Σαν να βρίσκεται σε μια παρατεταμένη στάση αναμονής είναι η χώρα μας, με τις προβλέψεις για την περίοδο των εορτών να καθίστανται ιδιαίτερα δύσκολες.
Η επιδημιολογική εικόνα όσον αφορά στα κρούσματα δείχνει σταθερότητα, ωστόσο ο αστάθμητος παράγοντας αυτής της περιόδου είναι το μεταλλαγμένο στέλεχος «Ομικρον», πόσο μεταδοτικό θα είναι, εάν θα οδηγεί σε βαρύτερη νόσο, διασωλήνωση, θάνατο και πώς θα ανταποκρίνεται στον εμβολιασμό. Με ένα πακέτο μέτρων, που… εμπλουτίζεται, και αναπροσαρμογή της στρατηγικής για τον εμβολιασμό, που περιλαμβάνει επίσπευση τρίτης δόσης και επιχειρησιακές αλλαγές για να επιταχυνθεί η εμβολιαστική εκστρατεία, επιδιώκεται η αντιμετώπιση του τέταρτου κύματος.
H αύξηση των σκληρών δεικτών, δηλαδή νοσηλειών, διασωληνώσεων και θανάτων, είναι και αυτή που προβληματίζει τους επιστήμονες. «Αυτήν τη στιγμή δεν φαίνεται μείωση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, έχουμε αύξηση, η οποία οφείλεται στο μεγάλο ποσοστό των ανεμβολίαστων και την κινητικότητα», αναφέρει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Αθανάσιος Εξαδάκτυλος. Οσον αφορά στα νέα κρούσματα, η σταθεροποίηση είναι ξεκάθαρη, ωστόσο «περιμένουμε να δούμε εάν θα ακολουθήσει πτώση. Γιατί, εάν μείνουμε πολύ σταθεροί, φοβάται κανείς ότι πάμε για αύξηση, ειδικά σε σχέση με τη διασπορά μετά την εμφάνιση της μετάλλαξης “Ομικρον”, για την οποία, δυστυχώς, έχουμε ακόμη αναπάντητα ερωτήματα», όπως λέει ο κ. Εξαδάκτυλος.
Με βάση όλα τα παραπάνω, είναι ευνόητο ότι η επιδημιολογική κατάσταση έως τα Χριστούγεννα μπορεί να ανατραπεί. Στοχευμένες παρεμβάσεις, συστάσεις για συνεχόμενο αυτοδιαγνωστικό έλεγχο και εμβολιαστικό… σπριντ είναι οι στρατηγικές μείωσης της διασποράς του πανδημικού ιού.
1 «Μπλόκο» στους ανεμβολίαστους
Μια σειρά από μέτρα έχει τεθεί σε εφαρμογή, με στόχο τη μείωση της κινητικότητας των ανεμβολίαστων. Πιο αναλυτικά, όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί δεν μπορούν να μπουν σε εσωτερικούς χώρους εστίασης τα Χριστούγεννα, δηλαδή εστιατόρια, μπαρ, καφετέριες, χώρους διασκέδασης. Επιπλέον, δεν έχουν πρόσβαση σε θέατρα, σινεμά, γυμναστήρια, γήπεδα, αλλά και διάφορες εκδηλώσεις που είναι μόνο για εμβολιασμένους ή νοσήσαντες. Η πρόσβασή τους επιτρέπεται μόνο σε υπαίθριους χώρους εστίασης και εμπορικά καταστήματα και εκεί έπειτα από επίδειξη αρνητικού rapid test. Υπενθυμίζεται ότι οι ανεμβολίαστοι υποχρεωτικά πραγματοποιούν δύο rapid tests για να πάνε στην εργασία τους. Μετά τα νέα μέτρα που εισηγήθηκε η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας την εβδομάδα που πέρασε, δεν θα επιτρέπεται η είσοδος των ανεμβολίαστων ούτε στα χριστουγεννιάτικα θεματικά πάρκα που λειτουργούν την εορταστική περίοδο.
Επιπλέον, έχει σφίξει ο κλοιός όσον αφορά στον διαγνωστικό έλεγχο, καθώς πλέον η έκδοση του πιστοποιητικού νόσησης θα είναι δυνατή μόνο έπειτα από θετικό μοριακό έλεγχο και όχι με θετικό rapid test. Το θέμα, άλλωστε, των πολλαπλών ειδών ταχέων αντιγονικών τεστ που κυκλοφορούν στην αγορά που δεν αποτυπώνουν με ευκρίνεια την επιδημιολογική κατάσταση είναι κάτι που απασχολεί τους επιστήμονες. «Εν όψει της “Ομικρον” δεν μπορούμε να στηριζόμαστε στα rapid tests, γιατί είναι γνωστό ότι δεν είναι όλα το ίδιο αξιόπιστα», σημειώνει ο κ. Εξαδάκτυλος.
2 Συστάσεις για συνεχή self tests τις γιορτές
Ο εμβολιασμός είναι το ένα «όπλο» για ασφαλείς γιορτές. Το δεύτερο είναι ο διαρκής αυτοδιαγνωστικός έλεγχος όλων των πολιτών, είτε είναι εμβολιασμένοι είτε όχι, πριν από κάθε συνάθροιση, με στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό ασυμπτωματικών φορέων του ιού και την απομόνωσή τους. Εχει ανακοινωθεί ότι τη νέα εβδομάδα θα διατεθεί δωρεάν από ένα self test σε κάθε πολίτη, με την κυβέρνηση και τους ειδικούς να καλούν άπαντες να το διενεργήσουν προστατεύοντας τον εαυτό τους, τους γύρω τους και βοηθώντας στον έλεγχο της διασποράς. Ακόμη ένα θα δοθεί το διάστημα από τις 3 έως τις 7 Ιανουαρίου.
Παράλληλα με τα τεστ που θα χορηγήσει δωρεάν η Πολιτεία, τα μέλη της Επιτροπής των Εμπειρογνωμόνων παροτρύνουν όλους τους πολίτες να ελέγχονται συστηματικά όταν πρόκειται να συμμετάσχουν σε μια κοινωνική συνάθροιση. «Η διενέργεια ενός self test στο σπίτι μας πριν από την έξοδο για διασκέδαση είναι εύκολη και απλή και αποτελεί μια κίνηση κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης. Ο συστηματικός έλεγχος από μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού πριν από τη συμμετοχή σε κοινωνικές συναθροίσεις κατά τη διάρκεια των γιορτών -και όχι μόνο- σημαίνει μεγαλύτερη ασφάλεια για όλους μας», τόνισε η καθηγήτρια Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας, Βάνα Παπαευαγγέλου, στην επίσημη ενημέρωση της Πέμπτης, απευθύνοντας έκκληση προς όλους τους πολίτες να αξιοποιήσουν το εργαλείο αυτό.
3 Δεν ξεχνάμε τις μάσκες
Τον οδηγό για ασφαλή Χριστούγεννα συμπληρώνουν τα γνωστά μέτρα ατομικής προστασίας. «Είναι κρίσιμο, όμως, όλοι μας, εμβολιασμένοι και μη, αναγνωρίζοντας το επιβαρυμένο επιδημιολογικό φορτίο σε όλη τη χώρα, τη μεγάλη μεταδοτικότητα της “Δέλτα”, αλλά και κάτω από τη σκιά της παραλλαγής “Ομικρον”, η οποία πιθανότατα να έχει πολύ μεγαλύτερη μεταδοτικότητα, να τηρούμε τα μέτρα ατομικής προστασίας όσο το δυνατόν περισσότερο», σημείωσε η κ. Παπαευαγγέλου, με τους ειδικούς να τονίζουν ότι η χρήση της μάσκας ανακόπτει τις μεταδόσεις και δεν πρέπει να την ξεχνά κανείς, ακόμη και εάν είναι εμβολιασμένος. Επαναλαμβάνουν ότι η μάσκα πρέπει να είναι η πρώτη σκέψη όταν βγαίνει κανείς από το σπίτι του.
4 Νέο πακέτο μέτρων πριν από τα Χριστούγεννα;
«Πρέπει να δούμε τη διασπορά σε σχέση με το μεταλλαγμένο στέλεχος. Τα μέτρα που έχουν αυτήν τη στιγμή ανακοινωθεί αφορούν στους ανεμβολίαστους, που για να αποδώσουν, δηλαδή όσους εμβολιάζονται τώρα να τους θεωρήσουμε πλήρως εμβολιασμένους, χρειάζονται λίγες εβδομάδες. Το μέτρο που αφορά στη διασπορά είναι τα self tests για όλους την περίοδο των εορτών, πολύ καλό μέτρο. Οσοι διαπιστωθούν ότι είναι θετικοί θα αυτοπεριοριστούν», επισημαίνει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο κ. Εξαδάκτυλος και προσθέτει: «Ενδεχομένως, να χρειαστεί να μιλήσουμε για επιπλέον μέτρα. Εάν η “Ομικρον” πάει να κυριαρχήσει σε χρονική στιγμή με μεγάλη διασπορά της “Δέλτα”, τότε το ένα μεγάλο κύμα θα επικαλύψει το άλλο. Και εκεί δεν θα έχει σημασία πόσο βαριά είναι η νόσηση, καθώς θα κολλήσουν πολλοί ταυτόχρονα, που αυτόματα σημαίνει και πίεση στο ΕΣΥ».
Τα σενάρια που είναι στο… συρτάρι είναι πολλά και το lockdown δεν είναι ένα από αυτά, καθώς θεωρείται το έσχατο μέτρο που χρησιμοποιείται όταν όλα τα άλλα δεν λειτουργούν. Η αύξηση των rapid tests από δύο σε τρία για ανεμβολίαστους εργαζομένους είναι ένα εξ αυτών. Μάλιστα, πραγματοποιείται συζήτηση σε επιστημονικό επίπεδο για τη χρησιμότητα να μειωθεί η χρονική ισχύς των αρνητικών τεστ. Δηλαδή, τα PCR, όπου αυτά χρησιμοποιούνται, να μην είναι 72 ωρών αλλά 48 και τα rapid tests να είναι 24ώρου.
Το πλήρες «μπλόκο» των ανεμβολίαστων και από τους ανοιχτούς χώρους εστίασης, καθώς και από τα εμπορικά καταστήματα (έχοντας μόνο τη δυνατότητα για click away), είναι, επίσης, δύο μέτρα που, ενδεχομένως, θα αξιοποιηθούν εάν οι δείκτες θα επιδεινωθούν.
Επιπλέον, με βάση την ιχνηλάτηση προκύπτει ότι πολλές μεταδόσεις γίνονται κατά τη διάρκεια της νυχτερινής διασκέδασης. Στο πλαίσιο αυτό, στο τραπέζι πάντα βρίσκεται ο περιορισμός του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων εστίασης και διασκέδασης, τουλάχιστον στις «κατακόκκινες» περιοχές. Αρκετοί ειδικοί, πάντως, θεωρούν ότι μια παρέμβαση θα ήταν η μείωση της χωρητικότητας σε χώρους ψυχαγωγίας και διασκέδασης, ενώ υποστηρίζουν την επέκταση της τηλεργασίας και τη δυνατότητα τηλεκπαίδευσης για τα πανεπιστήμια.
5 Ανοιξε η «βεντάλια» της υποχρεωτικότητας
Με την απειλή της μετάλλαξης «Ομικρον» να είναι υπαρκτή και με δεδομένο ότι τα στοιχεία δείχνουν στασιμότητα της συμμετοχής στον εμβολιασμό των ηλικιωμένων πολιτών, ενώ παράλληλα είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα εκείνοι που έχουν άσχημη έκβαση εάν νοσήσουν με την Covid-19, η Ελλάδα προχώρησε στην επιβολή υποχρεωτικού εμβολιασμού για τους πολίτες από 60 ετών και πάνω. Η υποχρεωτικότητα ξεκινά να εφαρμόζεται στις 16 Ιανουαρίου -έως τότε πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί η πρώτη δόση- και για όσους πολίτες εξακολουθούν να είναι αμετανόητοι θα επιβάλλεται μηνιαίο πρόστιμο ύψους 100 ευρώ. Μετά τις ανακοινώσεις και έως το πρωί της Παρασκευής ραντεβού για πρώτη δόση εμβολιασμού έκλεισαν περίπου 45.000 άτομα άνω των 60 ετών. Παρέμεναν, ωστόσο, πάνω από 440.000 ανεμβολίαστοι και που δεν είχαν ακόμη προγραμματίσει το σωτήριο ραντεβού.
Η συζήτηση για την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού έχει φουντώσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, ανέφερε ότι «είναι μια συζήτηση που πρέπει να γίνει». Παράλληλα, Αυστρία και Γερμανία είναι χώρες που προχωρούν στον υποχρεωτικό εμβολιασμό. Για την Ελλάδα, προς το παρόν, η υποχρεωτικότητα παραμένει στις ομάδες για τις οποίες έχει ανακοινωθεί, δηλαδή τους πολίτες άνω των 60 ετών, τους υγειονομικούς και τους εργαζομένους σε δομές φροντίδας ηλικιωμένων και Ατόμων με Αναπηρία. «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή ό,τι χρειάζεται να κάνουμε για την πανδημία να το κάνουμε», ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για επέκταση της υποχρεωτικότητας, ενώ ακολούθησαν παρόμοιες δηλώσεις και άλλων κυβερνητικών στελεχών. Την αναγκαιότητα ειδικών επαγγελματικών ομάδων, όπως είναι οι εργαζόμενοι στην εστίαση και όσοι ενήλικες βρίσκονται σε χώρους εκπαίδευσης, έχουν επισημάνει αρκετές φορές επιστήμονες, ενώ δεν αποκλείεται η υποχρεωτικότητα να επεκταθεί στην ηλικιακή κατηγορία 50 έως 60 ετών του γενικού πληθυσμού, εφόσον κριθεί απαραίτητο.
6 Tρίτη δόση
Η αναμνηστική δόση κρίνεται πολύ σημαντικό «εφόδιο» για την αντιμετώπιση του τέταρτου κύματος. Οπως έχει αναλυθεί από τους επιστήμονες, αυξάνει κατακόρυφα τα αντισώματα έναντι της λοίμωξης Covid-19 και ενισχύει την ανοσία εμβολιασμένων που χάνουν την προστασία τους μετά την παρέλευση έξι ή και λιγότερων μηνών. Mέχρι και την Παρασκευή, περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο πολίτες είχαν διενεργήσει τρίτη δόση εμβολιασμού. Με βάση τα πρώτα δεδομένα που γίνονται γνωστά για το μεταλλαγμένο στέλεχος «Ομικρον», φαίνεται πως η λεγόμενη «αναμνηστική» δόση θα βοηθήσει όσους κολλήσουν τη νέα μετάλλαξη να μη νοσήσουν βαριά και κινδυνεύσουν.
Με αυτά τα δεδομένα και προκειμένου να ισχυροποιήσουν την ανοσία τους τα εκατομμύρια εμβολιασμένων που χάνουν την προστασία τους, η κυβέρνηση ζήτησε από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών να γνωμοδοτήσει σχετικά με επίσπευση της τρίτης δόσης, ώστε αυτή να γίνεται τέσσερις μήνες μετά τη δεύτερη. Η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία κρουσμάτων σε πλήρως εμβολιασμένους όπως και νοσηλειών και μελετώντας τα διεθνή δεδομένα, γνωμοδότησε θετικά για τη χορήγηση της τρίτης δόσης ακόμη και στους τέσσερις μήνες για τους ενήλικες πολίτες.
7 Eμβολιασμός παιδιών
Η επιτάχυνση της αναμνηστικής δόσης είναι ένα μέρος της αναπροσαρμοσμένης στρατηγικής για τον εμβολιασμό. Το εμβολιαστικό πρόγραμμα υφίσταται συνεχόμενες αλλαγές προς διευκόλυνση των πολιτών. Εχουν προστεθεί 800 εμβολιαστικά κέντρα και πλέον λειτουργούν συνολικά 2.300 εμβολιαστικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα. Επιπλέον, το ωράριο έχει διευρυνθεί και έχουν «ανοίξει» χιλιάδες θέσεις εμβολιασμού και τις Κυριακές. Τις τελευταίες ημέρες διενεργούνται περισσότεροι από 90.000 εμβολιασμοί ημερησίως, πλησιάζοντας τον ρυθμό της περασμένης άνοιξης. Στην εμβολιαστική εκστρατεία θα ενταχθούν και τα παιδιά ηλικίας 5-11 ετών, μετά το «πράσινο φως» της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. Οι ανακοινώσεις για το πότε θα ανοίξει η πλατφόρμα θα γίνουν με την παραλαβή των εμβολίων ειδικά για τα παιδιά (περί τις 20 Δεκεμβρίου αναμένεται να λάβει η Ελλάδα τα συγκεκριμένα εμβόλια). Σημειώνεται ότι για τα μικρά παιδιά έχει εγκριθεί το 1/3 της δόσης του εμβολίου σε σχέση με τη δόση που λαμβάνουν οι ενήλικες (10 mg έναντι 30 mg).
