Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Κ. Γκιάλας, Χειρουργός Ουρολόγος MD, PhD, FEBU*
Ο καρκίνος του νεφρού είναι η τρίτη συχνότερη κακοήθεια του ουροποιητικού συστήματος και εμφανίζεται συνήθως μετά τα 50 έτη (μέση ηλικία 64 έτη). Στους άντρες, η συχνότητα είναι σχεδόν διπλάσια σε σχέση με τις γυναίκες. Τα τελευταία χρόνια εμφανίζει αύξηση της επίπτωσης περίπου 2%. Η αύξηση αυτή προφανώς σχετίζεται με την αυξημένη χρήση απεικονιστικών μεθόδων (υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία). Σε ποσοστό 20-30% των ασθενών η νόσος διαγιγνώσκεται σε μεταστατικό στάδιο η 5ετής επιβίωση των ασθενών με μεταστατική νόσο είναι περίπου <20%.
Στα αρχικά στάδια, σπάνια υπάρχουν συμπτώματα, και αυτά μπορεί να μην εκτιμηθούν σωστά, όπως ένα επεισόδιο αιματουρίας ή ένα αίσθημα βάρους δεξιά ή αριστερά από τη μέση.
Tα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν είναι η αιματουρία, πόνος στα πλευρά στην περιοχή των νεφρών που δεν υποχωρεί, ψηλαφητή μάζα στην κοιλιά, ανεξήγητη απώλεια βάρους, αδυναμία, καταβολή, αίσθημα κόπωσης και πυρετός που δεν μπορούν να αποδοθούν σε άλλη αιτία.
Από τις εργαστηριακές εξετάσεις συνήθως ανευρίσκεται, αναιμία, ερυθροκυττάρωση, υπερασβεστιαιμία, διαταραχές ηπατικής λειτουργίας και αυξημένη ΤΚΕ.
Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του νεφρού είναι: το κάπνισμα , η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η διατροφή, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του νεφρού και η αιμοκάθαρση.
Η διάγνωση της νόσου γίνεται πολλές φορές τυχαία στα πλαίσια υπερηχογραφήματος ή αξονικής τομογραφίας για κάποια άλλη αιτία.
Η πλειονότητα των όγκων του νεφρού (85%), είναι κακοήθεις, και η θεραπεία εκλογής είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Η θεραπεία που θα συστηθεί εξαρτάται από το μέγεθος του όγκου, το στάδιο της νόσου, την ηλικία και τη γενική κατάσταση του ασθενή. Η βιοψία σε συμπαγείς όγκους του νεφρού προτείνεται μόνο εάν πρόκειται να αλλάξει τη θεραπευτική μας επιλογή, καθώς έχει υψηλά ποσοστά ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων ενώ υπάρχει πάντα ο κίνδυνος αιμορραγίας ή διασποράς της νόσου.
Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει τη ριζική νεφρεκτομή και τη μερική νεφρεκτομή είτε ρομποτικά, είτε λαπαροσκοπικά. Η ριζική νεφρεκτομή περιλαμβάνει την αφαίρεση ολόκληρου του νεφρού με τις περιτονίες του και το αρχικό τμήμα του ουρητήρα. Το σύστοιχο επινεφρίδιο αφαιρείται μόνο σε περιπτώσεις απεικονιστικης διήθησης αυτού, ή σε μεγάλου μεγέθους όγκους του άνω πόλου του νεφρού. Τα τελευταία χρόνια επικρατεί η άποψη της συντηρητικής χειρουργικής (μερική νεφρεκτομή/ογκεκτομή) για την εντοπισμένη νόσο και σε περιφερικούς όγκους μέχρι 4 εκατοστά. Στόχος της μερικής νεφρεκτομής είναι η όσον το δυνατόν περισσότερο διατήρηση λειτουργικού νεφρικού ιστού. Τα μεγάλα πλεονεκτήματα των ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων είναι μικρή απώλεια αίματος , ο ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος η μικρή παραμονή στο νοσοκομείο και η ταχύτερη επιστροφή του ασθενή στις καθημερινές του δραστηριότητες.
*τ. Πρόεδρος Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας 92, 11528, Αθήνα. E-mail επικοινωνίας: giangkialas@yahoo.gr