Γράφει η Ευγενία Γάλλου
Είναι εμπορικός θεσμός που κάθε χρόνο προκαλεί αγοραστική φρενίτιδα σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. (Στην Ελλάδα μάς ήρθε από το 2015). Η παραδοσιακή ημέρα της αποταμίευσης (31 Οκτωβρίου) γρήγορα ξεχάστηκε.
Είναι η τελευταία Παρασκευή του Νοέμβρη, επομένη της «Ημέρας των Ευχαριστιών», στις ΗΠA (Thanksgiving), που θεωρείται ως αρχή της περιόδου των Χριστουγεννιάτικων αγορών στην χώρα, από το 1952.
Ιστορικό* – Εκδοχές
1η. Ο όρος πρωτοδημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 1951 στο περιοδικό «Factory Management and Maintenance», επειδή οι υπάλληλοι – προφασιζόμενοι ασθένεια- απουσίαζαν την Παρασκευή μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών, προκειμένου να απολαύσουν 4ήμερη αργία.
2η. Στη δεκαετία του 1930 τα λογιστικά φύλλα και οι αποδείξεις ήταν χειρόγραφα. Οι επιχειρήσεις – καταστήματα σημείωναν τις απώλειες με κόκκινο μελάνι και τα κέρδη με μαύρο. Στην αμερικανική αργκό: «από το κόκκινο περνά στο μαύρο» (in the black). (Δημοσιεύτηκε στο φύλο της 28ης – 11- 1981 της “Philadelphia Inquirer”). Με κόκκινο μελάνι σημειώνονταν οι ημέρες με αρνητικό ισολογισμό πωλήσεων και με μαύρο οι ημέρες με θετικό απολογισμό. Η πρώτη μέρα των πωλήσεων της χριστουγεννιάτικης περιόδου, που είχε αυξημένους τζίρους για τους καταστηματάρχες σημειωνόταν με μαύρο και έτσι ονομάστηκε «Μαύρη Παρασκευή». Δήλωνε δηλαδή την άνοδο του τζίρου.
3η. Κατά τον γλωσσολόγο Ben Zimmer, χρησιμοποιήθηκε το 1961 από αστυνομικούς της Φιλαδέλφειας, για να περιγράψουν το χάος που σημειώθηκε εκείνη την ημέρα από την κοσμοσυρροή των καταναλωτών λόγω εκπτώσεων.
*(Η σχέση με αγοροπωλησίες δούλων κλπ. που κυκλοφόρησε το 2013 απορρίφθηκε σχεδόν αμέσως από τους ιστορικούς.)
Πηγές:
