Γράφει η Λεμονιά Μορόμαλου
Τουρκία: Αιώνιο πρόβλημα, αιώνια απειλή, αμάθεια, ανέχεια ανελευθερία, φανατισμός, στην πλειοψηφία τους οι πολίτες της πείθονται εύκολα από τις ηγεσίες τους για την ύπαρξη ενός εξωτερικού εχθρού ( Ελλάδα) επειδή δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τον εσωτερικό, και οι περισσότεροι, ίσως να μην επιθυμούν να τον αντιπαλέψουν. Δεν παραβλέπομε την μειοψηφία των αντιφρονούντων οι οποίοι διώκονται ολοφάνερα ασύστολα και ανελέητα … Εδώ και αιώνες η «πεφωτισμένη» Ευρώπη χρησιμοποιεί την Τουρκία ως ανάχωμα προς τους υπόλοιπους εξ Ανατολών βαρβάρους και προς τον επίσης εξ Ανατολών κομμουνιστικό κίνδυνο συναλλασσόμενη όμως αισχρά μαζί της έως τις μέρες μας… Και χρησιμοποιώντας την Ελλάδα ως κυματοθραύστη…
Οι ανείπωτες φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν από μέρους των γειτόνων μας καθ’ οδόν για τις δυο, ευτυχώς αποτυχημένες, πολιορκίες της Βιέννης έχουν διαγραφεί φαίνεται από τη μνήμη των Ευρωπαίων ορισμένοι από τους οποίους είναι πρόθυμοι να πουλήσουν ακόμα και τη μάνα τους για λίγα παραπάνω γρόσια( ειπώθηκε από ακαδημαϊκό και αναφερόταν στους Γερμανούς).
Όσο για εμάς, γεννηθήκαμε με μνήμες από τους αιώνες σκλαβιάς και σφαγών, μεγαλώσαμε αγκαλιά με ένα μόνιμο εκφοβισμό, σε σημείο που τον συνηθίσαμε, και ίσως μερικοί από εμάς να μην τον παίρνομε στα σοβαρά.
………..
Ένα ζεστό καλοκαιριάτικο βράδυ του 1974, ήμουν δεν ήμουν δώδεκα χρονών, οι γονείς μας κάθονταν στη βεράντα, και κουβέντιαζαν, ενώ εμείς τα παιδιά, μετά το φαγητό παίζαμε ανέμελα στο δρόμο.
Ο πατέρας μου είχε τοποθετήσει στην παραθυρόπλακα το ραδιόφωνο για να ακούσουν τις ειδήσεις -το ίδιο μεγάλο καφέ «ΤΕΛΕΦΟΥΝΚΕΝ» που τον ενημέρωνε σιγανά κάθε βράδυ από το Λονδίνο και την Ντόιτσε Βέλλε, όλα τα χρόνια της δικτατορίας.
Ξαφνικά επικράτησε αναστάτωση στο μπαλκόνι και τον άκουσα ανήσυχο να λέει ότι έγινε απόπειρα για να δολοφονήσουν τον Μακάριο και ότι αυτό θα είχε άσχημες εξελίξεις.
Δεν κατάλαβα και πολλά εκείνο το βράδυ, αλλά κατάλαβα πολύ καλά τις επόμενες μέρες ότι οι Τούρκοι είχαν εισβάλει στην Κύπρο και ότι ετοιμαζόμασταν για πόλεμο.
……………
Ήταν πρωινό, και μόλις είχα σχολάσει από το μάθημα των Αγγλικών. Καθώς κατηφόριζα το δρόμο είδα τις γειτόνισσες στις αυλές να τραβούν τα μαλλιά τους. Πόλεμος! Πόλεμος! φώναζαν η μια στην άλλη.
Έτρεξα γρήγορα στο σπίτι για να δω τι συμβαίνει. Η μητέρα μου μιλούσε ασυνάρτητα, πηγαινοερχόταν στα εικονίσματα, έβγαινε από τη μια πόρτα και ξανάμπαινε από την άλλη…
Σε λίγο φάνηκε ο πατέρας μου (αρκετά ψύχραιμος οφείλω να παραδεχθώ), αντάλλαξε μαζί της μερικές βιαστικές κουβέντες και έβγαλε από την αποθήκη το όπλο με τη στολή του Τάγματος Εθνοφυλακής.
Τον είχαν ήδη ειδοποιήσει τηλεφωνικά για την επιστράτευση και γνώριζε βάσει του προκαθορισμένου σχεδιασμού ότι έπρεπε να παρουσιαστεί στο αεροδρόμιο. Δηλαδή στην πρώτη γραμμή…
Ενώ η μητέρα μας έλεγε τα πάτερημά της και στα κρυφά έκανε μετάνοιες, προσπαθούσαν κι οι δυο μαζί να μας εμποδίσουν να βγούμε από το σπίτι. Λες και θα μας έσωζαν αν άρχιζαν να πέφτουν οι βόμβες…
Ο αδερφός μου, εννέα χρονών τότε, προσπαθούσε να αποσπάσει το όπλο από τα χέρια του πατέρα μας ζητώντας να πάει και ο ίδιος να πολεμήσει τους «Τουρκαλάδες», όπως έλεγε.
Και αυτό, επειδή ο παππούς μας έχοντας υπηρετήσει στα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα μάς έλεγε συχνά ιστορίες για τις αγριότητες των Τούρκων (εκτός από αυτές των Βουλγάρων) μέχρι που συγχωρέθηκε , και ως φαίνεται είχε επηρεάσει τον μικρό, που αντέδρασε ακαριαία και μόνο στο άκουσμα της εθνικότητας του εχθρού… Είδε κι έπαθε ο πατέρας μου να τον ξεκολλήσει από το όπλο και τις σφαίρες, ενώ προσπαθούσε ο χριστιανός να ετοιμαστεί για να φύγει.
Με λίγα λόγια πανζουρλισμός …
Σε ανύποπτο χρόνο τους ξέφυγα και βγήκα στο δρόμο. Άκουσα ριπές. Αυτό θα το θυμάμαι όσα χρόνια κι αν περάσουν… Στη γειτονιά οι γυναίκες στρίγκλιζαν χωρίς να ξέρουν ποιος χτυπούσε ποιον. Δύο τουρκικά αεροπλάνα είχαν παραβιάσει τον εναέριο χώρο του νησιού- έμαθα αργότερα -και είχαν δεχθεί δικά μας πυρά από την περιοχή του αεροδρομίου. Πρόλαβα και τα είδα τυχαία καθώς πετούσαν τη στιγμή που μια γειτόνισσα ούρλιαζε «κρυφτείτε, παιδιά, κρυφτείτε!» Μπήκα τρομαγμένη στο σπίτι πριν γίνει αντιληπτό ότι είχα βγει έξω. Με την ψυχή στο στόμα, πριν ακόμα φύγει ο πατέρας για τον «πόλεμο» μάς ετοίμασαν, μας φίλησαν μας σταυροκόπησαν και μας έστειλαν «πακέτο» στο χωριό με κάποιο συγγενή που είχαν εν τω μεταξύ ειδοποιήσει…
Η μητέρα μας έμεινε στην πόλη. Κάθε βράδυ πήγαινε με τα πόδια στο αεροδρόμιο για να δει τον πατέρα μας και να του πάει τρόφιμα και άλλα αναγκαία, πράγμα που έκαναν και μερικές άλλες γυναίκες από τη γύρω περιοχή. Απ’ ό,τι έλεγε η ίδια, τις υπόλοιπες ώρες είτε μαγείρευε για να φάει ένας λόχος, πράγμα που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι σχήμα λόγου, είτε είχε το αυτί κολλημένο στο ραδιόφωνο για να μαθαίνει και να μεταφέρει τα νεώτερα στο στρατόπεδο. Ο πατέρας μου, πολύ αργότερα μας διηγήθηκε γελώντας ότι ένας νεαρούλης, πασίγνωστος επαγγελματίας στη Χίο αργότερα, έκλαιγε τα πρώτα βράδια, τού ζητούσε παρηγοριά και τον ρωτούσε συνέχεια: «κυρ Γιάννη, κυρ Γιάννη, θα πεθάνομε;» Κατά τα άλλα, μόλις είχε απολυθεί από το στρατό…
Οι «επιδρομές» στα σούπερ μάρκετ και τα άλλα καταστήματα τροφίμων που ακολούθησαν για πολλούς μήνες αργότερα, ίσως και καναδυό χρόνια ακόμα, με έκαναν να κατανοήσω το λόγο που ο πατέρας μας αγόραζε πάντα ζάχαρη, αλεύρι, όσπρια και γάλατα στη χονδρική. Με τις κούτες και τα σακιά δηλαδή…Τα ψυχικά τραύματα της Κατοχής και της πείνας που είχαν από τα παιδικά τους χρόνια οι γονείς μας, τους κρατούσαν σε εγρήγορση από φόβο μην ξαναζήσουν τα ίδια. Και να, που ο πόλεμος άρχισε να φαίνεται πάλι στον ορίζοντα …
Οι εχθροπραξίες κάποια στιγμή έληξαν με την τραγική κατάληξη για την πατρίδα μας, ενώ εμείς μείναμε στο χωριό μέχρι που άνοιξαν τα σχολεία και περάσαμε ένα αξέχαστο καλοκαίρι.
Οι περισσότεροι χωριανοί είχαν επιστρατευθεί , ενώ οι ηλικιωμένοι κάθε βράδυ στο διπλανό καφενείο λογομαχούσαν και «σκάλιζαν» τα πολιτικά μέχρι και την εποχή του Βενιζέλου ακόμα. Εξακολουθούσαν να είναι διαιρεμένοι σε «βασιλικούς» και «βενιζελικούς» οι πιο πολλοί μέχρι το τέλος της ζωής τους. Δεν έλειπαν και οι καβγάδες μέχρι που έρχονταν οι κόρες τους και οι γυναίκες τους να τους μαζέψουν…
Έχουν περάσει τόσες δεκαετίες από τότε . Η ευλογημένη παιδική ανεμελιά μάς προφύλαξε τότε από κάθε ανησυχία και αγωνία. Μόνο σκόρπιες εικόνες έρχονται στο μυαλό μου από εκείνη την εθνική συμφορά και εξακολουθώ να αισθάνομαι ευγνώμων που δεν γνωρίσαμε πόλεμο και πείνα όπως οι προηγούμενες γενιές παρόλο που στις μέρες μας ζούμε νέες μορφές του, αλλά αυτό είναι μια άλλη διαφορετική ιστορία…
