Στεγαστικό πρόγραμμα για νέα ζευγάρια με «προίκα» αποθεματικά 1,5 δισ. ευρώ σχεδιάζει το υπουργείο Εργασίας μέσα από τις διατάξεις του νομοσχεδίου για την αναδιοργάνωση του ΟΑΕΔ που κατατέθηκε χθες στη Βουλή.
Στόχος του προγράμματος είναι να αποκτήσουν φθηνή στέγη οι νέοι εργαζόμενοι όλων των κατηγοριών, είτε είναι δηλαδή μισθωτοί είτε ελεύθεροι επαγγελματίες, και θα βασιστεί κατά ένα μέρος σε επιδοτούμενα προγράμματα του παλιού ΟΕΚ που είχαν απήχηση (π.χ., δάνειο για αγορά με επιδοτούμενο επιτόκιο), ενώ η κεντρική φιλοσοφία θα είναι παρόμοια με τα στεγαστικά προγράμματα άλλων ευρωπαϊκών κρατών (Ισπανίας, Πορτογαλίας κ.ά.), όπου τα νέα ζευγάρια έχουν πολλές εναλλακτικές επιλογές για την απόκτηση στέγης με ευνοϊκούς όρους.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Ε.Τ.», επιδιώκεται τα πρώτα σπίτια να δοθούν σε νέους πριν το τέλος του 2022, ενώ σε κάθε περίπτωση το πρόγραμμα θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή εντός του 2023.
Για το λόγο αυτό, με το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την αναδιοργάνωση του ΟΑΕΔ που κατατέθηκε στη Βουλή, εισάγονται ρυθμίσεις που διευκολύνουν τόσο την απόκτηση και ανέγερση ακινήτων που θα διατεθούν για τη στέγαση εργαζομένων, ανέργων και των οικογενειών τους όσο και για την αξιοποίηση της περιουσίας του ΟΑΕΔ για την αύξηση των εσόδων του. Η φθηνή στέγη θα αφορά εργαζομένους και ελεύθερους επαγγελματίες.
Ο σχεδιασμός, όπως είπαν στον «Ε.Τ.» αρμόδια στελέχη, στοχεύει σε νέους χαμηλού αλλά και μεσαίου εισοδήματος, σε ανέργους, ακόμη και σε φοιτητές που πληρώνουν ενοίκιο.
Επιλογές
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες που αποκαλύπτει ο «Ε.Τ.» για το στεγαστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, οι βασικές επιλογές που εξετάζονται για την απόκτηση φθηνής στέγης από νέα ζευγάρια είναι:
* Επιδότηση επιτοκίου για δάνειο αγοράς α’ κατοικίας.
* Επιδότηση ενοικίου με εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια. Εξετάζεται να αφορά και σπίτια φοιτητών.
* Μακροχρόνια μίσθωση και αγορά σπιτιού στη συνέχεια με έκπτωση τιμής ίσης με τα καταβαλλόμενα ενοίκια (rent to own).
* Ανέγερση οικιστικών συγκροτημάτων με σύμπραξη ΟΑΕΔ-ιδιωτών και διαμοιρασμό των σπιτιών στη συνέχεια κατά 50% στους ιδιώτες για πώληση και 50% στον ΟΑΕΔ για εκχώρηση σε νέα ζευγάρια.
Ο… κουμπαράς
Με το πρόγραμμα αυτό, οι νέοι θα αποκτήσουν πρόσβαση στην απόκτηση ή ενοικίαση στέγης σε τιμές σημαντικά χαμηλότερες από αυτές της αγοράς. Η «κοινωνική στέγη» είχε εγκαταλειφθεί παντελώς λόγω των Μνημονίων από το 2012 με την κατάργηση του ΟΕΚ, πλην όμως οι εργαζόμενοι (μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα) συνέχισαν να καταβάλουν εισφορές υπέρ ΟΕΚ παρότι δεν επωφελούντο από αυτές! Οι εισφορές των εργαζομένων δημιούργησαν ένα αποθεματικό της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ, που θα αποτελέσει την προίκα για να σχεδιαστεί μια νέα στεγαστική πολιτική με κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια και με έμφαση, όπως έχει διακηρύξει η κυβέρνηση, στις ανάγκες των νέων ζευγαριών για απόκτηση ή ενοικίαση στέγης με ευνοϊκούς όρους.
Οι ενισχύσεις – επιδοτήσεις θα καταβάλλονται με εισοδηματικά – κοινωνικά κριτήρια και εξετάζεται να είναι κλιμακούμενες, δηλαδή υψηλή επιδότηση για χαμηλό εισόδημα και μειούμενη σταδιακά όσο υψηλότερο είναι το εισόδημα των ζευγαριών. Για παράδειγμα, ζευγάρι με ετήσιο εισόδημα 12.000 ευρώ και τέκνα μπορεί και να επιδοτείται ως και 50% αν μένει στο νοίκι, ενώ με εισόδημα 17.000 ευρώ η επιδότηση θα είναι χαμηλότερη. Σημειώνεται πως η επιδότηση ενοικίου που καταβάλλεται σήμερα από τον ΟΠΕΚΑ και φτάνει στα 210 ευρώ καλύπτει όσους έχουν εισόδημα ως 7.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος και μέχρι τις 21.000 ευρώ. Για το στεγαστικό πρόγραμμα που σχεδιάζεται θα ενισχύονται και ζευγάρια με παρόμοια ή και μεγαλύτερα εισοδήματα.
Κίνητρο
Οι όροι επιδότησης και ενίσχυσης θα είναι πιο ευνοϊκοί όταν εργάζονται και οι δύο, καθώς το υπουργείο επιδιώκει να ενθαρρύνει και να επιβραβεύσει την απασχόληση, ενώ για ειδικές κατηγορίες (ζευγάρι με έναν εργαζόμενο ή κανέναν εργαζόμενο) θα ληφθεί μέριμνα ακόμη και για απευθείας οικονομική επιδότηση για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι αρμοδιότητες του ΟΑΕΔ επεκτείνονται έτσι ώστε να μπορεί να ασχοληθεί και με τις στεγαστικές ανάγκες των νέων μέσω της χορήγησης παροχών και της υλοποίησης σχετικών προγραμμάτων.
Με τις νέες ρυθμίσεις επιτρέπεται στον Οργανισμό να αποκτά αδόμητα και δομημένα ακίνητα για την εκπλήρωση των σκοπών που σχετίζονται με τη στεγαστική συνδρομή, όπως επίσης και να συμπράττει με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση ακινήτων, για τη στεγαστική προστασία του εργατικού δυναμικού και των νέων.
Για τα ακίνητα που δεν προορίζονται για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών των εργαζομένων, επιτρέπεται η σύναψη μακροχρόνιων μισθώσεων, η σύμπραξη με ιδιώτες, οι οποίοι μπορεί να αναλάβουν την οικοδόμηση αδόμητων ακινήτων, κ.ά.
Μπόνους και πέναλτι σε επιδόματα και παροχές
Τέσσερις αλλαγές στα επιδόματα των ανέργων θεσπίζει το νομοσχέδιο για την αναδιοργάνωση του ΟΑΕΔ, που είναι οι εξής:
1 Θεσπίζεται (άρθρο 24) πρόγραμμα για αυξημένο επίδομα ανεργίας με δράσεις πιλοτικού χαρακτήρα για διεύρυνση του πλέγματος προστασίας των αναζητούντων εργασία και δικαιότερη κατανομή των επιδομάτων. Το πιλοτικό σχέδιο θα εφαρμοστεί σε περιοχές υψηλής ανεργίας και θα προβλέπει αυξημένο επίδομα με βάση το 55%-60% του τελευταίου μισθού που είχαν οι εργαζόμενοι και με ελάχιστο ποσό τα 400 ευρώ που είναι σήμερα ανεξάρτητα από το μισθό του εργαζομένου.
2 Θεσπίζεται για πρώτη φορά επίδομα εργασίας για τους επιδοτούμενους ανέργους που βρίσκουν δουλειά, οι οποίοι εκτός από το μισθό τους, θα συνεχίζουν να εισπράττουν το 50% του επιδόματος ανεργίας (200 ευρώ το μήνα) μέχρι την ημερομηνία που θα έληγε η επιδότηση.
3 Προβλέπεται ενίσχυση 300 ευρώ για εύρεση εργασίας μετά το 12μηνο της ανεργίας (και της λήξης της περιόδου καταβολής της τακτικής επιδότησης). Το μπόνους των 300 ευρώ θα καταβάλλεται άπαξ με προϋπόθεση οι μακροχρόνια -πέραν του 12μήνου- άνεργοι να καταρτίσουν ατομικό σχέδιο δράσης με τους συμβούλους του ΟΑΕΔ για να βρουν δουλειά. Τα πρώτα 300άρια θα χορηγηθούν σε ανέργους που είναι στα μητρώα πάνω από 5 χρόνια και στη συνέχεια θα επεκταθεί σε όλους όσοι δεν έχουν καταρτίσει ατομικό σχέδιο εύρεσης εργασίας.
4 Προβλέπεται η διακοπή επιδομάτων ανεργίας με 3 αρνήσεις για απασχόληση. Ανεργος που θα αρνηθεί 3 κατάλληλες θέσεις θα χάνει το επίδομα και θα μένει εκτός μητρώου ΟΑΕΔ για δύο χρόνια. Επίσης, διαγραφή από το μητρώο για έξι μήνες και διακοπή του επιδόματος ανεργίας προβλέπεται και για άρνηση συμμετοχής σε δράση κατάρτισης.
Εισοδηματικά κριτήρια
Στις παροχές με την κάρτα ανεργίας καθιερώνονται εισοδηματικά κριτήρια προκειμένου να αποφεύγεται η κατάχρηση των παροχών από ανέργους με υψηλά εισοδήματα.
Τα εισοδηματικά κριτήρια που θα πρέπει να πληρούν στο εξής (σ.σ.: από την ψήφιση του νέου νόμου και μετά) όλοι οι εγγεγραμμένοι άνεργοι για να έχουν δικαίωμα χρήσης των αντίστοιχων παροχών είναι αυτά που ισχύουν για τη χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης, δηλαδή το ετήσιο συνολικό οικογενειακό εισόδημά τους, πραγματικό και τεκμαρτό, να μην υπερβαίνει τις 14.000 ευρώ για άγαμο και τις 20.000 ευρώ για έγγαμο, με προσαύξηση κατά 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο. Για τη μονογονεϊκή οικογένεια, το όριο ετήσιου εισοδήματος ανέρχεται σε 23.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται κατά 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο μετά το πρώτο. Οι παροχές που θα δικαιούνται οι άνεργοι με εισοδηματικά κριτήρια είναι:
* Μοριοδότηση σε προκηρύξεις μέσω ΑΣΕΠ
* Ελεύθερη είσοδος σε αρχαιολογικούς χώρους / μουσεία
* Μοριοδότηση σε Προγράμματα Κοινωφελούς Χαρακτήρα
* Παροχές δικαιούχων Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος
* Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ανέργων έως 29 ετών
* Παροχές ασθένειας σε είδος στους ανέργους 29-55 ετών
* Παροχές ασθένειας σε είδος στους μακροχρόνια ανέργους 55 ετών και άνω
* Δυνατότητα συμμετοχής στο Πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού
* Δυνατότητα συμμετοχής στο Κατασκηνωτικό Πρόγραμμα
* Δυνατότητα συμμετοχής στο Πρόγραμμα Επιταγών Αγοράς Βιβλίων
* Δωρεάν μετακίνηση στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
* Προαιρετική ασφάλιση μακροχρόνια ανέργων για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος
Να σημειωθεί ότι για τις παροχές ασθένειας και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη οι άνεργοι που δεν πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια θα έχουν πρόσβαση στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας.
Ελευθέρας…
Οι παροχές που θα δικαιούνται οι άνεργοι χωρίς εισοδηματικά κριτήρια είναι:
* Επίδομα ανεργίας
* Συμμετοχή σε ενεργητικές πολιτικές (απασχόληση, κατάρτιση, συμβουλευτική)
Ποινές
Κυρώσεις προβλέπονται στις περιπτώσεις που άνεργος εγγράφεται στον ΟΑΕΔ ενώ εργάζεται ή χωρίς να έχει διακόψει την απασχόληση, καθώς θεσπίζεται πρόστιμο από 500 ευρώ ως 10.000 ευρώ.
