Στην ημερίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων , Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) με θέμα
«Η μεγιστοποίηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στα νησιωτικά συστήματα στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης και της απανθρακοποίησης των νησιών. Υφιστάμενη κατάσταση και προοπτικές» που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 13 Μαρτίου 2025 στη Θεσσαλονίκη συμμετείχε ο Δήμαρχος Χίου Ιωάννης Μαλαφής ως κεντρικός εισηγητής των νησιών του Βορείου Αιγαίου.
Ο Δήμαρχος παρουσίασε τα δεδομένα του νησιού και επικεντρώθηκε τόσο στα προβλήματα όσο και στις δυνατότητες που διαμορφώνονται στην προσπάθεια για μεγιστοποίηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στα νησιωτικά συστήματα. Παράλληλα τόνισε ότι η προώθηση των ΑΠΕ αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες της Χίου, ζητώντας παράλληλα τον συντονισμό και την ενίσχυση των κεντρικών πολιτικών στην κατεύθυνση της άμβλυνσης των ενεργειακών ανισοτήτων.
«Η μεγιστοποίηση της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στη Χίο, το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, δεν είναι απλώς τεχνικό ζήτημα. Είναι ένα στρατηγικό βήμα προς τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τη μείωση του κόστους ενέργειας, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος», ανέφερε στην εισήγησή του ο Δήμαρχος Χίου παρουσιάζοντας ταυτόχρονα τα δεδομένα του Ηλεκτρικού Συστήματος της Χίου για το έτος 2023. « Η Συνολική Κατανάλωση Ενέργειας του Συστήματος ανήλθε σε 185.165 MWh εκ των οποίων οι 153.150 MWh προέρχονται από συμβατικές μονάδες το Εργοστάσιο Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας της ΔΕΗ και οι 32.015 MWh από ΑΠΕ. Προκύπτει λοιπόν ένα μείγμα με 83% ενέργειας από συμβατικές μονάδες και μόλις 17% καθαρής ενέργειας. Το μέσο ετήσιο κόστος παραγωγής του ηλεκτρικού συστήματος της Χίου για το 2023 ήταν περισσότερο από 262 € /MWh όταν για το διασυνδεδεμένο σύστημα, βάσει της αγοράς της επόμενης μέρας ήταν λιγότερο από 120 € / MWh», τόνισε ο κ. Μαλαφής προσθέτοντας ότι «Σήμερα, η Χίος αντιμετωπίζει προκλήσεις που περιορίζουν τη διείσδυση των ΑΠΕ, όπως η στοχαστικότητα της παραγωγής, η έλλειψη αποθηκευτικών λύσεων και η προς το παρόν μη διασύνδεση της με την ηπειρωτική χώρα».
Επιπρόσθετα ο Δήμαρχος αναφέρθηκε στις τεχνολογικές εξελίξεις στους τομείς της αποθήκευσης ενέργειας, της διαχείρισης ζήτησης και της ψηφιοποίησης των δικτύων ενώ επισήμανε τις νέες ευκαιρίες που δημιουργούνται για περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο μείγμα παραγωγής. «Η ενεργειακή αυτονομία της Χίου μπορεί να ενισχυθεί μέσω ενός συνδυασμού λύσεων, όπως η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και αιολικών συστημάτων, η ανάπτυξη υβριδικών μονάδων με αποθήκευση ενέργειας και η δημιουργία «έξυπνων» μικροδικτύων. Παράλληλα, η διασύνδεση με την ηπειρωτική χώρα αποτελεί βασικό πυλώνα της ενεργειακής μετάβασης, βελτιώνοντας την αξιοπιστία του συστήματος και μειώνοντας την εξάρτηση από ρυπογόνα καύσιμα».
Ο Δήμαρχος Χίου τόνισε τη μοναδική ευκαιρία που δίνεται στα νησιά να γίνουν πρότυπα αειφορίας , αξιοποιώντας τους φυσικούς τους πόρους προς όφελος των κατοίκων και της τοπικής οικονομίας. «Ο δρόμος δεν είναι εύκολος, αλλά απαιτεί στρατηγική, συνεργασίες και ακρίβεια στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των απαιτούμενων δράσεων. Οι δήμοι επιβάλλεται να έχουν ρόλο.Πρωτοβουλίες όπως το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Έξυπνα Νησιά» και κυρίως, η σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης Νησιών, δείχνουν τον δρόμο».
Παράλληλα επισήμανε ότι η δημοτική αρχή Χίου από την πρώτη στιγμή, έθεσε το ενεργειακό ζήτημα ως προτεραιότητα, παραλαμβάνοντας ένα τοπικό πλαίσιο χωρίς προσανατολισμό και ξεκάθαρη στόχευση. Παρόλα αυτά, η Χίος είναι ίσως ο μοναδικός Δήμος στο Βόρειο Αιγαίο που διαθέτει, μέσω της ανώνυμης εταιρείας του, τέσσερις άδειες παραγωγής συνολικής ισχύος 2,3 MW. Δύο από αυτές αφορούν συνδεδεμένες ανεμογεννήτριες στην περιοχή του Αίπους, οι οποίες, λόγω παλαιότητας, δεν είναι πλέον λειτουργικές. Οι άλλες δύο άδειες αφορούν υβριδικούς σταθμούς στην Αμανή και το Αίπος, που ανήκουν σε περιοχές Natura. «Αυτοί οι σταθμοί χρειάζονται επανασχεδιασμό, καθώς σήμερα δεν απολαμβάνουν της αποδοχής των τοπικών κοινωνιών. Το 2023, το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης απηύθυνε πρόσκληση για ενεργειακές κοινότητες. Ο Δήμος μας θεώρησε υποχρέωσή του να συμμετάσχει και ενεργοποίησε την τοπική ενεργειακή κοινότητα, συνδέοντάς την με την ανώνυμη εταιρεία του Δήμου, τη ΔΕΥΑΝΧ και τον ίδιο τον Δήμο Χίου. Δυστυχώς, 1,5 χρόνο μετά, δεν έχουμε ακόμη εξασφαλίσει τους όρους σύνδεσης, γεγονός που καθυστερεί την υποβολή της αίτησής μας. Παράλληλα, συμμετέχουμε στη νέα ενεργειακή κοινότητα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, που στοχεύει στην αξιοποίηση του προγράμματος «Απόλλων». Προετοιμαζόμαστε επίσης για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες δημοτικών κτιρίων, δίνοντας προτεραιότητα σε λύσεις που είναι ρεαλιστικές και συμβατές με τα δεδομένα του ηλεκτρικού δικτύου. Επιπλέον, σχεδιάζουμε παρεμβάσεις και προτάσεις κάνοντας χρήση των ενεργειακών κοινοτήτων ώστε να βρεθεί εναλλακτική προκειμένου να αμβλυνθεί ο αποκλεισμός των μεσαιωνικών χωριών από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες τους λόγω πολεοδομικών περιορισμών, πάντα σεβόμενοι την πολιτιστική κληρονομιά των οικισμών αυτών. Επιπλέον ο Δήμος μας συμμετέχει στο πρόγραμμα Net Zero Cities Twinning,. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Ηλεκτρικό Σύστημα της Χίου, σχεδιάζεται από την ομάδα καινοτόμου έργου «Musica» ανάπτυξη πλατφόρμας πολλαπλών χρήσεων, που θα παράγει ηλεκτρική ενέργεια από τον άνεμο, τα κύματα και τον ήλιο για να ενισχύσουν την παροχή ενέργειας στην περιοχή των Οινουσσών, οι οποίες επιλέχθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση για μία δοκιμαστική επίλυση προβλημάτων όπως διακοπές ρεύματος και νερού», υπογράμμισε ο κ. Μαλαφής προσθέτοντας ότι: «Ρεαλισμός στον σχεδιασμό είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι η διαχείριση υδάτων, που είναι ένα από σημαντικότερα προβλήματα αυτή τη στιγμή στο νησί, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη δυνατότητα αυτοπαραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ και πρέπει άπαντες να κινηθούμε προς την κατεύθυνση για εύρεση λύσης, Δήμος, Περιφέρεια, Υπουργείο ενέργειας, ΔΕΔΔΗΕ και ΡΑΑΕΥ.Τέλος, θέλω να τονίσω ότι ένα από τα σημαντικότερα, αλλά αναξιοποίητα πλεονεκτήματα της Χίου, είναι το γεωθερμικό της πεδίο. Παρά τη στρατηγική του σημασία, το θέμα παραμένει ανοιχτό τόσο από την πλευρά της τοπικής αυτοδιοίκησης όσο και από την κεντρική διοίκηση. Η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί κεντρική προτεραιότητα για τον Δήμο Χίου. Είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε μπροστά, έχοντας πλήρη επίγνωση των προκλήσεων, αλλά και τη βεβαιότητα ότι με συνεργασία, επιμονή και στρατηγικό σχεδιασμό, θα ξεπεράσουμε τα εμπόδια και θα πετύχουμε τους στόχους μας», κατέληξε ο Δήμαρχος.
