Γράφει η Ευγενία Γάλλου
Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι ένα αειθαλές, κωνοφόρο δέντρο που ο στολισμός του αποτελεί παράδοση για τις μέρες των Χριστουγέννων. Στολίζεται με διάφορα στολίδια, γιρλάντες, κορδέλες, λαμπιόνια και στα παλαιότερα χρόνια αντί για λαμπιόνια τοποθετούσαν αληθινά κεριά.
Ένα άγγελος ή ένα αστέρι τοποθετούνται στην κορυφή του δέντρου συμβολίζοντας το αστέρι της Βηθλεέμ που οδήγησε τους μάγους ή τους αγγέλους που προστάτεψαν το Θείο βρέφος εκείνη την Άγια νύχτα.
Χρονολογείται πώς το πρώτο δέντρο στολίστηκε στις αρχές του 15ου αιώνα στην Εσθονία και στη Λετονία. Εκείνοι που δεν υποστηρίζουν το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου, το ονομάζουν «Yule» και θεωρούν πως δεν συνδέεται ο στολισμός τους με τίποτα χριστιανικό.
Χριστουγεννιάτικο δέντρο ανά τους αιώνες
Γυρνώντας το χρόνο πίσω, τα πρώτα χριστουγεννιάτικα δέντρα, τα συναντάμε τον 15ο αιώνα στην Εσθονία και τον 16ο αιώνα στην Γερμανία. Λέγεται πώς τις χρονιές 1441, 1442 και το 1514, μια αδελφότητα που ονομαζόταν «Brotherhood of Blackheads», στόλισε για πρώτη φορά ένα δέντρο με αφορμή τις χριστουγεννιάτικες διακοπές στην περιοχή του Ταλίν.
Την τελευταία νύχτα των εορτασμών μετέφεραν το δέντρο στην κεντρική πλατεία της πόλης μπροστά από το δημαρχείο και όλοι μαζί άνδρες, γυναίκες, παιδιά χόρευαν γύρω από αυτό και γιόρταζαν την τελευταία νύχτα του εορτασμού των Χριστουγέννων.
Σύμφωνα με μια παράδοση, το στόλισμα του δέντρου καθιερώθηκε από τον Μαρτίνο Λούθηρο, ο οποίος, περπατώντας τη νύχτα στα δάση και βλέποντας τα χειμωνιάτικα αστέρια να λάμπουν μέσα στα κλαδιά, συνέλαβε την ιδέα στις τοποθέτησης στις φωτεινού δέντρου στο σπίτι του, που θα απεικόνιζε τον έναστρο ουρανό απ’ όπου ο Χριστός ήρθε στον κόσμο.
Στη Γερμανία, τα χρόνια του μεσαίωνα οι ιερείς μιλούσαν συχνά για «το δέντρο του Παραδείσου» το οποίο είχε πάνω του μαγικούς καρπούς.
Το πρώτο δείγμα χριστουγεννιάτικου δέντρου το συναντάμε στην Γερμανία, τον 16ο αιώνα και λέγεται πώς βασίστηκε ο στολισμός του πάνω στα λόγια των ιερέων. Οι ιερείς ανέφεραν πώς το δέντρο είχε πάνω καρπούς που ήταν στρογγυλοί και κόκκινοι σαν μήλα.
Το δέντρο το στόλιζαν με διάφορα τρόφιμα και γλυκά τα οποία μετά το πέρας το γιορτών τα μοίραζαν στα παπαδοπαίδια και σε φτωχές οικογένειες. Αργότερα, συναντάμε χριστουγεννιάτικο δέντρο στα σπίτια πλούσιων αριστοκρατικών, προτεσταντικών οικογενειών.
Στις αρχές του 18ου αιώνα τα δέντρα άρχισαν να στολίζονται με κεριά και αντικείμενα υψηλής χρηματικής αξίας. Μέχρι τότε ο στολισμός ενός δέντρου ήταν πολυτέλεια και γι’ αυτό τα συναντάμε μόνο σε σπίτια πλούσιων και στις εκκλησίες.
Τον 19ο αιώνα βλέπουμε να στολίζονται δέντρα και σε σπίτια αλλά και σε σχολεία, νοσοκομεία και σε πολλούς άλλους δημόσιους χώρους.
Σημαντικό ρόλο στην διάδοση των δέντρων στα σπίτια, έπαιξε ο γερμανικός στρατός όταν αποφάσισε να στολίσει δέντρα στα στρατόπεδα και στα νοσοκομεία κατά τη διάρκεια του πολέμου 1870-1871.
Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρο το έφεραν οι Βαυαροί και στολίστηκε για πρώτη φορά, όπως αναφέραμε στην αρχή, στην χώρα μας στα ανάκτορα του βασιλιά Όθωνα.
Πρόδρομος του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Ελλάδα ήταν το παραδοσιακό Χριστόξυλο ή Δωδεκαμερίτης ή Σκαρκάνζαλος, κυρίως στα χωριά της Βορείου Ελλάδος.
Κάθε χρόνο έβαζαν ένα μεγάλο κούτσουρο στο τζάκι ή στις σόμπες τους από αγριοκερασιά, πεύκο ή ελιά και το άφηναν να καίει κατά τη διάρκεια των 12 ημερών των γιορτών από τα Χριστούγεννα έως και τα Φώτα.
Λέγεται πώς αυτό το έθιμο έφερνε τύχη και γούρι στα σπίτια και έδιωχνε τα καλικατζαράκια από το σπίτι. Η δε στάχτη των ξύλων προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό.
Από όπου και να έρχεται όσο ψηλό ή κοντό είναι, στολισμένο ή μη, με λαμπιόνια ή χωρίς το χριστουγεννιάτικο δέντρο φέρνει χαρά, δώρα και το γιορτινό κλίμα στο σπιτικό μας.
Πηγή: sansimera.gr
