Θυμός, φωνές, υστερίες, επιθετικότητα. Ένα τοξικό κλίμα που σιγά-σιγά υιοθετείται ως τρόπος σκέψης και ζωής στο σπίτι, στο συγγενικό περιβάλλον ή στη δουλειά. Μία ακόμη πανδημία που ανθεί παράλληλα με την πανδημία του κορωνοϊού.
Η κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια δρ Άννα Κανδαράκη εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «ο τοξικός δεν έχει φύλο και χρειάζεται δυο. Έρχεται οχυρωμένος πίσω από το ναρκισσισμό του, εστιασμένος μόνο στο λειψό Εγώ του. Οι άλλοι είναι εκεί μόνο για να γυρίζουν γύρω του, να του προσφέρουν μια πρόσκαιρη επιβεβαίωσή που ξεθυμαίνει μόλις ακριβώς την γευτεί. Καταδικασμένος να ζει ανικανοποίητος σε μια πολύκοσμη μοναξιά».
«Ενώ το θύμα», αναφέρει η κ. Κανδαράκη «έχει μεγαλώσει συνήθως με αμφισβήτηση, έχοντας καθρέφτη ένα καχύποπτο γονεϊκό βλέμμα και ζητά την επιβεβαίωση απ’ ό,τι το απαξιώνει. Και έτσι ο πρώτος που του απαγορεύει, γίνεται σημαντικός, μεγάλος και στόχος ζωής που θα κυνηγά αλλά δε θα τον φτάνει ποτέ».
Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μία έκρηξη τοξικών ανθρώπων με τα θύματα τους να τους κρατούν κρυφούς από ντροπή αλλά και από άγνοια της μεθόδου αντιμετώπισης τους.
Μία ασθενής λέει χαρακτηριστικά: «Ήρθα γιατί δε ξέρω τι άλλο να κάνω. Νιώθω ότι χάνω το μυαλό μου».
Μίλαγε χωρίς σταματημό για έναν άνθρωπο που είναι χρόνια στη ζωή της, η πιο σωστά, που είναι πιο πολύ στο μυαλό της, στις ατελείωτες υποθέσεις και αναλύσεις της παρά στην καθημερινότητά της, λέει η κ. Κανδαράκη.
«Ίσως, αυτό ακριβώς “το ίσως”, να είναι ένα από τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που πρωταγωνιστούν σε τοξικές σχέσεις. Ή παρουσία τους μέσα από την απουσία. Μια ατελείωτη ασυνέπεια χωρίς αρχή και τέλος, μια ατέρμονη υπόσχεση που τελικά ποτέ δεν υλοποιείται αλλά και ποτέ δεν κλείνει και οριστικά. Γιατί ένας τοξικός άνθρωπος δε θα πει ποτέ τίποτα οριστικό, επισημαίνει η κ. Κανδαράκη και συνεχίζει: «Αν όμως προσπαθήσει το θύμα και γίνει “λίγο πιο όμορφο” ή “λίγο πιο…” κάτι τέλος πάντων, μπορεί και τελικά να καταφέρει να μετατρέψει το “ίσως” σε “ναι”, και να νιώσει επαρκής. Αυτό είναι το βασικό συναίσθημα που σου δημιουργούν αυτές οι σχέσεις. Το αίσθημα της ανεπάρκειας, ότι δεν είσαι ποτέ αρκετός».
Η μόνη λύση που προτείνει η κ. Κανδαράκη είναι «να μην παίξεις σ αυτό το παιχνίδι, να δηλώσεις χαμένος και να βγεις νικητής». Σημειώνοντας παράλληλα ότι «κανείς δεν μπορεί να γίνει τοξικός αν δεν του το επιτρέψεις εσύ».
* Η δρ Άννα Κανδαράκη είναι Κλινική Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
