Τα φύκια είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά παρέχοντας ιώδιο, διάφορες βιταμίνες Β, καθώς και βιταμίνη C Σε πολλές ασιατικές χώρες τα φύκια αποτελούν βασικό συστατικό της καθημερινής διατροφής των ανθρώπων. Ωστόσο, στις παραδοσιακά ευρωπαϊκές κουζίνες δεν είναι τόσο δημοφιλή. Αυτό όμως δεν ίσχυε πάντα, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Νέα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι οι αρχαίοι Ευρωπαίοι κατανάλωναν φύκια για χιλιάδες χρόνια. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Γιόρκ στη Βρετανία, βρήκαν ίχνη φυκιών σε ανθρώπινες οδοντοστοιχίες στην Ισπανία και τη Λιθουανία, μεταξύ άλλων, από το 6.400 π.Χ. περίπου έως τον πρώιμο Μεσαίωνα. Η ανακάλυψη αυτή εξέπληξε τους επιστήμονες, καθώς η άνοδος της γεωργίας κατά τη νεολιθική περίοδο θεωρούνταν παραδοσιακά ότι είχε ως αποτέλεσμα να παραμεριστούν οι υδάτινοι πόροι. Τα φύκια θεωρούνταν τροφή έσχατης ανάγκης μέχρι τον 18ο αιώνα.
Η ομάδα πίσω από τη μελέτη αναφέρει ότι ενώ έχουν βρεθεί και στο παρελθόν ίχνη από φύκια σε αρχαιολογικές τοποθεσίες, δεν ήταν σαφές για ποιο λόγο χρησιμοποιούνταν. Η νέα έρευνα παρέχει αποδείξεις ότι τα φύκια καταναλώνονταν σε πολλές τοποθεσίες σε ολόκληρη την Ευρώπη.
«Αυτοί οι βιοδείκτες προήλθαν από το εσωτερικό της οδοντικής πέτρας. Και έτσι είναι ξεκάθαρο. Δεν θα μπορούσαν να μην τα μασήσουν», δήλωσε η Κάρεν Χάρντι, συν-συγγραφέας της εργασίας και καθηγήτρια προϊστορικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης.
Η Χάρντι και οι συνεργάτες της ανέλυσαν δείγματα οδοντικής πέτρας από τα λείψανα 74 ατόμων που βρέθηκαν σε 28 αρχαιολογικές τοποθεσίες σε όλη την Ευρώπη- από τη νότια Ισπανία έως τη βόρεια Σκωτία- που χρονολογούνται από το 6.400 π.Χ. περίπου έως τον 12ο αιώνα μ.Χ.
Συνολικά, βρέθηκε ότι 37 δείγματα από 33 από αυτά τα άτομα περιείχαν βιοδείκτες που επέτρεψαν στην ομάδα να διερευνήσει τι είχαν φάει αυτοί οι αρχαίοι άνθρωποι, με 26 δείγματα να περιέχουν χημικές ουσίες που υποδεικνύουν την κατανάλωση τροφών όπως φύκια και λιμνοφύκια. Ένα δείγμα υπέδειξε την κατανάλωση θαλάσσιου λάχανου, ένα φυτό που αναφέρει ο Πλίνιος ως φάρμακο των ναυτικών για το σκορβούτο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ομάδα μπόρεσε να προσδιορίσει ακόμη και το χρώμα των φυκιών που καταναλώθηκαν: για παράδειγμα, φαίνεται ότι σε μια τοποθεσία της μέσης και ύστερης νεολιθικής εποχής (3.200-2.800 π.Χ.) στο Όρκνεϊ, καταναλώνονταν κόκκινα φύκια.
Δεν είναι σαφές ακόμη πόσο σημαντικά ήταν τα φύκια στη διατροφή των αρχαίων Ευρωπαίων. Ωστόσο, οι ερευνητές εκτιμούν ότι πιθανώς τα συνέλεγαν τακτικά- όπως γίνεται σήμερα με τα μανιτάρια και τα οστρακοειδή- για να συμπληρώσουν άλλες πηγές τροφής. Σταδιακά όμως, εξαφανίστηκαν από το μενού, καταλήγοντας ως μια έσχατη πηγή τροφής και ως ζωοτροφή.
Η Χάρντι ελπίζει πως η έρευνα θα αλλάξει τις αντιλήψεις για την κατανάλωση φυκιών και να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να τα δοκιμάσουν, προσθέτοντας ότι δεν είναι μόνο υγιεινά και νόστιμα, αλλά και άφθονα.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Communications».
