Συνέντευξη: Μαρία Μ. Κάργα
Στην στήλη μας για αυτή την εβδομάδα, φιλοξενούμε τον κ. Μιχαήλ Στουπάκη, Πλοίαρχο Α’ και νέο Γραμματέα του Παγχιακού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού.
Γεννημένος και μεγαλωμένος στον Βροντάδο της Χίου, θυμάται τον εαυτό του να «μπαίνει στο πνεύμα της θάλασσας», ήδη από πολύ μικρή ηλικία, καθώς προέρχεται από ναυτική οικογένεια, με τον πατέρα του, όσο και τον παππού του να ασκούν το ίδιο επάγγελμα. Παράλληλα, μεγαλώνοντας στην περιοχή της Δασκαλόπετρας, οι εικόνες των αλιευτικών σκαφών και τα καθημερινά ερεθίσματα που λάμβανε από το ναυτικό περιβάλλον της περιοχής, τον οδήγησαν τελικά να επιλέξει το επάγγελμα του ναυτικού.
Στα πρώτα του βήματα, εργάστηκε σε φορτηγά πλοία. Στην πορεία και για ένα μεγάλο διάστημα, δοκίμασε να εργαστεί και στην ακτοπλοΐα και σε κρουαζιερόπλοια. Ωστόσο, σήμερα, εργάζεται και πάλι σε φορτηγά πλοία. Όπως σημειώνει, «κάθε πλοίο έχει τα δικά του ενδιαφέροντα και τις δικές του εμπειρίες. Οπωσδήποτε στα κρουαζιερόπλοια είναι καλύτερη η διαμονή, το φαγητό και τα λιμάνια. Στα φορτηγά πλοία, πλέον, έχω αποκτήσει πολύ καλές εμπειρίες. Αν εξαιρέσεις τα πολύ μεγάλα ταξίδια, δουλειά είναι και η μία και η άλλη. Δεν παύει να υπάρχει το αυστηρό ωράριο και η συνεχής επαγρύπνηση για την ασφάλεια. Όταν μπεις στην ρουτίνα, ό,τι τύπος και να είναι το πλοίο, πιστεύω ότι το συνηθίζεις και προσπαθείς να γίνεσαι καλύτερος».
Αναφορικά με τις δυσκολίες ή τις ευκολίες που αντιμετώπισε ως Πλοίαρχος όλα αυτά τα χρόνια, ο κ. Μιχάλης μας απαντάει σύμφωνα με τα διαφορετικά είδη πλοίων που εργάστηκε. Συγκεκριμένα, μεταξύ κρουαζιερόπλοιων και φορτηγών πλοίων, ο κ. Μιχάλης ξεχωρίζει τα τελευταία, καθώς, όπως υποστηρίζει «υπάρχει συνεχής επαγρύπνηση, ξέρεις όμως ότι έχεις να κάνεις μόνο με 22 ή 30 το πολύ άτομα. Στα κρουαζιερόπλοια, και ειδικά στις μέρες μας, με την πανδημία, πιστεύω ότι είναι πιο δύσκολο να ανταπεξέλθει κάποιος σε αυτόν τον τύπο πλοίου». Ως προς τις δυσκολίες, ο κ. Μιχάλης ξεκαθαρίζει ότι «παντού υπάρχουν, αλλά κάθε δυσκολία, εξαρτάται από ποια πλευρά τη βλέπεις. Υπάρχουν δυσκολίες, που αν τις δεις από την πλευρά τού ότι μαθαίνεις από αυτές, μαθαίνεις από τα λάθη και τελικά γίνεσαι καλύτερος».
Αναφορικά με τις εικόνες που ξεχώρισε, ο κ. Μιχάλης σημείωσε ότι «υπάρχουν μέρη στον κόσμο, όπως η Ανταρκτική, οι παγετώνες, τους οποίους πολλά κρουαζιερόπλοια επισκέπτονται. Είναι μέρη που τα επισκέπτονται πολλοί τουρίστες. Έτσι και για εμάς ως πλήρωμα ήταν μια εμπειρία, τις φάλαινες τις λευκές, τα χιόνια, τα χιονισμένα τοπία, καταρράκτες, τα νορβηγικά φιόρδ». Η εικόνες που έλαβε και λαμβάνει ως Πλοίαρχος στα φορτηγά πλοία, είναι όπως σημειώνει «η θάλασσα, η ηρεμία και σπάνια κάποια όμορφα μέρη που μπορεί να προσεγγίσει το πλοίο».
Μία εμπειρία που έχει χαραχτεί στην μνήμη του κ. Μιχάλη είναι μία δύσκολη στιγμή, μία δύσκολη εμπειρία. Όπως μας περιγράφει, εργαζόταν σε φορτηγό πλοίο και μετέφερε μέταλλα τυλιγμένα σε μορφή μπάλας.
«Αν και ήταν δεμένα και πάρα πολύ καλά ασφαλισμένα στα αμπάρια, έτυχε λόγω κάποια αργίας ή απεργίας που συνέβη στο Μπιλμπάο της Ισπανίας, να μας βγάλουν νύχτα από το λιμάνι αυτό, εξαιτίας μίας επικείμενης κακοκαιρίας. Λίγες ώρες πριν, το φορτίο ήταν απασφαλισμένο, δηλαδή λυτό, και έτσι χρειάστηκε να επέμβουμε γρήγορα με το πλήρωμα, σχετικά μόνοι μας, και με ό,τι στηρίγματα είχαμε. Έτσι τα δέσαμε μέσα στη νύχτα, και αναχωρήσαμε άμεσα, γιατί είχε βγάλει αναγγελία το τοπικό λιμεναρχείο. Βγήκαμε, λοιπόν, στην ανοιχτή θάλασσα. Στον Βισκαϊκό ήρθε ο κυκλώνας. Χρειάστηκε δηλαδή να εγκαταλείψουμε το λιμάνι, χωρίς ρυμουλκά και χωρίς πιλότους και να επιστρέψουμε μετά από δύο ημέρες, αφού είχαμε βρεθεί στα ανοιχτά αντιμέτωποι με την κακοκαιρία. Ευτυχώς τα εμπορεύματα τα είχαμε ασφαλίσει, γιατί διαφορετικά, θα είχαμε μετατόπιση φορτίου και θα παθαίναμε ζημιά. Αυτή ήταν η πιο δύσκολη εμπειρία που έζησα».
Σε ερώτησή μας, αναφορικά με την ευθύνη του πλοιάρχου στο πλοίο, ο κ. Μιχάλης, αναλογιζόμενος τις δικές του εμπειρίες, μας υπογράμμισε ότι ο πλοίαρχος είναι υπεύθυνος για ό,τι συμβεί στο πλοίο του. Παράλληλα, όμως είναι και η ευθύνη μας απέναντι στο περιβάλλον, με την αποφυγή ρύπανσης του. «Τεράστια ευθύνη. Ως προς την ανθρώπινη ζωή, είτε ένα άτομο μεταφέρεις είτε χίλιους, η ευθύνη δεν αλλάζει, παρά μόνο το μέγεθός της. Η συνεχής επαγρύπνηση είναι η τιμή της ασφάλειας. Δεν υπάρχει ώρα της ημέρας, που να μπορείς να πεις ότι όλα είναι εντάξει, και μπορώ να κοιμηθώ ήσυχος. Ο πλοίαρχος ως διαχειριστής του πλοίου, είναι υπεύθυνος και για τις διαπροσωπικές σχέσεις που αναπτύσσονται τόσο μεταξύ του ίδιου και του πληρώματος, όσο και τις σχέσεις των ατόμων που συναποτελούν το πλήρωμα.
Είναι πολύ σπάνιο στις μέρες μας, να βρούμε πλήρωμα αμιγώς μίας εθνικότητας. Συνήθως οι εθνικότητες των πλοίων κυμαίνονται μεταξύ 2-3 ή και 50 εθνικότητες αν εργάζεσαι σε κρουαζιερόπλοια. Οπότε, ο πλοίαρχος θα πρέπει να είναι ο συνδετικός ενδιάμεσος κρίκος, που θα συνδέει την μεταξύ τους σχέση, για την αποφυγή προβλημάτων μεταξύ τους, τα οποία στις μέρες μας, είναι πολύ εύκολο να βγουν έξω από το πλοίο, με τη χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Σε μία τέτοια περίπτωση, ανά πάσα στιγμή, ο πλοίαρχος μπορεί να βρεθεί υπεύθυνος, ακόμα και αν δεν σχετίζεται άμεσα, αλλά κρίνεται έτσι, γιατί θεωρείται ότι θα έπρεπε να το έχει αποφύγει»
Εν μέσω πανδημίας, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισε τόσο εκείνος, όσο και οι υπόλοιποι συνάδελφοί του, και τις δύο φορές που ταξίδεψε με αυτή την συνθήκη, ήταν η δυσκολία της αποβίβασης από το πλοίο και η μεταφορά προς τη χώρα διαμονής. Όπως χαρακτηριστικά περιγράφει ο κ. Μιχάλης, «στο πρώτο ταξίδι και το πρώτο ξέσπασμα της πανδημίας, η αλλαγή με βρήκε στη λάτζα, στη βάρκα που με μετέφερε από το πλοίο στη στεριά. Ο αντικαταστάτης μου είχε έρθει το πρωί, και εγώ έφευγα το βράδυ. Στο ενδιάμεσο αυτό διάστημα έφτασε οδηγία από τη Σιγκαπούρη ότι πρέπει να μείνουν σε καραντίνα δεκαπέντε ημερών, όσοι επιθυμούν να ταξιδέψουν. Έτσι, έμεινα σε καραντίνα 15 ημέρες για να μπορέσω να ταξιδέψω για Ελλάδα. Στο δεύτερο πλοίο, από το οποίο αποβιβάστηκα πριν από μερικές ημέρες, πολλοί δεν μπορούσαν να ξεμπαρκάρουν, μεταξύ αυτών, και εγώ. Χρειάστηκε να μείνουμε μέσα στο πλοίο από 12 έως 18 μήνες. Τελικά, μπορέσαμε να φύγουμε. Σε κάθε λιμάνι που πηγαίναμε, υπήρχε και μία οδηγία, που έλεγε ότι είτε απαγορεύεται τελείως είτε έπρεπε να μείνουμε σε καραντίνα. Ο πλοιοκτήτης κάθε φορά, ανάλογα με την κατάσταση, λάμβανε ορισμένα μέτρα, είτε προγραμματισμό, είτε επιμήκυνση της σύμβασης για να διορθώσει το ζήτημα αυτό, ανάλογα με τα μέρη που επισκέπτεται το πλοίο».
Τέλος, ο κ. Μιχάλης στο τι θα συμβούλευε τα νέα παιδιά που σκέφτονται να ασχοληθούν με το ναυτικό επάγγελμα η απάντησή του είναι ξεκάθαρη: «Το συστήνω ακράδαντα και ανεπιφύλακτα. Πιστεύω ότι σαν αυτό το επάγγελμα, είναι πολύ λίγα, είναι από τα καλύτερα επαγγέλματα. Πάντα ήταν, από όσο θυμάμαι εγώ. Πιστεύω ότι δεν περισσεύει κανείς, ειδικά όσοι θέλουν να το ακολουθήσουν και το έχουν μέσα τους, αλλά και για εκείνους που δεν είναι ακόμα σίγουροι, υπάρχει δουλειά», καταλήγει ο κ. Μιχάλης.
