Τον Ιούνιο του 2023, ως Σύμβουλοι Εκπαίδευσης στο Βόρειο Αιγαίο, ξεκινήσαμε τον σχεδιασμό μιας παρέμβασης στα σχολεία των περιοχών ευθύνης μας, με θέμα την Σχολική Διαμεσολάβηση, που περιλάμβανε επιμορφωτικές συναντήσεις δεκαοχτώ ωρών με εκπαιδευτικούς και στη συνέχεια στήριξη των σχολείων που θα επέλεγαν την εφαρμογή αυτής της πρακτικής, για την επίλυση συγκρούσεων εντός των σχολικών μονάδων. Τη στήριξη αυτή πρόθυμα ανέλαβαν τα Κέντρα Πρόληψης κατά των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας («Πνοή», «Ναυτίλος», «Φάρος» και «Πολιόχνη»), που δραστηριοποιούνται στη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο και τη Λήμνο αντίστοιχα. Τα στελέχη τους συμμετείχαν σε όλες τις επιμορφωτικές συναντήσεις μαζί με τους/τις εκπαιδευτικούς, οι περισσότεροι/ες απ’ τους/τις οποίους/ες ζητούν τη συνέχιση της υποστήριξης από τα Κέντρα Πρόληψης, με δια ζώσης παρεμβάσεις, εποπτείες και κατά τόπους υποστήριξη, έτσι ώστε να αισθανθούν ασφαλείς κατά την προετοιμασία και την εφαρμογή της πρακτικής της Σχολικής Διαμεσολάβησης.
Τα Κέντρα Πρόληψης είναι Αστικές Εταιρείες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που στελεχώνονται από Ψυχολόγους, Κοινωνικούς Επιστήμονες και Διοικητικούς Υπαλλήλους. Όπως προβλέπει το θεσμικό τους πλαίσιο, επιδιώκουν την αλληλεπίδραση και τη συνεχή καλλιέργεια δεσμών με την τοπική κοινωνία. Τα Κέντρα Πρόληψης είναι φορείς για δωρεάν παροχή υποστηρικτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε γονείς, εφήβους, εκπαιδευτικούς και σε κάθε πολίτη που τις χρειάζεται. Με την υποστήριξή τους, λειτουργούν σχολές γονέων πέραν των ωρών λειτουργίας των σχολείων, οργανώνονται επιμορφωτικά σεμινάρια για εξειδικευμένα προβλήματα σχολικών μονάδων, γίνονται παρεμβάσεις σε Συλλόγους Διδασκόντων και βιωματικές δράσεις πρόληψης σε μαθητές. Σε μικρά νησιά, όπου απουσιάζει οιαδήποτε άλλη Δημόσια Πρωτοβάθμια δομή υποστήριξης ή, όταν υπάρχει, δεν επαρκεί, λόγω του μεγάλου αριθμού περιστατικών, η συνεισφορά των Κέντρων Πρόληψης είναι εξαιρετικά σημαντική και αναντικατάστατη.
Σύμφωνα, ωστόσο, με το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας που έχει διαρρεύσει, με τίτλο «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης», και συγκεκριμένα στο άρθρο 46 (Καταργούμενες διατάξεις), για τα Κέντρα Πρόληψης προβλέπεται το χειρότερο, κατά τη γνώμη μας, σενάριο. Συγκεκριμένα, καταργείται το άρθρο 61 του Ν. 3459/2006, το οποίο και διατηρήθηκε στον Ν.4139/ 2013, με τον οποίο διασφαλιζόταν:
α) η ύπαρξη και η λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης, εφόσον προβλέπεται η πάγια και τακτική χρηματοδότησή τους από το Κράτος, μέσω του Υπουργείου Υγείας και Εσωτερικών.
β) η συνέχεια της λειτουργίας των Κέντρων, μέσω προγραμματικών συμβάσεων που θα ανανεώνονται, και με ρήτρες που δυσχεραίνουν τη διάλυσή τους.
Καταργείται επίσης το άρθρο 60, παράγραφος 4, του νόμου 4139, σύμφωνα με το οποίο τα Κέντρα Πρόληψης ανήκουν στους εγκεκριμένους φορείς πρόληψης.
Έτσι, τα Κέντρα Πρόληψης μένουν μετέωρα χωρίς καμία νομοθετική ρήτρα, στη διαχείριση του νέου οργανισμού (ΕΟΠΑΕ). Το μόνο που διατηρείται είναι η παρούσα σύμβαση μέχρι το 2027, η οποία στο νομοσχέδιο αυτό αναφέρεται ότι λήγει αυτοδίκαια, χωρίς να προβλέπεται καμία συνέχεια λειτουργίας και ύπαρξης των Κέντρων. Μετά το 2027 δεν θα υπάρχει καμία δημόσια χρηματοδότηση.
Είναι αναμφισβήτητο ότι η πρόληψη έχει θεμελιώδη σημασία και είναι η καλύτερη επένδυση για την προστασία της ψυχοκοινωνικής υγείας και την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων στην κοινωνία μας. Είναι επείγουσα και κρίσιμη η ανάγκη να αναγνωρίσουμε τον ρόλο και τη σημασία των Κέντρων Πρόληψης στην περιφέρειά μας και να υποστηρίξουμε έναν βασικό πυλώνα προώθησης της ψυχικής και κοινωνικής ευημερίας των πολιτών όλων των ηλικιών. Αντί για την κατάργηση, που θα έχει πολύ αρνητικές συνέπειες, είναι απαραίτητη η συνέχιση της χρηματοδότησής τους και η ανάπτυξη νέων προγραμμάτων και πρωτοβουλιών, ειδικά σε σχέση με τις ανάγκες όλων των μελών των σχολικών κοινοτήτων.
Γενικότερα, η διατήρηση και η ενίσχυση των Κέντρων Πρόληψης κατά των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας είναι ζωτικής σημασίας, για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων και τη διαμόρφωση ενός υγιούς, συμπεριληπτικού και ασφαλούς κοινωνικού περιβάλλοντος.
Οι εκπαιδευτικοί
Σοφία Σωτηρίου, Παναγιώτης Καραμανώλης, Κουκαρα Μαρία, Βασιλική Θωμαΐδη, Σοφία Μπουτμπάρα, Σουγλάνης Μιλτιάδης, Βασιλεία Ζύμαρη, Μινοπούλου Δέσποινα, Κοκκινογένη Γεωργία, Ιάκωβος Μαστρογιάννης, Ταραμάνη Λαζαρία, Πετμεζά Κατερίνα, Ευθυμίου Μαρίνα, Ελένη Πολίτη, Δέσποινα Μοίρου, Σαράντος Μιαούλης, Σελιανίτης Κωνσταντίνος, Όλγα Κουτσού, Ιωάννα Μεταξοπούλου, Μάρθα Αναγνωστοπούλου, Ειρήνη Φραγκάκη, Βιργινία Γαρουφαλή, Μαρία-Στέλλα Αλούπη, Μαλάμω Σαράντου, Χρονοπούλου Φωτεινή, Γεωργία Μπούμπα, Κατερίνα Επιτροπάκη, Δέσποινα Μουτάφη, Αργυρούδη Θέκλα, Παναγιώτης Βουλαλάς, Χαριλάου Ειρήνη, Βάγια Μποντη, Παπαδοπούλου Μερόπη, Αγγελική Κονιδάρη, Χρυσούλα Μέρμηγκα, Στεφάνου Μαρία, Μαγγαναδέλλης Ιγνάτιος, Ηλιαδάκης Σταμάτιος, Κωνσταντίνος Κωστούδης, Ανδρονίκη Ταμβάκη, Αντωνία Βαχαρακίδου, Τσολακάκη Μαρία, Γαρύφαλλω Τσίγκου, Κουκέλλη Μαρία, Κάβουρα Δέσποινα,Παπαπαναγιώτου Μαρία, Παντελάκη Δέσποινα, Νατσούλη Παναγιώτα, Αικατερίνη Σκόκου, Μαντώ Βελλέ, Ανδρονίκη Ταμβάκη, Γεωργία Παπαλαμπροπούλου, Χριστίνα Αγγέλη, Πολυξένη Βαράκλα, Φωτεινή Καραλή, Μιχαλέλης Ευστράτιος, Πολυμένη Ελένη, Αικατερίνη Γεροστεργίου, Ιωάννα Κοντογιάννη, Αθανάσιος Καραγιάννης, Κωνσταντίνα Τσαπλαρή, Κουμή Στυλιανή
