Γράφει η Ευγενία Γάλλου
Καθώς πλησιάζει η μεγάλη χριστιανική γιορτή των Χριστουγέννων, ας θυμηθούμε εκφράσεις από την Αγία Γραφή, που έχουν ενταχθεί στον καθημερινό μας λόγο. Κάποιες διατηρούν την πρωταρχική τους σημασία και έννοια, άλλες τις συναντούμε ελαφρώς παραλλαγμένες:
«Φωνή βοώντος εν τη ερήμω, προφάσεις εν αμαρτίαις, ο αναμάρτητος πρώτος το λίθο βαλέτω, αγρόν ηγόρασα, του ιδίου φυράματος, οφθαλμός αντί οφθαλμού, απορώ και εξίσταμαι» και άλλες φράσεις και ρητά που αντλούμε από τα θρησκευτικά μας κείμενα είναι διάσπαρτες στη λαϊκή μας προφορική και γραπτή παράδοση.
Επιγραμματικά θα δούμε μερικές φράσεις:
- «Ύπαγε οπίσω μου, Σατανά» (κατά Ματθαίον δ΄)
Η φράση αυτή ειπώθηκε από τον Χριστό στην έρημο (τρίτος πειρασμός Ιησού) όταν ο διάβολος του έδειξε όλες τις βασιλείες – εξουσίες του κόσμου με σκοπό να τον προσκυνήσει ο Χριστός. Ο Ιησούς απέρριψε τον πειρασμό αυτό λέγοντας: «Ύπαγε οπίσω μου, Σατανά, γέγραπται γαρ, Κύριον τον Θεόν σου προσκυνήσεις και αυτώ μόνο λατρεύσεις». Όταν θέλουμε να αποφύγουμε κάτι κακό – πειρασμό, χρησιμοποιούμε τη συγκεκριμένη έκφραση.
- «Θού, Κύριε φυλακήν τω στοματί μου…»
Η φράση αυτή προέρχεται από το εδάφιο 3 του 140 ψαλμού του Δαβίδ. Σε μετάφραση: «Βάλε μου, Κύριε φρουρά στο στόμα μου…» Η προτροπή αυτή λέγεται για να αποφύγει το ίδιο το άτομο που την λέει να εκστομίσει βαριές και ανεπίτρεπτες λέξεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν σύγχυση και παρεξήγηση.
- «Αντί πινακίου φακής» (Παλαιά Διαθήκη, Γένεσις κε΄)
Σε μετάφραση: «Για ένα πιάτο φακές». Ο Ησαύ πούλησε τα πρωτοτόκια (δικαιώματα του πρωτότοκου παιδιού) στον Ιακώβ για ένα πιάτο φακές. Σήμερα, λέγεται αυτή η φράση όταν θέλουμε να δηλώσουμε μια άδικη – άνιση ανταλλαγή από την οποία κάποιος βγαίνει αρκετά ζημιωμένος.
- «Μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου» (Κατά Ματθαίον στ’)
Σε μετάφραση: «Μη γνωρίζει το αριστερό σου χέρι τι πράττει το δεξιό σου». Θέλοντας να υπερτονίσει την αξία και την σημασία της ελεημοσύνης για τον χριστιανό, ο Χριστός ανέφερε τη φράση αυτή. Η ελεημοσύνη πρέπει να γίνεται κρυφά και αθόρυβα χωρίς τυμπανοκρουσίες και εκδηλώσεις τόσο ώστε: «μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου»! Σήμερα, χρησιμοποιούμε τη φράση αυτή για να δηλώσουμε το «αθόρυβο» των πράξεών μας.
- «Την κεφαλήν του επί πίνακι» (κατά Ματθαίον ιδ΄)
«Ώδε επί πίνακι την κεφαλήν Ιωάννου του Βαπτιστού». Η επιθυμία – φράση ανήκει στη Σαλώμη, κόρη της Ηρωδιάδος, ζητώντας τον αποκεφαλισμό του Ιωάννου του Προδρόμου από τον Βασιλιά Ηρώδη. Η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να δηλωθεί η βίαιη, αποκρουστική και άδικη εξόντωση (ηθική, φυσική, επαγγελματική) ενός προσώπου.
(Πηγές: Ι. Παπαζαφείρη “Ρήσεις, γνωμικά, φράσεις από τις Γραφές”, διαδίκτυο.
(Συνέχεια στο επόμενο φύλλο)
