρήκε και άλλες δυο συμμαθητευόμενες ή μάλλον βοηθούς πλέον. Καλές δασκάλες και με πολλή δουλειά, αλλά λιγουλάκι …ιδιόρρυθμες. Ξήλωναν τις μίτινες κάλτσες …για να έχουν κλωστές που χρησιμοποιούσαν οι μαθήτριες. Πρωτάκουστο ακόμα και για μένα που έκανα κάμποσα καλοκαίρια σε μοδιστράδικα. Και δεν ήταν μόνο αυτό. Νύχτα έστειλαν με τα πόδια τις μαθητευόμενες, παρά τις αντιρρήσεις τους, κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Κωνσταντίνου, για να πάνε ένα έτοιμο ρούχο σε μια πελάτισσα. Ακόμα θυμάται η κα Πόπη την τρομάρα τους μέχρι να φτάσουν στο σπίτι, με τόση απόσταση και χωρίς φώτα στον δρόμο. Νύχτα-θρίλερ που ευτυχώς είχε αίσιο τέλος, αφού βρήκαν μια… καρότσα για να τις κατεβάσει στην πόλη.
Τα κορίτσια βοηθούσαν στις πρόβες, δίνοντας κυρίως τις καρφίτσες, αλλά μάθαιναν παράλληλα και λεπτομέρειες από αυτές. Ενημερωνόντουσαν επίσης για τις τάσεις της μόδας, καθώς οι περισσότερες πελάτισσες έφερναν μαζί τους γυναικεία περιοδικά , όπως το Ρομάντζο, το Ντομινό και τον Θησαυρό για να τους δείξουν τα συγκεκριμένα πατρόν που ήθελαν και συνήθως διάλεγαν τα ρούχα τους από δικά τους φιγουρίνια. Τα χρώματα που προτιμούσαν οι πελάτισσες της Ευαγγελίστριας ήταν σοβαρά χρώματα, κυρίως μπλε, καφέ και μαύρο. Έραβαν όμως και πολύ όμορφα δεύτερα νυφικά. Η αυστηρότητα των δασκαλισσών δεν επέτρεψε να συμβούν ευτράπελα, εκτός από μια πελάτισσα η οποία έβγαινε μισόγυμνη στην πρόβα , καθώς αρνιόταν να φορέσει σουτιέν. Ακόμα μάλιστα δεν είχε φθάσει ο φεμινισμός σε τέτοιο σημείο που να επέτρεπε στη γυναίκα να κυκλοφορεί χωρίς σουτιέν, τα οποία παρεμπιπτόντως εκείνη την εποχή ήταν μυτερά . Αυτό έφερνε σε αμηχανία τις «καθώς πρέπει» και συντηρητικές δασκάλες, αλλά και τις δυσκόλευε στο να κάνουν και σωστά την πρόβα, αφού η εν λόγω κυρία όταν κυκλοφορούσε φορούσε το… μυτερό σουτιέν.
Ένα μικρό διαλειμματάκι που έκαναν τα κορίτσια κατά τις 10-11 η ώρα το πρωί για το κολατσιό τους, λίγα φρούτα συνήθως ή ψωμάκι , τα οποία έφερναν μαζί τους από το σπίτι, ήταν η μεγάλη τους ευχαρίστηση και χρόνος για να πουν τα δικά τους εφηβικά μυστικά. Φυσικά, κάτι έπαιρνε και το αυτί τους από τα μπόλικα κουτσομπολιά που συζητούσαν οι «καθώς πρέπει» κατά τα άλλα πελάτισσες. Και τί δεν έλεγε το στόμα τους θυμάται η κα Πόπη! Δεν άφηναν παντρεμένο /η ασχολίαστους.
Δυστυχώς , γεωμετρία δεν έμαθε η Πόπη γιατί χρειάζονταν τρεις ολόκληρες χρυσές λίρες για να πάρει το μάθημα αυτό, τις οποίες οι γονείς της δεν διέθεταν. Και οι αδελφές- δασκάλες, όταν έκοβαν τα πατρόν, πήγαιναν σε διαφορετικό δωμάτιο για να μην βλέπουν οι μαθήτριες.
Είχε και τα καλά της όμως η μαθητεία της σε αυτό το μοδιστράδικο. Όταν επέστρεφαν οι μαθητευόμενες στα σπίτια τους είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν με τις μαθήτριες της άλλης γνωστής και καλής Χιώτισσας μοδίστρας , της Αλεξάνδρας Λουτράρη και σαν κοριτσόπουλα που ήταν έκαναν όμορφη παρέα , ανταλλάσσοντας και τα εφηβικά μυστικά τους. Η Πόπη μάλιστα είχε ήδη ερωτευθεί τον μετέπειτα αγαπημένο της σύζυγο, τον Ανδρέα Βροχάρη και το φλερτ ήταν έντονο και άμεσα αντιληπτό από τις δασκάλες. Ο ερωτευμένος με την όμορφη μοδιστρούλα, Ανδρέας, περνούσε συχνά πυκνά κάτω από το μπαλκόνι με θέα το λιμάνι για να βλέπει την αγαπημένη του και η Πόπη έριχνε κλεφτές ματιές , με τις δασκάλες να την επαναφέρουν στην τάξη απαγορεύοντάς της να κοιτάζει έξω από το μπαλκόνι. Το νταλαβεράκι δεν κράτησε για πολύ , καθώς η Ποπίτσα στα 17 της μόλις χρόνια παντρεύτηκε τον αγαπημένο της και …κούνησε το μαντήλι στις ιδιόρρυθμες ράφτρες. Το βελόνι όμως δεν το άφησε , αφού πλέον έραβε για τον εαυτό της και τα κορίτσια που σύντομα απέκτησε. Άσε που είχαν βγει και τα ΒURDA και έκοβε εύκολα πλέον με τα πατρόν που περιείχαν. Πού και πού βοηθούσε και τις φίλες ή γειτόνισσες. Μάλιστα η κα Μπαλαλή για να την ευχαριστήσει, επειδή τη βοήθησε στις ετοιμασίες του γάμου της , της χάρισε αργότερα και το όμορφο αμερικάνικο, κομψότατο, δεύτερο νυφικό της.
Αρκετά αργότερα, το 1981, η κα Βροχάρη προσλήφθηκε στο Σκυλίτσειο Νοσοκομείο Χίου, ως νοσοκόμα, απ’ όπου πήρε και τη σύνταξή της.
Το βελόνι και το αγαπημένο της κέντημα το συνέχισε και το συνεχίζει μέχρι σήμερα. Άλλωστε είχε κεντήσει στα μοδιστράδικα στρας και πούλιες σε πολλά καλά φορέματα των κομψών γυναικών. ‘Όλα τα ραφτικά της τα έχει καλοβαλμένα σε στρογγυλά μεταλλικά κουτιά , όπως συνήθιζαν άλλωστε οι παλιές νοικοκυρές, μόλις τελείωναν τα μπισκότα που είχαν μέσα. Ξεχώρισα ένα ξύλινο αυγό που χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα για να μαντάρουμε εύκολα τις …τρυπούλες από τις κάλτσες. Μόνο που το δικό της είναι κατακόκκινο σαν πασχαλινό. Της το έβαψαν τα εγγόνια της κρυφά ένα Πάσχα για να την ξεγελάσουν και να της σπάσουν όλα τα πραγματικά πασχαλινά αυγά !
Εκτός όμως από ένα «θησαυρό» για τις αναμνήσεις της στα μοδιστράδικα, η κα Πόπη Βροχάρη κρύβει στο σεντούκι του πανέξυπνου μυαλού της και πολύτιμα «πετράδια» από τη ζωή των Μικρασιατών προσφύγων στις γειτονιές του Κάστρου της Χίου.
Ήγγικεν η ώρα να το …ανοίξουμε κι αυτό !
