Γράφει η Λεμονιά Μορόμαλου
Ταξιδεύοντας έξω από χρόνο και τόπο, μέσα στη δίνη των ανησυχητικών εξελίξεων της καθημερινότητας, απαντήσαμε δυο ιστορικά πρόσωπα που έζησαν σε εποχές οι οποίες δεν θα μπορούσαν να είναι περισσότερο διαφορετικές….Πρόκειται για έναν μοναχό που από το Άγιο Όρος εστάλη στη Ρωσία τον 16ο αιώνα και έναν ιερέα που έζησε το σύντομο βίο του στην Πολωνία τη δεκαετία του ‘80.
Το βιβλίο, που περιγράφει τη ζωή του μοναχού, αποδίδει με τρόπο συγκινητικό τον αγώνα του για την αναζήτηση του φωτός αλλά και της λογικής μέσα στο ζοφερό μεσαίωνα … Πρόκειται για τον Άγιο Μάξιμο τον Γραικό, ο οποίος από την πατρίδα του την Άρτα βρέθηκε μοναχός σε καθολικό μοναστήρι στην Ιταλία, αποποιήθηκε στη συνέχεια το σχήμα του και μετά από λίγο καιρό κατέληξε ορθόδοξος μοναχός στο Άγιο Όρος.
Από την άλλη, ο ιερέας που έζησε στην Πολωνία ήταν καθολικός και διώχθηκε από την εποχή ακόμα που βρισκόταν στην ιερατική σχολή, όταν τον υποχρέωσε το καθεστώς να διακόψει τις σπουδές του και να καταταγεί στο στρατό, όπου μαζί με άλλους υποψήφιους ιερωμένους υποβλήθηκε σε κάθε είδους δοκιμασίες και εξευτελισμούς προκειμένου ναεγκαταλείψει την κλήση του. Μοναχός και κληρικός βρέθηκαν στη δίνη πολιτικών αντιπαραθέσεων κρυφών ή φανερών και υπήρξαν θύματα του σκοταδισμού που τόσο επιθυμεί η εξουσία – θρησκευτική ή πολιτική–για να διατηρηθεί τρώγοντας τις σάρκες των αδυνάτων.
Ο Άγιος Μάξιμος εστάλη στη Ρωσία στα πλαίσια διπλωματικών προσεγγίσεων προκειμένου να επιβλέψει την αντιγραφή και διόρθωση ιερών γραφών και αρχαίων κειμένων,καθώς και τη μετάφραση πολλών από αυτά στη ρωσική γλώσσα. Εστάλη για περιορισμένο χρονικό διάστημα αλλά έμεινε εκεί σαράντα ολόκληρα χρόνια δέσμιος του τσαρικού καθεστώτος και των μηχανορραφιών του κλήρου και της αυλής… Αναζητούσε το φως και την αλήθεια μέσα από τα ιερά αλλά και τα αρχαιοελληνικά κείμενα, ενώ γοήτευε τους φίλους και αφόπλιζε τους εχθρούς με τον λόγο του. Στηλίτευσε τον τρυφηλό βίο των μοναχών, υπήρξε αυστηρός και επικριτικός– ακόμα και προς τον ίδιο τον τσάρο. Όταν ήρθε η στιγμή να συγκρουστεί με την απληστία του κλήρου και να επικρίνει το ιδιοκτησιακό καθεστώς των μοναστηριών που απλωνόταν αδίστακτα εις βάρος των φτωχών ανθρώπων, προδιέγραψε και τη μοίρα του. Το σύστημα, τσάρος και εκκλησία, δεν τον άφησαν ποτέ να επιστρέψει στο Άγιο Όρος επειδή είχε δει και είχε ακούσει πολλά και θεωρήθηκε πιθανόν να αποκαλύψει τις αδυναμίες του καθεστώτος, πολιτικού και εκκλησιαστικού, στον έξω κόσμο, πράγμα το οποίο θα επέσυρε καταστροφικές συνέπειες για την εικόνα του ρωσικού κράτους. Εν τω μεταξύ, βασανίστηκε συχνά και φυλακίστηκε για πολλά χρόνια από μοναχούς και κληρικούς…
Ο Γιέζι Ποπιελούσκο από την άλλη, υπήρξε ένας χαρισματικός ρωμαιοκαθολικός ιερέας στην Πολωνία κατά τη διάρκεια της ύστερης κομμουνιστικής περιόδου που μίλησε για την ελευθερία, τη δημοκρατία, την αγάπη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το καθεστώς άργησε να τον εξοντώσει, επειδή σαγήνευε εκατομμύρια Πολωνούς με τον λόγο του ο οποίος ουδέποτε απέκτησε πολιτική χροιά– απλώς το περιεχόμενότου ερχόταν σε σύγκρουση με τον κομμουνιστικό σκοταδισμό…Η επισκοπή τούεμπιστεύθηκε τη θέση του ιερέα στην εκκλησία που βρισκόταν μέσα στα χαλυβουργεία του Γκντάνσκ, εκεί όπου ξεκίνησε τη δράση του το συνδικάτο «Αλληλεγγύη», η σύσταση του οποίου σηματοδότησε την αρχή της πτώσης του κομμουνισμού στις χώρες του Ανατολικού μπλοκ. Οι αξιωματικοί του καθεστώτος τον απήγαγαν, τον βασάνισαν ανελέητα και πέταξαν το πτώμα του στον ποταμό Βιστούλα…
Ο Μάξιμος ο Γραικός αγιοποιήθηκε από τη ρωσική εκκλησία το 1988, καθώς και από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το έργο του, μεταφραστικό συγγραφικό, ερμηνευτικό και επιστολικό, κατέχει εξέχουσα θέση στη ρωσική γραμματεία.
Ο Γέζι Ποπιελούσκο μάς είναι περισσότερο οικείος καθ’ ότι σύγχρονος. Ήταν 35 ετών, όταν μαρτύρησε, και αγιοποιήθηκε πανηγυρικά το 2010.
Ο σκοταδισμός δεν γνωρίζει τόπο, χρόνο, κοινωνία ή θρησκεία . Είναι ένας χαμαιλέοντας που μεταβάλλεται ανάλογα με τις περιστάσεις αλλά φοβάται μόνο την αλήθεια και το φως. Κινείται ΚΑΙ εντός τόπου ΚΑΙ εντός χρόνου…
