Οι λύκοι είναι ζώα αγέλης, που ζουν σε οικογενειακές ομάδες με επικεφαλής μια λύκαινα με τον σύντροφο της. Μερικοί λύκοι μένουν με την αγέλη τους σε όλη τους τη ζωή, βοηθώντας στο κυνήγι και μεγαλώνοντας τα κουτάβια σαν θείοι και θείες καθώς αυτά ωριμάζουν, αλλά άλλοι αποχωρίζονται για να βρουν το δικό τους ταίρι και να δημιουργήσουν τις δικές τους αγέλες.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που υπεισέρχονται σε αυτούς τους τύπους συμπεριφοράς, όπως οι ιδιορρυθμίες της προσωπικότητας και οι οικογενειακές σχέσεις που δημιουργούνται ως κουτάβια, αλλά νέα επιστημονικά ευρήματα αποκάλυψαν μια εκπληκτική επιρροή στη δυναμική της αγέλης των λύκων: ένα παράσιτο που ελέγχει το μυαλό και κάνει έναν γκρίζο λύκο να επιδεικνύει πιο ριψοκίνδυνη συμπεριφορά.
Τα μυστηριώδη παράσιτα
Μυστηριώδη παράσιτα στον μύκητα ζόμπι μυρμηγκιών εντοπίστηκαν από επιστήμονες.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γκρίζοι λύκοι στο Εθνικό Πάρκο Yellowstone που είχαν μολυνθεί με ένα παράσιτο γνωστό ως Toxoplasma gondii ήταν πιο πιθανό να εγκαταλείψουν την ομάδα λύκων στην οποία γεννήθηκαν ή να γίνουν αρχηγοί αγέλης.
Οι εντυπωσιακές αποκαλύψεις θα μπορούσαν να αλλάξουν την κατανόηση των επιστημόνων για τη δυναμική της αγέλης των λύκων και να βελτιώσουν τις προσπάθειες διατήρησης ενός κορυφαίου θηρευτή που παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία του ορεινού οικοσυστήματος.
Βιοχημικά διασταυρούμενα πυρά
Αν είχατε ποτέ γάτα, είναι πιθανό να έχετε ακούσει για την τοξοπλάσμωση, μια λοίμωξη που προκαλείται από το T. gondii, ένα μονοκύτταρο παράσιτο. Ο κύκλος ζωής του είναι στενά συνυφασμένος με τις γάτες, λόγω μοναδικής ενζυμικής δραστηριότητας, τα έντερα των γατών περιέχουν περίσσεια ενός οξέος που χρειάζεται το T. gondii για να αναπαραχθεί. Τα παράσιτα αναπαράγονται στα έντερα της γάτας και στη συνέχεια η γάτα αποβάλλει τις ωοκύστεις του παρασίτου (μεμονωμένα κύτταρα που μοιάζουν με αυγά) στα κόπρανά της.
Όταν άλλα θηλαστικά ή πτηνά τρώνε ή πίνουν κάτι μολυσμένο από αυτές τις ανθεκτικές ωοκύστεις, μολύνονται και αυτά. Αλλά τα έντερα των άλλων ζώων δεν έχουν την περιεκτικότητα σε λινολεϊκό οξύ που χρειάζεται το T. gondii για να αναπαραχθεί, οπότε το παράσιτο πρέπει να βρει το δρόμο του πίσω σε ένα μέλος της οικογένειας της γάτας.
Τα παράσιτα εισέρχονται στον εγκέφαλο και τον μυϊκό ιστό του ενδιάμεσου ξενιστή και αλλάζουν τη συμπεριφορά του με τρόπο που αυξάνει τις πιθανότητες να φαγωθεί από μια γάτα. Ο μηχανισμός δεν είναι ακόμη σαφής στους ερευνητές, αλλά το φαινόμενο είναι πιο γνωστό στα τρωκτικά: Τα ποντίκια που έχουν μολυνθεί με T. gondii φαίνεται να χάνουν τον έμφυτο φόβο τους για τις γάτες και δεν αποφεύγουν πλέον τη μυρωδιά των γατίσιων ούρων, όπως έχουν δείξει μελέτες. Αυτά τα τολμηρά ποντίκια αποτελούν εύκολο γεύμα για μια γάτα, και τρώγοντάς τα, το πρόσφατα μολυσμένο αιλουροειδές θέτει άθελά του τη διαδικασία σε κίνηση για άλλη μια φορά.
Όσον αφορά την εξελικτική επιβίωση, το T. gondii είναι βελτιστοποιημένο για τις γάτες και τα θηράματά τους, αλλά και άλλα ζώα μπορούν να βρεθούν στα βιοχημικά διασταυρούμενα πυρά, με παρόμοια αποτελέσματα που αλλάζουν τη συμπεριφορά. Ακόμη και οι άνθρωποι μπορούν να επηρεαστούν. Ορισμένες αλλαγές στη συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένης της ανάληψης ρίσκου στις επιχειρήσεις, της οργής στο δρόμο και ακόμη και της σχιζοφρένειας, μπορεί να σχετίζονται με τη μόλυνση από T. gondii.
Τώρα, μια πρόσφατη μελέτη στο περιοδικό Communications Biology έδειξε τις πρώτες ενδείξεις για την επίδραση του T. gondii στους γκρίζους λύκους.
Επικίνδυνη συμπεριφορά των μολυσμένων ζώων
Οι επιστήμονες παρακολουθούν τους λύκους στο Εθνικό Πάρκο Yellowstone από τότε που το είδος επανεντάχθηκε εκεί το 1995. Η συμπεριφορά της αγέλης παρακολουθείται με κάμερες και αεροπλάνα, ενώ περίπου το ένα τέταρτο των λύκων φοράει κολάρα ραδιοεντοπισμού και υποβάλλεται σε εξετάσεις αίματος. Οι εξετάσεις αυτές αποκάλυψαν ότι ορισμένοι από τους λύκους έχουν μολυνθεί από το T. gondii, πιθανότατα ως αποτέλεσμα του ότι μοιράζονται το χώρο των ενδιαιτημάτων τους με τα πούμα.
Η παρουσία της T. gondii τράβηξε την προσοχή των ερευνητών, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλή συγγραφέα της μελέτης Κόνορ Μέγιερ, διδακτορικού φοιτητή στο Εργαστήριο Οικολογίας των άγριων ζώων του Πανεπιστημίου της Μοντάνα. Δεδομένου ότι η T. gondii τείνει να επηρεάζει την τάση ενός ζώου να παίρνει ρίσκα, ο Μέγιερ δήλωσε ότι ο ίδιος και οι συνάδελφοί του αποφάσισαν να μηδενίσουν την προσοχή τους στους λύκους που συμπεριφέρονται τολμηρά, αναρωτώμενοι: «Ποιες συμπεριφορές μπορούμε να μετρήσουμε και μετράμε εδώ και 25 χρόνια;», και στη συνέχεια, «ποιες από αυτές τις συμπεριφορές πιστεύουμε ότι μπορούν να θεωρηθούν ριψοκίνδυνες;».
Ένας λύκος θέτει τον εαυτό του σε κίνδυνο όταν εγκαταλείπει την οικογένειά του και φεύγει για να ενταχθεί ή να σχηματίσει μια νέα αγέλη, οπότε οι ερευνητές εξέτασαν τα αρχεία ενός τετάρτου αιώνα σχετικά με τη διασπορά των λύκων και την ηγεσία της αγέλης, τα οποία συνδέθηκαν με τα αποτελέσματα εξετάσεων αίματος από όλους τους λύκους της μελέτης.
Η ομάδα μελέτης διαπίστωσε κάτι εκπληκτικό: «Ένας λύκος που είναι θετικός στην τοξόνη είναι 11 φορές πιο πιθανό να διασκορπίσει την μόλυνση από έναν λύκο που είναι αρνητικός», δήλωσε η βιολόγος άγριας ζωής Κίρα Κάσιντι, επιστημονικός συνεργάτης στο Yellowstone Wolf Project και συνεργάτης επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Στη συνέχεια, το να γίνει αρχηγός αγέλης είχε ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο: Ένας λύκος που ήταν θετικός είχε 46 φορές περισσότερες πιθανότητες να γίνει αρχηγός αγέλης από έναν λύκο που ήταν αρνητικός».
Κατανομή και διατήρηση της αγέλης των λύκων
Η Κριστίνα Χάνσεν Γουάιτ, οικολόγος συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, δήλωσε ότι είναι ενθουσιασμένη με τις περαιτέρω εξερευνήσεις της ερευνητικής ομάδας.
Οι ερευνητές πρότειναν να δημιουργηθεί ένα τεράστιο δίκτυο προστατευόμενων εκτάσεων για τους γκρίζους λύκους στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι γκρίζοι λύκοι θα πρέπει να έχουν πάνω από το ένα τρίτο των δυτικών ομοσπονδιακών εκτάσεων, λένε οι ειδικοί.
«Ένα πράγμα που θα με ενδιέφερε πραγματικά να ρωτήσω θα ήταν, πώς αυτό το παράσιτο επηρεάζει άλλες συμπεριφορές;», δήλωσε η Χάνσεν Γουάιτ, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη. Σημείωσε ότι η τόλμη θα μπορούσε να θεωρηθεί υπεύθυνη για την εγκατάλειψη ενός λύκου από την αγέλη του, αλλά αναρωτήθηκε αν άλλες συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένης της επιθετικότητας, θα μπορούσαν να είναι παρούσες στις σχέσεις του με τους συντρόφους του στην αγέλη, οδηγώντας τους ίσως στην «ενεργή αποπομπή».
Τελικά, οι λύκοι που έχουν μολυνθεί με τοξοπλάσμωση μπορεί να μην οδηγήσουν το T. gondii πίσω στον προτιμώμενο αιλουροειδή ξενιστή του, αλλά το παράσιτο θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν απροσδόκητα μεγάλο ρόλο στη ζωή των πληθυσμών των λύκων. Η Χάνσεν Γουάιτ δήλωσε ότι η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι λύκοι διασκορπίζονται και αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους, τόσο από μόνοι τους όσο και υπό την επίδραση παρασίτων που ελέγχουν το μυαλό τους, μπορεί να μας βοηθήσει να ανταποκριθούμε καλύτερα στις ανάγκες τους.
«Όσο περισσότερα μαθαίνουμε για τη συμπεριφορά των λύκων, τόσο καλύτερα μπορούμε να καταλάβουμε πώς να διατηρήσουμε το είδος», δήλωσε.
