Συνέντευξη: Μαρία Μ. Κάργα
Έπειτα από μία μικρή παύση, η στήλη «Ιστορίες Ναυτικών» επανέρχεται, με καλεσμένο αυτή τη φορά, έναν έλληνα ομογενή ναυτικό, που βρέθηκε στο νησί μας για δέκα μόλις ημέρες. Λίγες ημέρες πριν αναχωρήσει και πάλι για την Αμερική, έχοντας όμως δει αρκετούς συγγενείς, φίλους και γνωστούς, αλλά και τους παλιούς του συμμαθητές, ο κ. Παντελεήμων Κουτσουλιάς, μίλησε στο xiakoslaos.gr για τη δική του ναυτική ιστορία, ως Α’ Μηχανικός.
Φωτογραφία του κ. Παντελή Κουτσουλιά, όταν υπηρετούσε το Πολεμικό Ναυτικό στο Αντιτορπιλικό Τομπάζης
Μεγαλωμένος στη Χίο, έχοντας αποφοιτήσει το 1983 από τη Σχολή Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού, μας περιέγραψε τα πρώτα του βήματα στη ναυτιλία. Επιπλέον, μας περιέγραψε τη ναυτική ζωή του σήμερα, μεταφέροντάς μας εικόνες και στιγμές από τη μακρινή Νέα Υόρκη, όπου ζει και εργάζεται πάνω από τριάντα χρόνια.
Ως απόφοιτος πλέον της Σχολής Μηχανικών, ο κ. Παντελής εργάστηκε σε ποντοπόρα πλοία, Χιωτών εφοπλιστών, του Χανδρή και του Φαφαλιού, ενώ αργότερα, υπηρέτησε και τη θητεία του στο πολεμικό ναυτικό, στο Αντιτορπιλικό Α/Τ Τομπάζης.
Το 1987 όμως, γνώρισε τη Χιώτισσα γυναίκα της ζωής του, και δύο χρόνια μετά, το 1989 παντρεύτηκαν και μετανάστευσαν μόνιμα στην Αμερική. Τα πρώτα χρόνια της προσαρμογής του, ο κ. Παντελής προσπάθησε να αφήσει τη ναυτική ζωή και εργάστηκε περίπου για μία δεκαετία για Έλληνες που έκαναν επισκευές σε βοηθητικά πλοία (όπως φορτηγά) του Αμερικανικού Στόλου.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 2000 έκανε αίτηση για να εργαστεί σε αμερικάνικα φέριμποτ, που διανύουν κοντινές αποστάσεις μεταξύ των περιοχών της Νέας Υόρκης. Μετά από μερικούς μήνες, και αφού πέρασε από την τυπική συνέντευξη, προσελήφθη ως λαδάς στα πλοία αυτά, καθώς το ελληνικό δίπλωμα που κατείχε ως Γ’ Μηχανικός δεν αναγνωριζόταν από το αμερικανικό σύστημα. Έτσι ξεκίνησε και πάλι από το σημείο μηδέν, και σήμερα κατέχει το αξίωμα του Α’ Μηχανικού, το οποίο και απέκτησε τελικά μέσω του αμερικανικού συστήματος.
Τα συγκεκριμένα φέριμποτ ανήκουν στο αμερικανικό κράτος, και εξυπηρετούν τον πληθυσμό που θέλει να μετακινηθεί από το Staten Island με προορισμό το Μανχάτταν ή αντίθετα. Το Staten Island είναι το πιο απομακρυσμένο νησί και δημοτικό διαμέρισμα της Νέας Υόρκης, που βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της πόλης. Οι ακτές του βρέχονται από τον Ατλαντικό Ωκεανό, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει πληθυσμό που πλησιάζει το ένα εκατομμύριο κατοίκους. Ωστόσο, το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων της Νέας Υόρκης εργάζεται στο Μανχάτταν, ενώ παράλληλα υπάρχει η τάση για αποαστικοποίηση των νέων οικογενειών από την μεγάλη πόλη, προς τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της, όπως το New Jersey, το Staten Island, το Long Island και άλλα, τόσο για οικονομικούς λόγους όσο και για λόγους που σχετίζονται με την ποιότητα ζωής τους.
Τα δρομολόγια αυτά επομένως, δεν σταματούν σχεδόν ποτέ, αφού εξυπηρετούν πλήθος κόσμου που επιθυμεί να μετακινηθεί καθημερινά. Η πρωινή ώρα αιχμής είναι μεταξύ 7:00 και 9:00 π.μ. Μεταξύ αυτών δύο ωρών, τα τέσσερα πλοία του στόλου εξυπηρετούν, ενώ κάθε ένα τέταρτο υπάρχει αναχώρηση τόσο από όσο και προς το Μανχάτταν. Κάθε ένα από αυτά τα πλοία, μπορεί να μεταφέρει σε κάθε δρομολόγιό του, έως και 4000 επιβάτες, ενώ ένα συνηθισμένο καθημερινό δρομολόγιο μεταφέρει περίπου 3000 επιβάτες. Τις νυχτερινές ώρες λειτουργούν τα δύο μικρότερα πλοία του στόλου, τα οποία έχουν και μικρότερη χωρητικότητα, καθώς η κίνηση είναι πιο περιορισμένη το βράδυ. Όπως μας περιγράφει ο κ. Παντελής, τα πλοία αυτά είναι λίγο πιο μικρά από το Νήσος Χίος, αφού έχουν μήκος 100-102 μέτρα.
Το πλήρωμα των πλοίων χωρίζεται σε βάρδιες. Ο κ. Παντελής ξεκινάει από τις 3:00 τα ξημερώματα και εργάζεται στο πλοίο μέχρι και τις 3:00 το μεσημέρι. Συνήθως το πλοίο «δένει» στις 11 ή 12 το βράδυ. Όταν επιβιβάζονται για εργασία στο πλοίο, στις 3:00 το πρωί, το πλήρωμα αποτελούν συνήθως 2 Μηχανικοί (Α’ και Β΄ Μηχανικός) και δύο λαδάδες, ενώ στη γέφυρα το πλήρωμα αποτελείται από τον Καπετάνιο, το Γραμματικό, τρεις Ανθυποπλοίαρχους, και ανάλογα το μέγεθος του πλοίου, από έξι έως επτά ναύτες. Το πλοίο του κ. Παντελή τελικά είναι έτοιμο στις 6:40, οπότε και ξεκινάει το πρωινό δρομολόγιο. Στις 3:00 το μεσημέρι φθάνει στο πλοίο το απογευματινό πλήρωμα, το οποίο και αναλαμβάνει το πλοίο μέχρι και τις 3:00 τα ξημερώματα.
Συνάντηση με το καπετάν Αργύρη Χατζελένη, όταν επισκέφθηκε με το πλοίο του το New Jersey το 2000
Αναφορικά με τα χαρακτηριστικά που ξεχωρίζει στο αμερικανικό πλήρωμα είναι η τυπικότητα στη δουλειά τους, η ενεργή δράση των ναυτικών συνδικαλιστικών σωματείων που εκπροσωπούν τους Αμερικανούς αξιωματικούς, η οποία είναι πολύ ισχυρή, και διεκδικεί τα δικαιώματα των εργαζόμενων ναυτικών. Ωστόσο, όπως παραδέχεται ο κ. Παντελής, ακόμα και στην Αμερική δεν λείπει το «τσεκούρι» σε μισθούς και οφέλη από το κράτος. Επίσης, όπως αναφέρει, «οι μισθοί στα αμερικανικά ποντοπόρα πλοία είναι εξαιρετικά υψηλοί, και δεν μπορούν να συγκριθούν καν με τους μισθούς που λαμβάνουν οι Έλληνες ναυτικοί. Από την άλλη πλευρά, οι μισθοί των ναυτικών που εργάζονται σε κρατικά πλοία, είναι όμοιοι περίπου με τους μισθούς των Ελλήνων ναυτικών που εργάζονται στα ποντοπόρα πλοία. Το πλεονέκτημα ωστόσο, στην περίπτωση των αμερικανών ναυτικών, που εργάζονται για το κράτος, είναι ότι μπορούν να βρίσκονται καθημερινά στο σπίτι και την οικογένειά τους.
Όσον αφορά την πανδημία του covid-19, ο κ. Παντελής μας περιγράφει την «κατάρα», όπως τη χαρακτηρίζει, που έφθασε και στη Νέα Υόρκη. «Όταν ο ιός άφησε την σκυτάλη από την Ιταλία και την παρέδωσε στην Νέα Υόρκη, υπήρξε πανικός. Υπήρξε ένα κομφούζιο στην αρχή, και συνεχής ενημέρωση για το τι πρέπει να κάνουμε, όπως το να πλένουμε τα χέρια, να χρησιμοποιούμε μάσκες και αντισηπτικό και να κρατάμε τις αποστάσεις των δύο μέτρων (έξι πόδια). Όλα έγιναν όμως τόσο γρήγορα, που ξαφνικά φτάσαμε στο πρώτο locked down, την Παρασκευή 13 Μαρτίου 2020. Η Νέα Υόρκη άνοιξε μετά από δυόμισι περίπου μήνες, στις 9 Ιουνίου 2020.
Εν μέσω πανδημίας στο ψηλότερο κατάστρωμα του ferry boat
Φυσικά, ο στόλος ο δικός μας αδρανοποιήθηκε, αφού πλέον χρειαζόταν να εξυπηρετήσουμε πολύ λιγότερα άτομα που πήγαιναν ακόμα δια ζώσης στη δουλειά. Για παράδειγμα, υπήρχαν οι νοσοκόμες, οι πυροσβέστες, οι κρατικοί υπάλληλοι που εργάζονταν σε φορείς και υπηρεσίες του κράτους, και άλλοι, δεν σταμάτησαν να εργάζονται κανονικά. Ωστόσο, από τα τέσσερα πλοία μας, εκείνη την περίοδο και για περίπου ενάμιση μήνα λειτουργούσαν μόνο τα δύο. Είχαμε φτάσει σε τέτοιο σημείο στη Νέα Υόρκη, όπως μας ενημέρωναν οι αρμόδιοι, που τα νοσοκομεία και οι εντατικές ασφυκτιούσαν.
Το Νοσοκομειακό πλοίο US Hospital Ship COMFORT περνάει κάτω από τη Verrazano Narrows Bridge
Γι’ αυτό το σκοπό, το κράτος έφερε στο Μανχάτταν ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομειακά πλοία. Σε όλη την Αμερική υπάρχουν δύο τέτοια πλοία, τα οποία εξυπηρετούν αντίστοιχα την ανατολική και τη δυτική ακτή. Ήταν τόσο εντυπωσιακό όταν εισερχόταν στο κόλπο της Νέας Υόρκης (New York Bay), και έπλεε με κατεύθυνση προς τους ουρανοξύστες του Μανχάτταν. Δυστυχώς, είχαμε και εμείς κρούσματα, ανθρώπους οι οποίοι ταλαιπωρήθηκαν από τον ιό, ακόμα και συναδέλφους που έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα. Μεταξύ αυτών, μολύνθηκα και εγώ και όλη μου η οικογένεια. Το παλέψαμε στο σπίτι, και ευτυχώς αναρρώσαμε».
Το πλωτό αυτό νοσοκομείο για το πολεμικό ναυτικό της Αμερικής που «επιστράτευσαν» οι διοικούντες της Πολιτείας της Νέας Υόρκης στις Η.Π.Α. Το USNS Comfort διαθέτει 1.000 κρεβάτια, 12 χειρουργεία και ζυγίζει περίπου 70.000 τόνους.
Το Νοσοκομειακό πλοίο με όνομα US Hospital Ship COMFORT και δίπλα ένα από τα ferry boat που πραγματοποιεί τη διαδρομή Staten Island-Manhattan
Την πιο χαρακτηριστική ιστορία που θυμάται και μοιράζεται μαζί μας ο κ. Παντελής, αφορά το 2012, όταν ένας τυφώνας «χτύπησε» τη Νέα Υόρκη. «Σπάνια ένας τυφώνας φτάνει τον αριθμό 5, καθώς όταν αυτό συμβαίνει, οι άνεμοι μπορεί να φτάνουν μέχρι και τα 200 χιλιόμετρα την ώρα. Κάθε χρόνο, ξεκινούν συνήθως από την Καραϊβική και καταλήγουν στην ανατολική ακτή προς το Μαϊάμι, και από εκεί προχωρούν προς τις υπόλοιπες βορειότερες περιοχές. Κάτι τέτοιο συνέβη και το 2012 με τη Sandy. Ο τρόμος του κόσμου, σε τέτοιες στιγμές, είναι να μην βγει η θάλασσα έξω στη στεριά, καθώς φουσκώνει τόσο πολύ η θάλασσα, που περιοχές που βρίσκονται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας συνήθως εκκενώνονται. Η Νέα Υόρκη δεν είναι χτισμένη κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, αλλά οι άνεμοι τότε ήταν τόσο ισχυροί, που μπορεί να άγγιζαν και τα 150 χλμ/ώρα. Φυσικά, είχαμε σταματήσει τα ταξίδια, υπήρχε απαγορευτικό».
Οι εικόνες που μας περιγράφει ο κ. Παντελής, είναι τρομακτικές, αφού η Σάντυ «έβγαλε» τη θάλασσα έξω στη στεριά, και κάτοικοι που ζούσαν στις παράκτιες περιοχές έχασαν τα σπίτια τους. «Μάλιστα, υπήρχαν περιπτώσεις ανθρώπων που γνώριζα που μου είπαν ότι έφτασε μέχρι και το δεύτερο όροφο το νερό. Οι άνεμοι ήταν τόσο ισχυροί, που με το φούσκωμα της θάλασσας, τα πλοία ανέβηκαν επίπεδο και η θάλασσα βγήκε έξω. Η απόσταση που διένυσε η θάλασσα στη στεριά, ήταν όπως μας περιγράφει, σαν να βγήκε από το λιμάνι και να έφτασε στην πλατεία Βουνακίου και τον Δημοτικό Κήπο. Τόσο πολύ ανέβηκαν τα πλοία μας προς τα πάνω, που έλαβαν κλίση, και δημιουργήθηκαν μηχανολογικά προβλήματα, καθώς ορισμένες ηλεκτρομηχανές έχασαν την αναρρόφηση μάζας», περιγράφει ο κ. Παντελής.
Πρόσφατη φωτογραφία του κ. Παντελή Κουτσουλιά με δύο παλιούς Α’ Μηχανικούς στο πλάι του
Κλείνοντας, σε ερώτησή μας, για το ποιες συμβουλές θα έδινε στα νέα παιδιά που σκέφτονται να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα, ο κ. Παντελής, συμβουλεύει τη νέα γενιά, τονίζοντας τα εξής:
«Μη φοβηθείτε τίποτα. Σκληρή δουλειά και τα όνειρά σας θα γίνουν πραγματικότητα. Εγώ προσωπικά, ζώντας στο εξωτερικό, ως μετανάστης, και βλέποντας και άλλους ναυτικούς, άλλων εθνικοτήτων, όπως τους Φιλιππινέζους, αντιμετωπίσαμε σημαντικές δυσκολίες. Τα διπλώματά μας, δεν μπορούσαμε να τα αξιοποιήσουμε για να ανέβουμε επίπεδο και θέση. Έτσι, ξεκίνησα αν και ξεκίνησα ως Γ’ Μηχανικός, ξεκίνησα να εργάζομαι ως λαδάς, και από τότε ξεκίνησα να αποκτώ με εξετάσεις τα διπλώματα του τρίτου, του δεύτερου και τελικά του πρώτου μηχανικού. Εγώ προσωπικά, ήξερα καλά αγγλικά. Η Ελλάδα με είχε βοηθήσει ως προς την εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας. Έτσι καταφέραμε όλοι οι μετανάστες να μετατρέψουμε τα διπλώματά μας. Μη φοβηθείτε λοιπόν, σκληρή δουλειά και όλα τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα! Το βασικό αυτή τη στιγμή είναι το δίπλωμα της σχολής. Λαμβάνοντας το δίπλωμα της σχολής αποκτάτε το καλύτερο εισιτήριο για μία λαμπρή καριέρα. Εφόσον τα καταφέραμε εμείς σε μία ξένη χώρα, εσείς μπορείτε να τα καταφέρετε στην Ελλάδα. Σκληρή δουλειά λοιπόν, και όλα τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα!»
