Περισσότεροι από πέντε εκατομμύρια θάνατοι κάθε χρόνο στον κόσμο σχετίζονται με τις ακραίες θερμοκρασίες -είτε τις πολύ υψηλές είτε τις πολύ χαμηλές- και ο αριθμός τους αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική μελέτη.
Παρόλο που κατά τα τελευταία 20 έτη πιο πολλοί άνθρωποι πέθαναν από το πολύ κρύο παρά από την πολλή ζέστη, αυτή η αναλογία φαίνεται σταδιακά να αλλάζει υπέρ της δεύτερης, όσο περνούν τα χρόνια και η κλιματική αλλαγή επιδεινώνεται. Με άλλα λόγια, αναμένεται να αυξάνονται οι θάνατοι από καύσωνες και να μειώνονται αναλογικά οι θάνατοι από παγωνιά. Οι θάνατοι από κρύο μειώθηκαν κατά 0,51% μεταξύ 2000-2019, ενώ εκείνοι από ζέστη αυξήθηκαν κατά 0,21%.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Γιουμίνγκ Γκούο της Σχολής Δημόσιας Υγείας και Προληπτικής Ιατρικής του αυστραλιανού Πανεπιστημίου Μόνας, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα υγείας του πλανήτη «The Lancet Planetary Health», ανέλυσαν και συσχέτισαν στοιχεία θνησιμότητας και θερμοκρασιών από 750 μέρη σε 43 χώρες για την περίοδο 2000-2019, κατά την οποία η μέση παγκόσμια θερμοκρασία αυξανόταν κατά 0,26 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία.
Η μελέτη εκτιμά ότι σχεδόν ένας στους δέκα θανάτους (το 9,4%) παγκοσμίως κάθε χρόνο σχετίζεται στην έκθεση των ανθρώπων είτε σε ακραία ζέστη είτε σε ακραίο κρύο. Οι περισσότεροι έξτρα θάνατοι λόγω ακραία χαμηλών ή υψηλών θερμοκρασιών συμβαίνουν αντίστοιχα στην Ανατολική Ευρώπη και στην υποσαχάρια Αφρική. Η Ευρώπη εκτιμάται ότι κάθε χρόνο έχει περίπου 845.000 θανάτους που σχετίζονται με αφύσικες θερμοκρασίες και από αυτούς οι 657.000 αφορούν το πολύ κρύο, ενώ οι 178.000 την πολλή ζέστη.
Οι ερευνητές -μεταξύ των οποίων η καθηγήτρια Ιατρικής Στατιστικής και Επιδημιολογίας Κλέα Κατσουγιάννη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου- επισήμαναν την ανάγκη τα σπίτια να έχουν καλύτερη μόνωση για το κρύο και καλύτερο κλιματισμό για τη ζέστη. Άνθρωποι με διάφορα υποκείμενα νοσήματα (π.χ. της καρδιάς ή των πνευμόνων) θα κινδυνεύουν περισσότερο στο μέλλον από κλιματολογικούς θανάτους.
Μια δεύτερη ισπανική μελέτη στο ίδιο επιστημονικό περιοδικό, η οποία έγινε από ερευνητές του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης, αντιστοίχισε στοιχεία θνησιμότητας και θερμοκρασιών σε 16 ευρωπαϊκές χώρες και βρήκε ότι το 7% των θανάτων σχετίζονται με τη θερμοκρασία. Οι θάνατοι από κρύο ήταν περίπου δεκαπλάσιοι σε σχέση με εκείνους που οφείλονταν στην ακραία ζέστη.
Όμως και αυτή η έρευνα προβλέπει -με βάση επιδημιολογικά μοντέλα- ότι έως τα μέσα του 21ού αιώνα οι θάνατοι από ζέστη θα έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ εκείνοι από κρύο θα μειωθούν αναλογικά, όχι όμως σε σημείο να αντισταθμίσουν τους αυξημένους θανάτους από τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Είναι μάλιστα πιθανό ότι η αναλογία θα αντιστραφεί και τελικά οι «καυτοί» θάνατοι θα ξεπεράσουν τους «παγωμένους». Οι μεσογειακές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ελλάδα, θα είναι οι πιο ευάλωτες, καθώς οι θερμοκρασίες τα καλοκαίρια θα είναι ολοένα υψηλότερες.