ΒΙΒΛΙΟΤΑΞΙΔΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ
Γράφει και επιμελείται η δρ Αγγελική Μαστρομιχαλάκη, Εκπαιδευτικός – Συγγραφέας
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ… Λίγα λόγια
Τα παιδιά πηγαίνουν καθημερινά στο σχολείο και επιστρέφοντας διαβάζουν τα μαθήματα της επόμενης ημέρας, κάνουν εξωσχολικές δραστηριότητες. Όλα είναι απαραίτητα, αλλά πού να βρεθεί λίγος χρόνος για χαλάρωση, ηρεμία και ξεγνοιασιά; Πάνω από όλα δεν υπάρχει χρόνος για να διαβάσουν ένα εξωσχολικό βιβλίο που θα τους ανοίξει νέους ορίζοντες και νέες εμπειρίες.
Η ανάγνωση βιβλίων είναι χρήσιμη καθώς τα παιδικά βιβλία αποτυπώνουν σημαντικές θεματολογίες για τον ψυχισμό ενός παιδιού. Στη συνέχεια, το παιδί τις επεξεργάζεται και προσπαθεί να ερμηνεύσει διάφορους συμβολισμούς ενισχύοντας την κριτική του σκέψη. Πιο συγκεκριμένα, τα εφόδια που αποκτά το παιδί από τα βιβλία είναι τα ακόλουθα:
Προσφέρουν Ηρεμία
Η ανάγνωση βιβλίων πριν από τον βραδινό ύπνο είναι χρήσιμη για χαλάρωση, γιατί επιτρέπει στα παιδιά να ξεχνούν τα άγχη και τη δυσφορία της ημέρας, να «χαθούν» για λίγο στην φαντασία και να «βυθιστούν στα ήρεμα βάθη» ενός βιβλίου. Τα στοιχεία που βοηθούν στην ηρεμία είναι το γεγονός της εξοικείωσης με μία πολύ αγαπημένη ιστορία καθώς και η αίσθηση της ασφάλειας που νιώθει το παιδί όταν βρίσκεται στον ίδιο χώρο με ένα αγαπημένο του πρόσωπο το οποίο διαβάζει την ιστορία του βιβλίου που επιθυμεί το παιδί.
Βοηθούν στην Ανάπτυξη και Ωρίμανση
Με την ανάγνωση τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν από νεαρή ηλικία την αγάπη και το πάθος για τη λογοτεχνία. Οι ιστορίες στα παιδικά βιβλία διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη, στην ωρίμανση και στη μελλοντική τους επιτυχία. Τα βοηθούν να διαμορφώσουν τη δική τους εκτίμηση για τον κόσμο, να αναπτύξουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη και δημιουργικότητα και, τέλος, να καλλιεργήσουν την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και των κοινωνικών τους δεξιοτήτων.
Ενισχύουν την Αυτοπεποίθηση
Η ανάγνωση αυξάνει το επίπεδο εμπιστοσύνης στον εαυτό. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που ξέρουν να διαβάζουν καλά έχουν υψηλότερα ποσοστά αυτοπεποίθησης. Αυτό τα ωφελεί ιδιαίτερα στο σχολείο, καθώς αισθάνονται σίγουρα για τον εαυτό τους με αποτέλεσμα να επιθυμούν περισσότερο να συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες. Επιπλέον, η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση διαμορφώνεται όταν το άτομο γνωρίζει ποια είναι η θέση του μέσα στον κόσμο, ποιος είναι και τι ακριβώς κάνει.
Φέρνουν σε επαφή τα παιδιά με τα συναισθήματά τους
Η ανάγνωση ιστοριών μπορεί να συμβάλλει ώστε τα παιδιά να καταλάβουν και να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους. Αντιλαμβάνονται ότι υπάρχουν κι άλλοι που αισθάνονται με τον ίδιο τρόπο και δεν είναι μόνα τους. Μαθαίνουν, λοιπόν, ότι τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά και πρέπει να εκφράζονται. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να έχουν κάποια ιδέα για το πώς αισθάνεται ένα παιδί για κάποιες καταστάσεις παρακολουθώντας τις απαντήσεις τους στα συναισθήματα των χαρακτήρων. Για παράδειγμα, πώς το παιδί αποκρίνεται στον χαρακτήρα της ιστορίας που αισθάνεται λυπημένος ή φοβισμένος;
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Κατερίνα Σέρβη
Η Κατερίνα Σέρβη γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα και από τότε που θυμάται τον εαυτό της λατρεύει τα βιβλία και τα ταξίδια, στον χώρο και στον χρόνο. Η αγάπη της για το παρελθόν την οδήγησε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, από όπου πήρε πτυχίο Αρχαιολογίας. Στη συνέχεια, μετά από ένα σύντομο πέρασμα από το Τμήμα Δημοσιευμάτων του Τ.Α.Π., στο Υπουργείο Πολιτισμού, και ένα σεμινάριο εξειδίκευσης στη διαφήμιση, έπιασε δουλειά ως κειμενογράφος σε πολυεθνικές διαφημιστικές εταιρείες. Εκεί ακόνισε τις ικανότητές της στη δημιουργική γραφή και, με μαγικό τρόπο, συνδύασε τις δύο μεγάλες αγάπες της, τα βιβλία και την Αρχαιολογία. Γιατί παράλληλα με τα σενάρια και τις καταχωρίσεις, άρχισε να γράφει αρχαιολογικούς οδηγούς κι έπειτα παιδικά βιβλία. Τα πρώτα της βήματα στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας τα έκανε με μια σειρά αρχαιολογικών οδηγών για παιδιά, με γενικό τίτλο Μισή μαγική ώρα. Εκτός από τη συγγραφή, ασχολείται εντατικά με μεταφράσεις παιδικών βιβλίων, καθώς και επιστημονικών, στους τομείς της Ιστορίας και της Αρχαιολογίας. Το διάστημα 2012-2015 επέστρεψε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και πήρε μεταπτυχιακό στις μουσειακές σπουδές. Το τέλος του μεταπτυχιακού σημάδεψε την επαγγελματική είσοδό της στον ψηφιακό κόσμο, μέσα από συνεργασίες σε έργα πολιτιστικού περιεχομένου. Συχνά επισκέπτεται σχολεία σε όλη την Ελλάδα και συζητάει με τα παιδιά για τα βιβλία, την Ιστορία και την Αρχαιολογία. Κάθε χρόνο, στην πανεπιστημιακή ανασκαφή στο Πλάσι του Μαραθώνα, συμμετέχει σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα βιωματικής γνωριμίας με μία αληθινή ανασκαφή, που σχεδίασε και υλοποιεί σε συνεργασία και υπό την εποπτεία της δρ. Μάρλεν Μούλιου. Το graphicnovel της Στη μάχη του Μαραθώνα, σε εικονογράφηση Θανάση Πέτρου, τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου Γνώσεων.
ΠΗΓΗ: ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ: Ο παππούς που δε γνώρισα, εικονογράφηση Χρήστος Γουσίδης, εκδ. Πατάκη.
-Τον παππού μου δεν τον γνώρισα…
-Πώς ξέρω ότι ο παππούς μου ήταν πολύ γενναίος;
-Γιατί μου λέει ιστορίες γι’ αυτόν ο μπαμπάς μου.
-Να, σαν κι αυτή που έπεσε με το αεροπλάνο του στην έρημο και χτύπησε το πόδι του και έμεινε χωρίς νερό…
-Μ’ αρέσει πολύ ν’ ακούω ιστορίες για τον παππού μου.Γιατί είναι σαν να τον βλέπω και να συζητάμε, να μου μιλάει και να του μιλάω, και κυρίως γιατί είναι αληθινές, γράφει η συγγραφέας.
Τον παππού της δεν πρόλαβε να τον γνωρίσει όμως η πρωτοπρόσωπη αφήγηση μας μεταφέρει στη φωνή ενός μικρού παιδιού που δηλώνει ότι:«Ξέρω όμως την ιστορία του. Κι αυτή με τον μεγάλο πόλεμο, κι άλλες πολλές. Μου τις λέει ο μπαμπάς μου που είναι πολύ περήφανος για τον μπαμπά του. Κι εγώ είμαι περήφανη για τον παππού κι ας μην τον γνώρισα. Και θέλω, όταν μεγαλώσω, να του μοιάσω. Όχι να πολεμήσω. Να είμαι γενναία».
Η αφηγήτρια θέλει να έχει το ίδιο θάρρος με τον παππού της ο οποίος έπεσε με το αεροπλάνο του κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σε μια έρημο. Θέλει να έχει τη δύναμη να σηκωθεί σαν τον τραυματισμένο άντρα και να διασχίσει την ατελείωτη άμμο με την ελπίδα ότι κάπως θα σωθεί. Να έχει τη γενναιότητα να ακολουθήσει τον ξένο καμηλιέρη και να βρει καταφύγιο και βοήθεια στην πόλη. Να έχει την ευγένεια να τον ευχαριστήσει με όλη του την καρδιά. Να έχει την ελπίδα ότι θα ζήσει για να δει ένα καλύτερο αύριο.
Η συγγραφέας περιγράφει απέριττα και με την παιδική αθωότητα ενός μικρού παιδιού πως η ελπίδα θέλει θάρρος και το θάρρος δίνει ελπίδα.
Η ιστορία μέσα στην Ιστορία του πολέμου δίνει έναυσμα για να συζητηθεί ο πόλεμος με τα παιδιά, μα και να ανασύρει προσωπικές, οικογενειακές ιστορίες για το πρόσφατο παρελθόν κάθε ελληνικής οικογένειας, αναφέρει η Μ. Ρουσάκη.
Η εικονογράφηση από τον Χρήστο Γουσίδη δίνει ακριβώς το στίγμα που απαιτεί μια τέτοια αφήγηση. Με γήινα χρώματα, τα χρώματα του πολέμου, της ερήμου, μα και της γης. Της γης που μας ενώνει. Περιγραφικές εικόνες που χαρίζουν την απαραίτητη τρυφερότητα στη διήγηση της ιστορίας.
