ΒΙΒΛΙΟΤΑΞΙΔΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ
Γράφει και επιμελείται η δρ Αγγελική Μαστρομιχαλάκη, Εκπαιδευτικός – Συγγραφέας
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ… Λίγα λόγια
Η σημαντική συμβολή του βιβλίου στην παιδική ηλικία
Τι είναι παιδικό βιβλίο, τι παιδική λογοτεχνία, θα έλεγα ότι είναι δύσκολο να το ορίσουμε γιατί για κάθε χαρακτηρισμό ενός βιβλίου ως παιδικού, ο ρόλος των ενηλίκων είναι καθοριστικός αφού αυτοί το γράφουν, το εκδίδουν, το κρίνουν, το προβάλλουν, το διαθέτουν, το αγοράζουν, το διδάσκουν. Αυτό που απομένει για τα παιδιά είναι η τελική επιλογή , και η ποιο σπουδαία, για το εάν το έργο θα διαβαστεί, θα αγαπηθεί, και θα καταξιωθεί ως παιδικό βιβλίο, ανεξάρτητα από το πώς θα το κρίνουν και θα το προβάλλουν οι ενήλικοι.
Η πλοκή της ιστορίας και οι χαρακτήρες αποτελούν ένα σημαντικό στοιχείο. Οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες στα παιδικά αναγνώσματα είναι άνθρωποι, δράκοι, μάγισσες, γίγαντες, γοργόνες, λύκοι. Η παρουσία ζώων και πραγμάτων σε πρωταγωνιστικό ρόλο και η παρουσίαση χαρακτήρων με λίγα και ξεκάθαρα χαρακτηριστικά είναι ένα «προνόμιο» της παιδικής λογοτεχνίας και ένα σημαντικό διαφοροποιό στοιχείο με την Λογοτεχνία. Χρονικά μια παιδική ιστορία μπορεί να αναφέρεται στο παρελθόν, στο παρόν, στο μέλλον, σε έναν κόσμο εντελώς φανταστικό και να ασχολείται με σχέσεις και προβλήματα των παιδιών, με την ιστορία, την οικολογία, την ειρήνη.
Πόσο όμως είναι σημαντική η συμβολή του παιδικού βιβλίου στην ωρίμανση και ανάπτυξη του παιδιού και ιδίως του παιδιού της προσχολικής ηλικίας;
Ευτυχώς σήμερα η πρώτη επαφή του παιδιού με το βιβλίο γίνεται από πάρα πολύ νωρίς, συνήθως , από την βρεφική ηλικία με τα πάνινα και τα «πλαστικά βιβλία» που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Με το βρέφος στην αγκαλιά επισκεπτόμαστε χώρους με βιβλία: εκθέσεις, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία.
Από τη στιγμή που το παιδί έχει ικανότητα να κρατά πράγματα, το ενθαρρύνουμε να επιλέξει τα βιβλία που θα καλύψουν και ικανοποιήσουν τις ανάγκες του: για περιέργεια, ανακάλυψη κ.ά. Εμείς οι γονείς διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε ένα εικονογραφημένο βιβλίο έχοντας αγκαλιά το παιδί μας, πράγμα που όπως έχουν δείξει επιστημονικές έρευνες συμβάλλει ποικιλοτρόπως στην μεταγενέστερη γλωσσική, νοητική και συναισθηματική ανάπτυξή του. Διαβάζοντας νανουρίσματα σε ένα μωρό, τού προσφέρουμε νοητικά ερεθίσματα και το βοηθάμε να συνδέσει το διάβασμα με συναισθήματα χαράς, ευχαρίστησης και ασφάλειας. Διαβάζοντας σε ένα παιδί, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής του, το βοηθάμε να αναπτύξει την περιέργεια που έχει για τον κόσμο και να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του και τους άλλους.
Σημαντικό επίσης στην δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων αλλά και πολύ οικονομικό στην περίοδο »κρίσης» που διανύουμε, είναι να ανταλλάσσουμε βιβλία με παιδιά φίλων μας. Διαβάζοντας το παιδί μας ένα βιβλίο που το έχει ενθουσιάσει το δανείζουμε σε ένα φίλο και με την σειρά του εκείνος μας δανείζει ένα άλλο.
Φυσικά πρωταγωνιστής-τρια, ήρωας-ίδα σε όλα αυτά θα είναι το ίδιο το παιδί. Είναι και το κυριότερο κριτήριο ότι επιλέξαμε το κατάλληλο βιβλίο στην κατάλληλη στιγμή. Τα παιδιά λειτουργούν με βιωματικό τρόπο. Ζουν το κάθε τι. «Ταξιδεύουν» με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, επισκέπτονται χώρους άγνωστους, μαγικούς· συναντιούνται με νεράιδες, τρώνε, κοιμούνται, χορεύουν μαζί τους. Αναπαρασταίνουν δηλαδή την ώρα που διαδραματίζεται η ιστορία στο «χαρτί» μέσα από το παραμυθόδραμα. Τέλεια!!! Βλέπουν πράγματα που για μας είναι αόρατα, γιατί έχουν νωπή στην μνήμη τους την ικανότητα να ονειρεύονται ξυπνητά!!! Κάποτε την είχαμε και εμείς οι ενήλικες. Οραματισμός. Για μια πιο ευφάνταστη και πολυεπίπεδη καθημερινότητα.
Παιδιά των οποίων οι γονείς διάβαζαν βιβλία, έδιναν πολλές ευκαιρίες στα παιδιά τους για διάβασμα, επισκέπτονταν βιβλιοθήκες και δανείζονταν από αυτές, απόκτησαν πολλές αναγνωστικές εμπειρίες που τα βοήθησαν στο σχολείο καθώς πολλά από αυτά, είχαν μάθει να διαβάζουν και να γράφουν πριν την είσοδό τους στο σχολείο, χωρίς να υπάρχει πρόθεση να διδάξουν οι γονείς οι ίδιοι γραφή και ανάγνωση.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειώσω την σημασία για την μάθηση και την πρόοδο των παιδιών τους που έχει η συμπεριφορά των ίδιων των γονιών απέναντι στα βιβλία. Για να τα αγαπήσουν και να ασχοληθούν μαζί τους τα παιδιά πρέπει να τα αγαπάνε πρώτα οι γονείς.
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Ανάργυρος Μποζίκας
Ο Ανάργυρος Μποζίκας γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Κλασικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη «Ρητορική, Επιστήμες του Ανθρώπου και Εκπαίδευση» του ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ. Εργάζεται ως φιλόλογος και εκπαιδευτής ρητορικής στη Μέση Εκπαίδευση. Είναι παντρεμένος με την Μαριάνθη Σωτηράκη και έχουν τρεις κόρες, την Δήμητρα, την Ελένη και τη Μαρία.
Ελπίδα του μ’ ένα όμορφο και ζωντανό βιβλίο να αναζωπυρώνει την αγάπη, τη χαρά και την πίστη στις ψυχές των αναγνωστών.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ: «Ο ζητιάνος Βασιλιάς», εικ. Π. Φούρκα, εκδ. «έαρ»
Αν οι κάτοικοι μιας χώρας έχουν πράγματι ό,τι αγαθό επιθυμούν πώς είναι δυνατόν να μην ζουν ευτυχισμένοι; – Τί είναι αυτό που λείπει από μια κοινωνία που ευημερεί;
Για ποιο πράγμα μπορεί να ζητιανεύει ένας βασιλιάς; Τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται. Αυτό το γνωρίζει καλά ο βασιλιάς της Νεφελοχώρας, Συνέσιος, και προκειμένου να διαπιστώσει την αλήθεια πίσω από τα φαινόμενα παίρνει μια μεγάλη απόφαση. Τί θα κάνει; Με τι θα έρθει αντιμέτωπος; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα που τον απασχολούν θα είναι αυτές που περιμένει;
Τα παιδιά- οι αναγνώστες θα αναζητήσουν μαζί με τον βασιλιά τις απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, αναφέρει ο συγγραφέας.
