Η λέπρα, μία από τις παλαιότερες και πιο επίμονες ασθένειες στον κόσμο, μπορεί να έχει την ικανότητα να αναπτύσσει και να αναγεννά το ήπαρ, σύμφωνα με νέα μελέτη. Οι επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου ανακάλυψαν ότι το βακτήριο της ασθένειας μπορεί να επαναπρογραμματίσει τα κύτταρα ώστε να αυξήσουν το μέγεθος του ήπατος σε ενήλικους αρμαντίλλο, χωρίς να προκαλέσουν βλάβες, ουλές ή όγκους.
Η εξεύρεση του τρόπου με τον οποίο το κάνουν αυτό, θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις, δήλωσαν οι επιστήμονες. Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην αναγέννηση κατεστραμμένου ήπατος, μειώνοντας την ανάγκη για μεταμόσχευση.
«Βιολογική αλχημεία»
Η λέπρα μπορεί να προκαλέσει μόνιμες βλάβες στο δέρμα, στα νεύρα, στα χέρια, στα πόδια και στα μάτια. Ωστόσο, το βακτήριο που την προκαλεί, το Mycobacterium leprae, έχει άλλες, ασυνήθιστες ιδιότητες, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας να κάνει «βιολογικές αλχημείες», μετατρέποντας έναν τύπο σωματικού ιστού σε έναν άλλο. Έτσι, οι ερευνητές στράφηκαν στα μόνα άλλα ζώα που έχουν κολλήσει την ασθένεια – τα αρμαντίλλο.
«Εάν κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίον τα βακτήρια αναγεννούν το ήπαρ χωρίς να προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες στα ζώα αυτά, ίσως μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση για την ανάπτυξη ασφαλέστερων θεραπευτικών παρεμβάσεων για την αναζωογόνηση του γηρασμένου ήπατος και την αναγέννηση κατεστραμμένων ιστών», δήλωσε ο Ανούρα Ραμπουκάνα, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής στο Κέντρο Αναγεννητικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.
Σε προηγούμενα πειράματα σε ποντίκια, η αναγέννηση του ήπατος που επιτεύχθηκε με τη δημιουργία κυττάρων μέσω μιας επεμβατικής τεχνικής, οδήγησε σε ουλές και ανάπτυξη όγκων. Για να ξεπεράσουν αυτές τις επιβλαβείς παρενέργειες, οι ερευνητές του Εδιμβούργου βασίστηκαν στην προηγούμενη ανακάλυψή τους για τη μερική ικανότητα κυτταρικού επαναπρογραμματισμού του βακτηρίου Mycobacterium leprae.
Τα ευρήματα της μελέτης η οποία δημοσιεύθηκε στο «Cell Reports Medicine», έδειξαν ότι το ήπαρ στα 57 αρμαντίλλο που μολύνθηκαν με το βακτήριο της λέπρας, σχεδόν διπλασιάστηκε σε μέγεθος. Η λεπτομερής ανάλυση έδειξε ότι τα όργανα ήταν υγιή και λειτουργικά, με τα ίδια ζωτικά συστατικά, όπως αιμοφόρα αγγεία και χοληφόρους πόρους, όπως και τα υγιή ζώα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα βακτήρια “υπέκλεψαν” την εγγενή αναγεννητική ικανότητα του ήπατος για να αυξήσουν το μέγεθος του οργάνου. Πρόκειται για μια εγωιστική πράξη που δίνει στα βακτήρια περισσότερους ιστούς για να μολύνουν.
Ανακάλυψαν επίσης αρκετές ενδείξεις ότι τα κύρια είδη ηπατικών κυττάρων – γνωστά ως ηπατοκύτταρα – είχαν φτάσει σε κατάσταση αναζωογόνησης στα μολυσμένα ζώα. Οι ερευνητές ευελπιστούν ότι η ανακάλυψη αυτή θα βοηθήσει στην ανάπτυξη παρεμβάσεων για τη γήρανση και το κατεστραμμένο ήπαρ στους ανθρώπους.
Η ελληνικής καταγωγής Δρ Ζάνια Σταματάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Κέντρο Έρευνας για το Ήπαρ και το Γαστρεντερικό, του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, δήλωσε: «Πρόκειται για μια συναρπαστική έρευνα και ασυνήθιστη στο ότι δείχνει ανάπτυξη του ήπατος απουσία ηπατικής βλάβης. Η έρευνα αυτή αποτελεί ένα καινοτόμο παράδειγμα όπου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα μικρόβια ως εργαλεία για την κατανόηση της βιολογίας».
«Συνολικά, τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο για νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις στη θεραπεία ηπατικών παθήσεων όπως η κίρρωση», σημείωσε ο Δρ Ντάριους Γουιντέρα, αναπληρωτής καθηγητής βιολογίας βλαστοκυττάρων και αναγεννητικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ.
Ωστόσο, τόνισε, καθώς η έρευνα έχει γίνει μόνο σε αρμαντίλλο, δεν είναι σαφές εάν θα έχουμε αυτά τα πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα και στις δοκιμές σε ανθρώπους. Επιπλέον, καθώς τα βακτήρια που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη μελέτη προκαλούν ασθένειες, θα απαιτηθεί ουσιαστική βελτίωση των μεθόδων πριν από την κλινική δοκιμή».
ΠΗΓΗ: BBC, Independent
