Η μεσογειακή διατροφή είναι γνωστό ότι έχει πολλά οφέλη για την υγεία. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή – η οποία βασίζεται περισσότερο στα λαχανικά και τα ψάρια και όχι τόσο στο κόκκινο κρέας ή τα γαλακτοκομικά – τείνουν να είναι πιο υγιείς με χαμηλότερα ποσοστά καρδιακών παθήσεων, καρκίνου, διαβήτη, άνοιας και συνολικής θνησιμότητας.
Ωστόσο, παρά τις αποδείξεις για τα οφέλη της, παραμένει ασαφές πώς αυτός ο συνδυασμός τροφών μπορεί να επιμηκύνει τη διάρκεια ζωής σε κυτταρικό επίπεδο. Μια νέα μελέτη με επικεφαλής ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στις ΗΠΑ απέδειξε για πρώτη φορά τις κυτταρικές επιδράσεις της μεσογειακής διατροφής. Σε πείραμα που χρησιμοποιήθηκαν νηματώδεις σκώληκες διαπιστώθηκε πως ένα από τα υγιεινά λιπαρά επηρέασε τη διάρκεια ζωής τους. Η εύρεση αυτής της σύνδεσης είναι σημαντική, λένε οι συγγραφείς της μελέτης, καθώς προσφέρει νέα στοιχεία σχετικά με τις επιδράσεις των διαφόρων λιπαρών στην υγεία και τον ρόλο που παίζει η διατροφή στη μακροζωία.
«Τα λίπη θεωρούνται γενικά επιζήμια για την υγεία», εξήγησε η γενετίστρια Άνν Μπρουνέ του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ. «Αλλά ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι συγκεκριμένοι τύποι λιπών, ή λιπιδίων, μπορεί να είναι ευεργετικοί», πρόσθεσε.
Η μεσογειακή διατροφή είναι πλούσια σε ωφέλιμα λιπαρά, γνωστά και ως μονοακόρεστα λιπαρά οξέα που περιέχονται σε τρόφιμα όπως οι ξηροί καρποί, τα ψάρια και το ελαιόλαδο. Η νέα μελέτη επικεντρώθηκε σε ένα υγιεινό λίπος, το ελαϊκό οξύ, το οποίο είναι το κύριο μονοακόρεστο λιπαρό οξύ στο ελαιόλαδο και σε ορισμένους ξηρούς καρπούς.
Χρησιμοποιώντας το σκουλήκι Caenorhabditis elegans, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το ελαϊκό οξύ προστατεύει τις κυτταρικές μεμβράνες από βλάβες λόγω οξείδωσης των λιπιδίων και αυξάνει την ποσότητα δύο βασικών κυτταρικών συστατικών που ονομάζονται οργανίδια. Η επιστημονική ομάδα διαπίστωσε πως τα σκουλήκια που τράφηκαν με ελαϊκό οξύ έζησαν περίπου 35% περισσότερο από εκείνα που ακολούθησαν μια πιο τυπική διατροφή.
Ένας τύπος οργανιδίου που ονομάζεται λιποσταγονίδιο, επέτρεψε στους ερευνητές να προβλέψουν με εκπληκτική ακρίβεια πόσες ημέρες θα επιβίωνε ένα σκουλήκι.
«Ο αριθμός των λιποσταγονιδίων σε μεμονωμένα σκουλήκια μας είπε με ακρίβεια τη διάρκεια ζωής τους», δήλωσε η βιοχημικός Καταρίνα Πάπσντορφ του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ. «Τα σκουλήκια με μεγαλύτερο αριθμό λιποσταγονιδίων ζουν περισσότερο από εκείνα που έχουν λιγότερα», συμπλήρωσε.
Τα σκουλήκια τράφηκαν με βακτήρια που είχαν συμπληρωθεί είτε με ελαϊκό οξύ είτε με ελαϊδικό οξύ, ένα μονοακόρεστο τρανς λιπαρό οξύ που βρίσκεται στη μαργαρίνη και στα τηγανητά τρόφιμα. Τα δύο οξέα έχουν παρόμοια μοριακή δομή αλλά πολύ διαφορετικές επιπτώσεις στην υγεία. Τα τρανς λιπαρά όπως το ελαϊδικό οξύ θεωρούνται ανθυγιεινά ή «κακά» λιπαρά, καθώς αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, άνοιας και άλλων προβλημάτων υγείας.
«Είδαμε ότι ο αριθμός των λιποσταγονιδίων στα εντερικά κύτταρα των σκουληκιών αυξανόταν όταν τρέφονταν με ελαϊκό οξύ και ότι αυτό συσχετιζόταν με την παράταση της διάρκειας ζωής», δήλωσε η Μπρουνέ.
Αντίθετα, το ελαϊδικό οξύ δεν αύξησε τον αριθμό των λιποσταγονιδίων ή τον αριθμό των ημερών που ζούσαν τα σκουλήκια. Εκτός από την αύξηση των λιποσταγονιδίων, τα εντερικά κύτταρα των σκουληκιών είχαν περισσότερα οργανίδια που ονομάζονται υπεροξειδιοσώματα και τα οποία περιέχουν ένζυμα που εμπλέκονται στην οξείδωση και το μεταβολισμό. Και τα δυο οργανίδια βρίσκονται νεότερα σε ηλικία ζώα, αλλά μειώνονται με την ηλικία. Τα σκουλήκια που έχουν περισσότερα οργανίδια στα κύτταρά τους τείνουν να ζουν περισσότερο, όπως και εκείνα που τράφηκαν με ελαϊκό οξύ κατά τη διάρκεια του πειράματος.
Παράλληλα με τις επιδράσεις του στα οργανίδια, το ελαϊκό οξύ προστάτεψε τα κύτταρα περιορίζοντας την οξείδωση των λιπιδίων, μια χημική αντίδραση που καταστρέφει τις κυτταρικές μεμβράνες. Το ελαϊδικό οξύ είχε το αντίθετο αποτέλεσμα καθώς αύξησε την οξείδωση των μεμβρανών γεγονός μπορεί να προκαλέσει μιας σειρά δυσμενείς βιολογικές επιδράσεις, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Πρόκειται για σημαντικά νέα στοιχεία σχετικά για τη σχέση διατροφής και μακροζωίας, έγραψαν οι ερευνητές, καθώς αποκαλύπτουν βασικές λεπτομέρειες σχετικά με το πώς συγκεκριμένα συστατικά της μεσογειακής διατροφής μπορούν να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής. Απαιτείται όμως περεταίρω έρευνα, τονίζουν.
«Εδώ και χρόνια, μας ενδιαφέρει πολύ να μάθουμε πώς η διατροφή επηρεάζει τη διάρκεια ζωής. Θα είναι συναρπαστικό να δούμε μια παρόμοια σχέση μεταξύ των λιποσταγονιδίων και της μακροζωίας στα θηλαστικά και τους ανθρώπους. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι μπορεί να υπάρξει μια στρατηγική βασισμένη στα λιπαρά για τη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας και μακροζωίας», κατέληξε η ερευνήτρια.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο «Nature Cell Biology».
