Στο νοσοκομείο Kasturba, δυναμικότητας 1.000 κλινών, στο δυτικό ινδικό κρατίδιο Μαχαράστρα, οι γιατροί βρίσκονται αντιμέτωποι με μια έξαρση λοιμώξεων από υπερβακτήρια που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.
Σύμφωνα με άρθρο του επιστημονικού περιοδικού «The Lancet», περισσότεροι από 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους το 2019,από βακτηριακές λοιμώξεις που παρουσιάζουν υψηλή αντοχή στα αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά – τα οποία θεωρούνται η πρώτη γραμμή άμυνας κατά των σοβαρών λοιμώξεων – δεν ήταν αποτελεσματικά στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις.
Η Ινδία είναι μία από τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από αυτό που οι γιατροί αποκαλούν «μικροβιακή αντοχή» – μόνο οι ανθεκτικές στα αντιβιοτικά νεογνικές λοιμώξεις ευθύνονται για τον θάνατο σχεδόν 60.000 νεογνών κάθε χρόνο. Μια νέα κυβερνητική έκθεση παρουσιάζει μια τρομακτική εικόνα για το πώς η κατάσταση χειροτερεύει.
Τα τεστ που πραγματοποιήθηκαν στο νοσοκομείο Kasturba για να διαπιστωθεί ποιο αντιβιοτικό θα ήταν πιο αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση πέντε κύριων βακτηριακών παθογόνων, διαπίστωσαν ότι ορισμένα βασικά φάρμακα ήταν ελάχιστα αποτελεσματικά.
Τα παθογόνα αυτά περιλαμβάνουν το E.coli (Escherichia coli), που συνήθως βρίσκεται στα έντερα ανθρώπων και ζώων μετά από κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων- το Klebsiella pneumoniae, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε ένα ευρύ φάσμα παθολογικών καταστάσεων, κυρίως πνευμονία, λοιμώξεις του ουροποιητικού, σηψαιμία, μηνιγγίτιδα, διάρροια και λοιμώξεις των μαλακών ιστών και τον θανατηφόρο Staphylococcus aureus που μπορεί να μεταδοθεί μέσω σταγονιδίων αέρα ή αερολυμάτων.
Οι γιατροί διαπίστωσαν ότι ορισμένα από τα κύρια αντιβιοτικά ήταν λιγότερο από 15% αποτελεσματικά στη θεραπεία λοιμώξεων που προκαλούνται από αυτά τα παθογόνα. Το πιο ανησυχητικό ήταν η εμφάνιση του πολυανθεκτικού παθογόνου που ονομάζεται Acinetobacter baumannii, το οποίο προσβάλλει τους πνεύμονες των ασθενών που βρίσκονται σε μηχανική υποστήριξη σε μονάδες εντατικής θεραπείας.
Μια νέα έκθεση του Ινδικού Συμβουλίου Ιατρικών Ερευνών (ICMR) αναφέρει ότι η αντοχή σε μια ισχυρή κατηγορία αντιβιοτικών που ονομάζονται καρβαπενέμες (carbapenems) είχε αυξηθεί έως και 10% μόνο μέσα σε ένα έτος. Η έκθεση συλλέγει στοιχεία σχετικά με την αντοχή στα αντιβιοτικά από έως και 30 δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία κάθε χρόνο.
«Ο λόγος για τον οποίο αυτό είναι ανησυχητικό είναι ότι πρόκειται για ένα σπουδαίο φάρμακο για τη θεραπεία της σήψης και μερικές φορές χρησιμοποιείται ως πρώτη γραμμή θεραπείας στα νοσοκομεία για πολύ άρρωστους ασθενείς που νοσηλεύονται στις ΜΕΘ», δήλωσε στο BBC η δρ Καμίνι Γουάλια, επιστήμονας στο Ινδικό Συμβούλιο Ιατρικών Ερευνών (ICMR) και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Τα πράγματα είναι τόσο ανησυχητικά που μόνο το 43% των περιστατικών πνευμονίας θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά πρώτης γραμμής το 2021, από 65% το 2016, αναφέρει η έκθεση του ICMR.
Η Σασγουάτι Σίνα, ειδικός στην εντατική θεραπεία στο νοσοκομείο AMRI στην Καλκούτα, λέει ότι τα πράγματα είναι τόσο άσχημα που έξι στους 10 ασθενείς που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ έχουν προσβληθεί από βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.
«Η κατάσταση είναι πραγματικά ανησυχητική. Έχουμε φτάσει σε ένα στάδιο όπου δεν έχουμε και πολλές επιλογές για να θεραπεύσουμε κάποιους από αυτούς τους ασθενείς», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά, λένε οι γιατροί του νοσοκομείου Kasturba, είναι ευρέως διαδεδομένη ακόμη και μεταξύ των εξωτερικών ασθενών με παθήσεις όπως πνευμονία και λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
«Η κατάσταση είναι απελπιστική και η παραγγελία όλο και περισσότερων αντιβιοτικών πιθανώς να προκαλέσει περισσότερη ζημιά», προειδοποιεί ο Δρ Καλάντρι, ιατρικός επιθεωρητής του νοσοκομείου.
Οι ειδικοί σε θέματα δημόσιας υγείας πιστεύουν ότι πολλοί γιατροί στην Ινδία συνταγογραφούν υπερβολικά πολλά αντιβιοτικά. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19, οι ασθενείς έλαβαν αντιβιοτικά που τους προκάλεσαν ανεπιθύμητες ενέργειες. Πέρυσι, μια μελέτη του ICMR σε 17.534 ασθενείς με Covid-19 σε ινδικά νοσοκομεία, διαπίστωσε ότι περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς που νόσησαν με λοιμώξεις ανθεκτικές στα φάρμακα, πέθαναν.
Συνταγογραφήσεις για αντιβιοτικά ευρέος φάσματος – φάρμακα που θα έπρεπε να προορίζονται για την αντιμετώπιση των πιο σοβαρών, δύσκολα θεραπεύσιμων βακτηριακών λοιμώξεων – αποτελούν το 75% όλων των συνταγογραφήσεων που εκδίδονται στα νοσοκομεία της Ινδίας, όπως έχουν διαπιστώσει μελέτες.
Ωστόσο, δεν ευθύνονται εξ ολοκλήρου οι γιατροί για αυτό το πρόβλημα. Στα μεγάλα, πολυσύχναστα δημόσια νοσοκομεία, οι γιατροί δεν έχουν αρκετό χρόνο για να δουν τους ασθενείς, να διαγνώσουν τις ασθένειές τους, να ξεχωρίσουν τις βακτηριακές από τις ιογενείς ασθένειες και να σχεδιάσουν σχέδια θεραπείας, εξηγεί ο Δρ Καλάντρι.
Η ευρέως διαδεδομένη έλλειψη γνώσεων σχετικά με τα αντιβιοτικά σημαίνει ότι οι περισσότεροι ασθενείς δεν γνωρίζουν για την μικροβιακή αντοχή. Καθώς οι τιμές των αντιβιοτικών πέφτουν και οι διαγνωστικές εξετάσεις παραμένουν ακριβές, οι γιατροί προτιμούν να συνταγογραφούν αντιβιοτικά.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η Ινδία πρέπει να επενδύσει περισσότερο και να ενισχύσει τα διαγνωστικά της εργαστήρια, να αυξήσει τον αριθμό των επιστήμονες που ειδικεύονται στα λοιμώδη νοσήματα και να εκπαιδεύσει τους γιατρούς στη χρήση αντιβιοτικών.
Διαφορετικά, «η αντίσταση στα αντιβιοτικά έχει τη δυνατότητα να πάρει τη μορφή πανδημίας στο εγγύς μέλλον», προειδοποιεί η δρ Γουάλια.
