Όταν ο Jaider Cantillo πήγε στην τράπεζα για να ανοίξει έναν λογαριασμό στον οποίο ήθελε να καταθέσει τη μισθοδοσία του αφού τελικά έλαβε την άδεια εργασίας το στην Ισπανία, ο υπεύθυνος του υποκαταστήματος του αρνήθηκε αυτήν την υπηρεσία επειδή ήταν Κολομβιανός. Ο υπάλληλος επικαλέστηκε ως δικαιολογία ότι τα χρήματά του θα μπορούσαν να συνδέονται με διακίνηση ναρκωτικών, όπως είπε ό ίδιος ο Cantillo στο πρακτορείο ΕΦΕ.
Δεν είναι όμως η μοναδική περίπτωση. Ανάλογες καταστάσεις αναφέρονται από κοινωνικές οντότητες όπως το Red Acoge, το CEAR ή το Movimiento por la Paz, οι οποίες προειδοποιούν για κατάχρηση του νόμου για την πρόληψη του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Με το πρόσχημα της εφαρμογής αυτού του νόμου, απαιτούν επιπλέον στοιχεία από μετανάστες ορισμένων εθνικοτήτων όπως η Κολομβία, το Ιράν ή η Συρία, οι οποίες, στην πράξη, εμποδίζουν την πρόσβασή τους σε βασικό λογαριασμό πληρωμών στον οποίο, τουλάχιστον στα χαρτιά, δικαιούνται.
«Ένιωσα σαν κατσαρίδα», εξομολογείται ο Cantillo όταν θυμάται την εμπειρία του πριν από ένα χρόνο σε ένα υποκατάστημα τράπεζας στο Burgos. Μετά από τρία χρόνια στην Ισπανία, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο αφού έφυγε από την Κολομβία με τη σύζυγό του και τα δύο παιδιά του με αναπηρία, αυτή ήταν η στιγμή του να «ξεκινήσει» μια νέα ζωή.
Πηγές από το εν λόγω τραπεζικό ίδρυμα που απευθύνθηκε η EFE αρνούνται κατηγορηματικά ότι η οντότητα αρνήθηκε το άνοιγμα του λογαριασμού με βάση την εθνικότητα του αιτούντος και εξηγούν ότι απαιτούσαν την αντίστοιχη τεκμηρίωση, βάσει του νόμου για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Το εγχειρίδιο του ιδρύματος για την εφαρμογή αυτού του νόμου περιλαμβάνει μια λίστα με σχεδόν 200 χώρες ή εδάφη που θεωρούνται «υψηλού κινδύνου», μεταξύ των οποίων και η Κολομβία, με βάση παράγοντες όπως το ότι υπόκεινται σε κυρώσεις ή εμπάργκο ή παρουσίαση «σημαντικών επιπέδων διαφθοράς ή άλλου εγκληματικού χαρακτήρα δραστηριότητες.”
Οι ΜΚΟ υποστηρίζουν ότι άτομα όπως ο Jaider Cantillo έχουν το δικαίωμα πρόσβασης σε έναν βασικό λογαριασμό πληρωμών όπως όλοι οι κάτοικοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι αιτούντες άσυλο ή οι μετανάστες που δεν έχουν άδεια εργασίας αλλά η απέλασή τους «είναι αδύνατη για νομικούς ή διοικητικούς λόγους», όπως αναφέρεται σε βασιλικό διάταγμα του 2017.
Για περιπτώσεις όπως αυτή του Κολομβιανού, θα αρκούσε να προσκομίσετε το έγγραφο ταυτότητας και την άδεια διαμονής σας, αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, οι τράπεζες απαιτούν μια σειρά πρόσθετων εγγράφων που είναι πρακτικά αδύνατο να προσκομίσουν οι αιτούντες.
Η επικεφαλής της περιοχής Πολιτικής Συνηγορίας του Red Acoge, Natalia Slepoy, εξηγεί στην EFE ότι, κατά τη γνώμη της, αυτό αντιπροσωπεύει παραβίαση του νόμου για τους βασικούς λογαριασμούς πληρωμών και του νόμου για την ίση μεταχείριση και τη μη διάκριση.
Οι συνέπειες για όσους υποφέρουν από αυτά τα εμπόδια μπορεί να κυμαίνονται από την απώλεια εργασίας έως τα προβλήματα λήψης επιδομάτων και, σύμφωνα με τον Red Acoge, είναι κοινή πρακτική για όλες τις οντότητες που ενεργούν ατιμώρητα, καθώς δεν υπάρχει καθεστώς κυρώσεων για αυτό.
Είναι δύσκολο να βρεθούν δεδομένα για τον αριθμό των ανθρώπων που επηρεάζονται από αυτό το πρόβλημα και τα λίγα που υπάρχουν δεν είναι αντιπροσωπευτικά, τονίζει η Natalia Slepoy, από το Red Acoge, καθώς αυτοί που επηρεάζονται είναι συνήθως άτομα σε ευάλωτες καταστάσεις και «το τελευταίο πράγμα που θέλουν είναι να έχουν προβλήματα», οπότε πολύ λίγοι υποβάλλουν αξίωση.
Μια μελέτη που διεξήχθη από κοινωνικούς φορείς μέτρησε 200 περιστατικά αυτού του τύπου το 2022 και η Τράπεζα της Ισπανίας, στην έκθεσή της του ίδιου έτους, ανέφερε μόνο 33 ισχυρισμούς για αυτό το θέμα.
Από την κυβέρνηση, υπουργικές πηγές ανέφεραν στην ΕΦΕ ότι στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή υπάρχει «ανησυχία» για το θέμα, υπό το φως των ενδείξεων που μεταφέρουν κοινωνικοί φορείς, οι οποίες δείχνουν ότι υπάρχουν «κακές πρακτικές» από την πλευρά των τραπεζών .
Πηγή: EFE