Γράφει ο Ηλίας Αρβυθάς
Ποια πρέπει να είναι η στάση ενός ορθόδοξου Χριστιανού απέναντι στα όνειρα; Να πιστεύει ή να μην πιστεύει στα όνειρα;
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ονείρων: Πρώτα – πρώτα είναι τα φυσιολογικά όνειρα που μπορεί να δει ο κάθε άνθρωπος. Ό,τι βλέπουμε, ό,τι ακούμε, ή απασχόλησε έντονα το νου μας τώρα ή παλαιότερα, αυτά φωλιάζουν στο υποσυνείδητό μας και μπορεί να εμφανίζονται ως όνειρα τη νύχτα. Αν είχαμε μια ταραγμένη μέρα, μια κουραστική περίοδο με άγχος και τρέξιμο, αυτό θα συνεχιστεί και… τη νύχτα, οπότε πιθανόν και ο ύπνος μας να είναι ταραγμένος. Ο χρόνος δεν μετρά στα όνειρα, οι αποστάσεις καταργούνται και φυσικά δεν υπάρχει λογική.
Σύμφωνα με την ψυχολογία όταν η ψυχή ησυχάζει κατά τη διάρκεια του ύπνου, τότε διακόπτεται η ενέργεια του νου και των αισθήσεων, αλλά δεν εξαφανίζεται ολοκληρωτικά. Έτσι κάποια είδωλα (φανταστικές εικόνες) που σχηματίστηκαν κατά τη διάρκεια της ημέρας από τις αισθήσεις και αποτυπώθηκαν στο νου, περιγράφονται εκ νέου με τα όνειρα όπως… τύχει.
Οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας που απασχολήθηκαν με τα όνειρα, τονίζουν ότι τα όνειρα προέρχονται, άλλα από τις εντυπώσεις της ημέρας (εικόνες από τις επιδιώξεις, τις αγωνίες και τις ανάγκες μας), αυτά που προαναφέραμε, γι’ αυτό λένε ότι «ο νηστικός στον ύπνο του καρβέλια ονειρεύεται», άλλα είναι αποτέλεσμα δαιμονικών ενεργειών και τα λιγότερα προέρχονται από τον Θεό για να αποκαλύπτουν τα μυστήρια Του.
Μερικές φορές το όνειρο μπορεί να βγει αληθινό. Αυτό μπορεί να συμβεί για δύο λόγους. Ο ένας λόγος είναι η σύμπτωση. Κάποτε ακούσαμε μια πληροφορία, το υποσυνείδητό μας την συνδύασε με άλλα στοιχεία που μπορεί να μας απασχολούν και τη διαμόρφωσε σε εικόνα κατά την ώρα του ύπνου (όνειρο). Αυτό το όνειρο μπορεί να πραγματοποιηθεί επειδή στηρίζεται σε πραγματικά στοιχεία, μπορεί όμως και όχι.
Ο δεύτερος λόγος που τα όνειρα μπορούν να βγουν αληθινά έχει σχέση με τη δεύτερη κατηγορία των ονείρων, τα όνειρα που μπορεί να στείλει ο πονηρός. Ο πονηρός είναι πνεύμα και ξέρει περισσότερα από εμάς και ως πνεύμα εύκολα επηρεάζει το δικό μας νου με τους λογισμούς και τις φαντασίες, όχι μόνο όταν είμαστε ξύπνιοι, αλλά και το βράδυ στον ύπνο μας. Δεν προγνωρίζουν τα μέλλοντα να συμβούν οι δαίμονες, αλλά τα συμπεραίνουν στον ύπνο μας, όπως ακριβώς οι γιατροί βλέπουν την εξέλιξη των ασθενειών και προλέγουν την θεραπεία ή τον θάνατο και το ίδιο γίνεται με τους ναυτικούς ή τους γεωργούς που προλέγουν τον καλό ή τον άσχημο καιρό. Αν πραγματοποιηθούν και εμείς εμπιστευθούμε το όνειρο μας τότε ο πονηρός κερδίζει την εμπιστοσύνη μας και μας κρατά αιχμάλωτους.
Η Εκκλησία μάς συμβουλεύει ν’ απορρίπτουμε τα όνειρα ή τουλάχιστον να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί, καθώς σπανίως ο Θεός «μιλάει» μέσα από όνειρα. Η πίστη στα όνειρα όχι μόνο δεν ωφελεί αλλά κρύβει τεράστιους πνευματικούς κινδύνους. Και όμως πολλοί επιρρεπείς στις προλήψεις τρέχουν σε ονειροκρίτες. Μάλιστα πολλοί είναι αυτοί που επιδιώκουν να ονειρευθούν( !)π.χ. ποιον θα παντρευθούν βάζοντας κάτω από το μαξιλάρι τους κουφέτα από γάμο ή ένα κομμάτι φανουρόπιτα. Τα όνειρα του διάβολου είναι δυσνόητα, γριφώδη, γελοία και αφήνουν στην ψυχή λύπη και απογοήτευση και μ’ αυτά υποβάλει σε πλάνη των δοκιμαζόμενο.
Τρίτη κατηγορία ονείρων είναι τα σταλμένα από τον Θεό. Όπως ο Θεός, φώτισε τον Ιωσήφ και ερμήνευσε τα όνειρα του Φαραώ. Αυτό είναι κάτι το εξαιρετικό και συνέβαινε σε ανθρώπους με ειδική αποστολή, όπως και ο άλλος Ιωσήφ ο προστάτης της Παναγίας μας. Αυτό κυρίως γινόταν σε πολύ παλιές εποχές που δεν υπήρχε ακόμη Αγία Γραφή ή για λόγους που μόνο ο Θεός γνώριζε και επέλεγε ως τρόπο επικοινωνίας με τους ανθρώπους τα όνειρα τους. Αφού ο Θεός μας είναι ο ίδιος, αυτό μπορεί να συμβεί και σήμερα όπως έχουμε περιπτώσεις ανθρώπων που αξιώθηκαν να λάβουν ειδοποίηση από κάποιο Άγιο για την ύπαρξη εικόνων, ιερών λειψάνων κ.λπ.
Αν όμως ο Θεός θέλει να στείλει κάποιο μήνυμα θα επιμείνει πολλές φορές. Δηλαδή επαναλαμβάνονται για να γίνουν πιστευτά. Τα όνειρα από τον Θεό είναι ελάχιστα, γιατί ο Θεός αποκαλύπτεται στους καθαρούς «τη καρδία» και στους ταπεινούς «τω πνεύματι». Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι για να είμαστε ασφαλείς πρέπει στα όνειρα μας να δείχνουμε δυσπιστία και αδιαφορία. Αυτό μας συμβουλεύει και η Αγία Γραφή: «Μη δίνεις τη καρδιά σου στα όνειρα. Όσοι στήριξαν τις ελπίδες τους σ’ αυτό πλανήθηκα και απατήθηκαν» (Σοφία Σειράχ). Εκείνος λοιπόν που πιστεύει στα όνειρα ομοιάζει μ’ αυτόν που κυνηγά την σκιά του και προσπαθεί να την πιάσει (Σοφία Σειράχ).
