ΒΙΒΛΙΟΤΑΞΙΔΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ
Γράφει και επιμελείται η δρ Αγγελική Μαστρομιχαλάκη, Εκπαιδευτικός – Συγγραφέας
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΙ ΕΦΗΒΟΥΣ… Λίγα λόγια
Η θεματολογία της παιδικής λογοτεχνίας και η εικόνα των ειδών της είναι αρκετά διευρυμένη τα τελευταία χρόνια. Η παιδική λογοτεχνία, κυρίως η ελληνική, κατά τα τελευταία 40-45 χρόνια, από την πλευρά της θεματολογίας και με βάση το καθοριστικό θέμα κάθε βιβλίου και με κέντρο το παιδί-ήρωα, τη δράση του και με πλαίσιο την καθημερινότητά του αλλά και τα θεμελιώδη κοινωνικά και οικουμενικά ζητήματα, είναι δυνατόν να παρουσιαστεί, σε τρεις μεγάλους ομόκεντρους κύκλους οι οποίοι παρουσιάζουν σχέσεις αμφιδρομίας και αλληλοσυσχέτισης.
Στον εσωτερικό κύκλο των διαπροσωπικών σχέσεων και των ατομικών προβλημάτων, παρουσιάζονται θέματα που αφορούν τη γέννηση, το θάνατο, το εργαζόμενο παιδί, τις σχέσεις γονιών παιδιών, το διαζύγιο, την υιοθεσία, την ορφάνια, τις καθημερινές ασχολίες και σχέσεις των παιδιών, το ερωτικό στοιχείο, τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, την τρίτη ηλικία.
Στο μεσαίο κύκλο, του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος παρουσιάζονται προβλήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, το ρατσισμό, τη βία και την τρομοκρατία, τη μετανάστευση, την προσφυγιά, την αρχαιολογία, την αρχαιοκαπηλία και τα γενικότερα ιστορικά γεγονότα.
Τέλος, ο εξωτερικός κύκλος περιέχει γενικότερα ανθρωπιστικά και οικουμενικά θέματα όπως αυτά της ειρήνης, της οικολογίας, της επιστήμης, της τεχνολογικής εξέλιξης, της αποδοχής της διαφορετικότητας.
Στον εσωτερικό κύκλο, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σχέσεις του παιδιού πρωταγωνιστή με τα μέλη της οικογένειάς του, με τους συνομήλικους του, η δράση του στο σχολείο, η εμπλοκή του με μεταφυσικές καταστάσεις. Το παιδί εμφανίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό από ποτέ ως το κέντρο των προβλημάτων κι η δράση του είναι δυναμική κι ουσιαστική και σύμφυτη με την εποχή μας. Η παρουσία του σε σχέση και με προηγούμενες εποχές αποκτά ένα άλλο περιεχόμενο κι είναι σύμφωνη με τις ανάγκες και τα προβλήματα που δημιουργούνται στο σχολείο ή στην οικογένεια. Θέματα όπως η τρίτη ηλικία, ο θάνατος, το ερωτικό στοιχείο εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια στην παιδική λογοτεχνία. Στον μεσαίο κύκλο με σημαντικά ατομικά προβλήματα που έχουν όμως διαστάσεις κοινωνικές, το παιδί βρίσκεται εν πολλοίς ανάμεσα σε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Επιφυλάσσονται σε αυτό ρόλοι πρωταγωνιστικοί, ενεργητικοί. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν εκείνα τα βιβλία που έχουν ως θέματά τους τη σύγχρονη κοινωνική εικονογραφία που συνδέεται άμεσα με το παιδί και τον περίγυρό του. Θέματα όπως η προσφυγιά και η μετανάστευση, εμφανίζουν τα τελευταία χρόνια ποιοτικές εξελικτικές τάσεις. Επίσης θέματα όπως η αρχαιολογία συνδεόμενη με την αρχαιοκαπηλία επιφυλάσσει στο παιδί ρόλους περισσότερο ουσιαστικούς φέρνοντάς αντιμέτωπο με σύγχρονα προβλήματα που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά.
Τέλος, στον εξωτερικό κύκλο όπου τα προβλήματα είναι οικουμενικά, επιφυλάσσονται στο παιδί ρόλοι περισσότερο σύνθετοι και ενεργητικοί. Το παιδί δρα και ως μέλος μιας ευρύτερης κοινότητας που ενδιαφέρεται για τα παγκόσμια προβλήματα πάντα σε σύνδεση με τα ατομικά και τα ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα της περιοχής του. Στο συγκεκριμένο κύκλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα βιβλία εκείνα που αναφέρονται στα περιβαλλοντικά προβλήματα, αλλά και σε ζητήματα επιστημονικής φαντασίας που απασχολούν τον άνθρωπο και την αγωνία του να υπερβεί τον εαυτό του.
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ
Η Μαρία Αγγελίδου γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα και σπούδασε κλασική φιλολογία σε Αθήνα, Γερμανία και Ελβετία. Τα περισσότερα βιβλία της είναι ιστορικά παραμύθια και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ισπανικά. Ασχολείται, επίσης, με τη λογοτεχνική μετάφραση και έχει μεταφράσει πάνω από 500 βιβλία, τα μισά από τα οποία είναι για παιδιά. Για το παιδικό αναγνωστικό κοινό έχει επίσης μεταφράσει Σαίξπηρ, Μολιέρο, Δάντη, Θερβάντες, Γκολντόνι κ.ά.. Για τις μεταφράσεις της έχει βραβευτεί τρεις φορές από τη Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας. Διετέλεσε πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Επαγγελματιών Μεταφραστών και μέλος του Δ.Σ. του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, μεταξύ 2000-2004.
ΠΗΓΗ: ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ: «Το Βυζάντιο σε έξι χρώματα: Άσπρο», Εικονογράφηση: Κατερίνα Βερούτσου
Το Βυζάντιο είναι ένας κόσμος γεμάτος φασαρία, κίνηση, θαύματα, μυστήρια, τραγούδια, γιορτές, πλούτη, μάχες, ιστορίες. Ένας κόσμος γεμάτος χρώματα. Κόκκινος, όπως η πορφύρα των αυτοκρατόρων του. Χρυσός, όπως τα φόντα των ψηφιδωτών στις εκκλησίες του. Μαύρος, όπως τα ράσα των καλογέρων του. Άσπρος σαν τις χώρες τις άγνωστες έξω από τα σύνορά του. Γαλάζιος σαν τη θάλασσά του και σαν τα φουστάνια των αρχοντισσών του. Πράσινος σαν τα σπαρτά στους απέραντους ανοιξιάτικους κάμπους του. Αλλά όχι μόνο. Το Βυζάντιο ΔΕΝ έχει μόνο έξι χρώματα.
Το «ΑΣΠΡΟ» έχει τις ιστορίες τις σίγουρες. Αυτές που ξέρουν την αλήθεια. Αυτές που είναι αθώες, αλλά όχι τόσο όσο φαίνονται. Το άσπρο σταματάει τους πολέμους, ας είναι και για μια στιγμή μόνο – χωρίς να νοιάζεται που σίγουρα θα ξαναρχίσουν. Το άσπρο έχει τα μαργαριτάρια, τα καλά σύννεφα, τα καλά όνειρα. Έχει τους κόσμους τούς έξω από τους χάρτες και τους χάρτες τούς έξω από τους κόσμους. Το άσπρο καταλαβαίνει και αγαπάει. Το άσπρο είναι τόσο όμορφο, που γίνεται σοφό – και τόσο σοφό, που γίνεται όμορφο. Το άσπρο είναι το αγαπημένο μου, επειδή πιστεύει τις ιστορίες που δεν έχουν ακόμη γραφτεί. Και τους ανοίγει χώρο για να γραφτούνε.
Εξαιρετική και ταξιδιάρικη η εικονογράφηση της Κ. Βερούτσου.
