Ελληνικό DNA: Στο συμπέρασμα ότι οι σημερινοί Ελληνες μοιράζονται το 90% της καταγωγής τους με τους πληθυσμούς που ζούσαν στη Βόρεια Ελλάδα πριν από… 4.000 χρόνια κατέληξε πολύχρονη ερευνητική εργασία με τίτλο «The genomic history of the Aegean Palatial Civilizations», η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «CELL».
Οι εμβληματικοί πολιτισμοί της Εποχής του Χαλκού στο Αιγαίο, δηλ. ο Κυκλαδικός, Μινωικός, και Ελλαδικός, έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση βασικών πολιτισμικών και κοινωνικών καινοτομιών όπως η αστικοποίηση, οι σύνθετες κοινωνικές δομές, η τεχνολογική και η αγροτική εξειδίκευση (π.χ. κρασί και λάδι), η ανάπτυξη της γραφής, που επηρέασαν σημαντικά τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Η αυξανόμενη οικονομική και πολιτιστική δράση που αναπτύχθηκε στο Αιγαίο κατά την Εποχή του Χαλκού -σύμφωνα με πολλούς μελετητές- έθεσε τις βάσεις για τα σύγχρονα οικονομικά συστήματα.
Η αν. καθηγήτρια στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Χριστίνα Παπαγεωργόπουλου, σε συνεργασία με την επ. καθηγήτρια Αννα-Σαπφώ Μαλασπίνας από το Πανεπιστήμιο της Λοζάνης, συντόνισαν την επιστημονική μελέτη. Συμπέραναν τη δημογραφική ιστορία των πληθυσμών της Εποχής του Χαλκού χρησιμοποιώντας μεθόδους πληθυσμιακής γενετικής και μηχανικής μάθησης «ανοίγοντας την πόρτα για την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης σε δεδομένα παλαιογονιδιωματικής».
Οπως υπογράμμισε ο Oscar Lao από το Ινστιτούτο CNAG-CRG της Ισπανίας, μέλος της διεθνούς ομάδας που ανέπτυξε τη μέθοδο. «Η κύρια πρόκληση για την ομάδα μας συνίστατο στο να υπερπηδήσει προβλήματα μηχανικής μάθησης που σχετίζονται με τις ιδιότητες του αρχαίου DNA έναντι των σύγχρονων γονιδιωμάτων.
Οταν τα επιλύσαμε, καταφέραμε να δοκιμάσουμε διαφορετικά σενάρια δημογραφικών μεταβολών στην ιστορία του Αιγαίου κατά την Εποχή του Χαλκού», παρατήρησε η μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο CNAG-CRG και μία από τις πρώτες συν-συγγραφείς της μελέτης, Olga Dolgova. «Καταφέραμε να αλληλουχήσουμε τα αρχαιότερα ανθρώπινα γονιδιώματα της Εποχής του Χαλκού από τον Ελλαδικό χώρο. Αυτό ήταν ιδιαίτερα δύσκολο λόγω των περιβαλλοντικών συνθηκών του Αιγαίου που προάγουν την καταστροφή του αρχαίου DNA», σχολίασε η μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και μία από τις πρώτες συν-συγγραφείς της μελέτης, Martina Unterländer.
Η ανάλυση των αρχαίων γονιδιωμάτων έδειξε ότι οι πληθυσμοί του Αιγαίου ήταν γενετικά όμοιοι παρά τον πολιτιστικό τους διαχωρισμό (Κυκλαδίτικο, Μινωικό, Ελλαδικό) ιδιαίτερα κατά την πρώιμη της Εποχής του Χαλκού (5.300-4.000 χρόνια πριν) και είχαν γενετική συνέχεια με τους προγενέστερους Νεολιθικούς πληθυσμούς. Επηρεάστηκαν όμως και από μια σχετικά μικρής κλίμακας μετανάστευση από τα ανατολικά του Αιγαίου. Αυτή η γονιδιακή ροή, αν και σε μικρή κλίμακα, συμπίπτει με πολιτιστικές καινοτομίες που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου στο Αιγαίο και επιβεβαιώνει προηγούμενες αρχαιολογικές θεωρίες.
Η μελέτη για πρώτη φορά καταδεικνύει ότι οι πληθυσμοί της Μέσης Εποχής του Χαλκού (4.600-4.000 χρόνια πριν) διαφέρουν από τους προγόνους τους, επιδεικνύοντας περίπου 50% γενετική ομοιότητα με πληθυσμούς από περιοχές βόρεια και ανατολικά της Μαύρης και της Κασπίας Θάλασσας. «Η μελέτη μάς δείχνει ότι η μετανάστευση από την περιοχή των στεπών της Ευρασίας που παρατηρείται στην Κεντρική Ευρώπη επεκτείνεται γεωγραφικά και έχει επηρεάσει τους πληθυσμούς του Αιγαίου», είπε ο μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Λοζάνης και πρώτος συν-συγγραφέας της μελέτης, Florian Clemente. «Οι μετακινήσεις που συντελέστηκαν κατά τη Μέση Εποχή του Χαλκού, δηλαδή 4.600-4.000 χρόνια πριν, συνέβαλαν στη διαμόρφωση του γονιδιώματος των σύγχρονων Ελλήνων», υπογράμμισε η Χριστίνα Παπαγεωργόπουλου.
