Γράφει η Λεμονιά Μορόμαλου
Από το γραφικό στερεότυπο της ελληνίδας μάνας που στέλλει στα παιδιά της κεφτεδάκια αεροπορικώς στο Λονδίνο ή στην Κοζάνη, και που η παραίνεσή της «ζακέτα να πάρεις» γίνεται τίτλος τηλεοπτικής σειράς, μέχρι εκείνο της πεθεράς που αντιμετωπίζει με καχυποψία τον «εισβολέα», είναι μια… θρησκεία δρόμος. Πέρα από το μειδίαμα ή τα πειράγματα ή την ειρωνεία που προκαλούν αυτές οι υπερβολές, καταδεικνύεται και μια κουλτούρα, θύματα της οποίας είναι παιδιά και γονείς όσο κι αν αυτό ακούγεται σκληρό και ίσως επικριτικό.
Στον τόπο μας, πατέρες και μητέρες καταλήγουν να πασχίζουν μέχρι τα γεράματα να προσφέρουν στα παιδιά τους το καλλίτερο, και αν χρειαστεί να αναπληρώνουν την ανεπάρκεια των θεσμών και του κράτους. Έτερον εκάτερον! Μέσα σε αυτόν τον φαύλο κύκλο ανατρέφονται ανώριμοι πολίτες (λένε οι ειδικοί) για τους οποίους η οικογένεια είναι το δεκανίκι αλλά ταυτόχρονα και το σωσίβιό τους, σε μια χώρα όπως η δική μας με ασταθείς θεσμούς και συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις από πλευράς του κράτους και της πολιτείας πολλές από τις οποίες, δεν έχουν καμμία σχέση με τον εκσυγχρονισμό την ευημερία και την πρόοδο όπως θα περίμενε κανείς, αλλά με τον διαρκή αγώνα να αντιμετωπιστούν εμβαλωματικά, αναγκαστικά, ή κατά το συμφέρον, οι γνωστές και άγνωστες παθογένειες του ίδιου του συστήματος μέσα στο οποίο ζούμε…
Διάφοροι μελετητές, κοινωνιολόγοι και ιστορικοί έως και ψυχίατροι έχουν ασχοληθεί με το φαινόμενο της εσαεί εξάρτησης από την οικογένεια, ο καθένας κάνει τη δική του αναγωγή, αλλά όλοι συμφωνούν ότι είναι πολιτισμικό στοιχείο. Η αντιδιαστολή με άλλες δυτικές χώρες (πάντως όχι μεσογειακές) είναι συχνή, αλλά θα έπρεπε να ξανασκεφτούμε με ποιές χώρες ακριβώς συγκρινόμαστε: Ούτε με ορθόδοξες χώρες στο θρήσκευμα ούτε με καθολικές αλλά με… προτεσταντικές, πράγμα το οποίο ελάχιστοι μη ειδικοί έχομε συνειδητοποιήσει.
Αυτό το διαπιστώσαμε παρακολουθώντας μια σειρά διαδικτυακών διαλέξεων με θέμα τις διάφορες θρησκείες. Στην παρουσίαση του Χριστιανισμού, μας εξηγήθηκε η διαφορά ανάμεσα στα δόγματά του, τόσο η τυπική όσο και η ουσιαστική. Θυμηθήκαμε τον Μαρτίνο Λούθηρο, τον Καλβίνο και τη Μεταρρύθμιση, παιδί της οποίας είναι ο προτεσταντισμός. Τους θρησκευτικούς πολέμους που αιματοκύλησαν την Ευρώπη ιδιαίτερα τη Γαλλία, τις διώξεις που υπέστησαν οι διαμαρτυρόμενοι οι οποίοι καταφέρθηκαν και δικαίως εναντίον του καθολικισμού, της υποκρισίας και της διαφθοράς του. Αλλά και τις σφαγές στις οποίες επιδόθηκαν οι οπαδοί των δυο δογμάτων μεταξύ τους στο όνομα της…θρησκείας. Αργότερα, αφού ο προτεσταντισμός εκτοξεύτηκε, και εξαπλώθηκε με τις μεταναστεύσεις των διωκόμενων πιστών του, προέκυψε ως απάντηση του καθολικισμού η Αντιμεταρρύθμιση με ισχυρό ιεραποστολικό φιλανθρωπικό και εκπαιδευτικό έργο.
Ελάχιστοι επίσης, έχομε συνειδητοποιήσει ότι στους ετήσιους καταλόγους με τις πιο επιτυχημένες και κατά συνέπεια πιο ισχυρές χώρες, σε όλους τους τομείς, εμφανίζονται σταθερά στις πρώτες θέσεις αυτές των οποίων η πλειοψηφία των κατοίκων είναι προτεστάντες: Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Ολλανδία και Βέλγιο (αν και οι δυο τελευταίες έχουν σημαντική παρουσία του Καθολικισμού) και τέλος το Ηνωμένο Βασίλειο με την Αγγλικανική εκδοχή του προτεσταντισμού, αλλά και τα παιδιά της Αγγλίας, δηλαδή οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία και η Ν. Ζηλανδία και εν μέρει ο Καναδάς. Οι ίδιες χώρες, είναι οι υπερδυνάμεις των δυο τελευταίων αιώνων και, σύμφωνα με τους ομιλητές η επιτυχία τους οφείλεται στο θρησκευτικό τους δόγμα, δηλαδή στον προτεσταντισμό, και στη στάση ζωής που οφείλουν να τηρούν οι οπαδοί των διαφόρων τάσεών του οι οποίες ΔΕΝ αποτελούν αιρέσεις:
Ο προτεσταντισμός δίνει έμφαση στην ατομική επαφή με το Θείο ( χωρίς μεσάζοντες), στην ευθύνη, στην ατομική δημιουργικότητα, στην ατομική επίλυση προβλημάτων αλλά και στη συνεργασία για το κοινό όφελος και σε μεγάλο βαθμό στη φιλανθρωπία…
Η ανατροφή των παιδιών είναι πολύ αυστηρή : Mόλις το παιδί σταθεί στα πόδια του, του αναθέτονται ευθύνες μέσα στο σπίτι είτε π.χ. να φέρνει το ψωμί στο τραπέζι είτε να καθαρίζει το κεφαλόσκαλο,και αυτά με έλεγχο από τους γονείς και τιμωρία, για τυχόν ασυνέπεια ή παράβαση των κανόνων, η οποία αποτυπώθηκε στην υπερβολική της μορφή στις ταινίες του Ίγκμαρ Μπέργκμαν .
Η ίδια αυστηρότητα διέπει την εκπαίδευση στα σχολεία επιρρίπτοντας, όπου χρειάζεται την ευθύνη ΚΑΙ στα ίδια τα παιδιά, όσο μικρά κι αν είναι, όχι μόνο στους γονείς. Στις ίδιες κοινωνίες, τις προτεσταντικές, όταν αυτά γίνουν 18 ετών φεύγουν από το σπίτι για να ζήσουν μόνα τους και αν δεν συμβεί αυτό οι γονείς έχουν την πεποίθηση ότι τα καταστρέφουν. Θυμίζομε ότι για να σπουδάσουν οι νέοι παίρνουν πολύ ευνοϊκά και πολύ μακροπρόθεσμα δάνεια όπως π.χ. αυτό του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα το οποίο αποπλήρωσε κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Τα πανεπιστήμια βοηθούν τους φοιτητές να βρουν δουλειά μέσα στα campus αλλά και έξω από αυτά. Αν, για οποιονδήποτε λόγο τα παιδιά κατοικήσουν σε κάποιο ακίνητο των γονέων πληρώνουν ενοίκιο. Αν χρειαστούν χρήματα οι γονείς τα δανείζουν και συχνά με τραπεζικό τόκο. Σε αυτές τις χώρες η υποχρέωση για την τήρηση των νόμων είναι απόλυτη, καθώς και η γενικότερη πειθαρχία ιδίως στα δημοσιονομικά. Εργατικότητα, συνέπεια ,οργάνωση, προγραμματισμός είναι τα χαρακτηριστικά των κοινωνιών.
Η σχέση του προτεστάντη με το χρήμα είναι ιερή επειδή, σύμφωνα με την Βίβλο, ο Θεός θέλει τον άνθρωπο εκτός από το να εργάζεται, να δημιουργεί με το χρήμα του, να επενδύει, να δημιουργεί θέσεις εργασίας και να προσφέρει στην κοινωνία και στο κράτος για να υπάρξει συνολική πρόοδος και ευημερία. Ευλογεί το επιχειρείν με λίγα λόγια. Δεν είναι τυχαίο που στις χώρες όπου υπερίσχυσε η τάση την οποία εκπροσωπούν, έκλεισαν πριν από αιώνες τα μοναστήρια επειδή θεωρούν την καταφυγή σε αυτά αναξιοπρεπή(!) Είναι απαράδεκτο – υποστηρίζουν- να παρακαλείς όλη μέρα το Θεό να σου προσφέρει, επειδή προσβάλλεις το πρόσωπό Του. Βγες έξω στον κόσμο, αγωνίσου και δούλεψε (!)είναι το σύνθημά τους. Έτσι δημιουργείς μια κοινωνία αξιοπρεπή και όχι σερνάμενη (!) Οι άνθρωποι που μεγαλώνουν σε αυτές τις κοινωνίες διακρίνονται από μεθοδικότητα, εσωτερική πειθαρχία και αυτοσυγκράτηση στα οποία είναι εκπαιδευμένοι από μικρή ηλικία. Οι πολίτες τους δεν διστάζουν να καταγγείλουν την παρανομία και τους παραβάτες. Δεν περιμένουν από το κράτος να τους λύσει τα προβλήματα αλλά αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες μέσα στις μικρές ή μεγάλες κοινότητές τους. Επειδή οι προτεστάντες κυριαρχούν στον κόσμο, χωρίς να το αντιληφθούμε μας επιβάλλουν τις τάσεις, τις συνήθειες και τις μόδες τους. Κατά κανόνα τα κατάφεραν, εκτός ίσως από το να μας επιβάλλουν να τρώμε πλούσιο πρωινό και να κοιμόμαστε από τις επτά το απόγευμα… (Γι’ αυτό το όνειρό τους είναι να έρχονται για διακοπές στο νότο και να ξεσπαθώνουν…για να το θέσομε ευγενικά και να μην προκαλέσομε διπλωματικό επεισόδιο…) Δεν πρόκειται βέβαια για τέλειες κοινωνίες. Όλα τα παραπάνω αποτελούν δείγματα της γενικής τάσης και στάσης ζωής…
……………
Παρ’ όλα αυτά, με την εμφάνιση του προτεσταντισμού, δεν ήταν η πρώτη φορά που τέτοιες ιδέες και πεποιθήσεις είχαν σαν συνέπεια τη διαμόρφωση σχέσης κράτους πολίτη. Υπάρχουν κοινά σημεία (σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς) με τον Κομφουκιανισμό ως φιλοσοφία και πρακτική. Στις αρχές του στηρίχθηκε η οργάνωση του αχανούς κινεζικού κράτους που απαιτούσε πειθαρχία και αξιοκρατία για να λειτουργήσει σωστά και να παταχθεί το ενδεχόμενο διαφθοράς αλλά και η αναξιοκρατία.
Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, ας θυμηθούμε ότι, όταν ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν ήταν ακόμα Υπουργός Οικονομικών, είχε κάνει λόγο για «Θρησκευτικό πόλεμο» μεταξύ προτεσταντών και καθολικών που αντικατοπτρίζεται στην κρίση χρέους των χωρών του Νότου. Δεν είναι δυνατόν μια «Οικονομίστικη Γερμανική Θεολογική Ιδεοληψία να οδηγήσει εκ νέου την Ευρώπη σε μια μεσαιωνική σύγκρουση» -είχε πει τότε- σε συνέδριο των Γερμανών διπλωματών στο Βερολίνο για να επιμείνει ότι οι κατεστημένες προτεσταντικές θέσεις για την οικονομική και δημοσιονομική πολιτική αποτελούν το μεγαλύτερο εμπόδιο για μια γνήσια Ευρωπαϊκή ενότητα και σημείωσε ότι είναι απαραίτητο να βρεθεί ισορροπία μεταξύ των δυο αυτών τάσεων (της χαλαρότητας του Νότου και της αυστηρότητας του Βορρά στα δημοσιονομικά) για το καλό όλων.
Αμέτρητες σκέψεις προκαλούν οι παραπάνω διαπιστώσεις, ενώ δημιουργούν περισσότερα ερωτήματα από αυτά στα οποία απαντούν…Οι διαφορές, οι διαφορετικότητες και οι…διαφοροποιήσεις μπορεί να γοητεύουν αλλά ταυτόχρονα προκαλούν αντιδράσεις και ενίοτε πωρώνουν και φανατίζουν μέχρι τις μέρες μας. Δεν είναι η πρώτη φορά που διαπιστώνομε ότι θρησκεία και πολιτική είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Σε ορισμένες χώρες θρησκεία και κράτος διαχωρίστηκαν θεσμικά αλλά όχι πνευματικά ούτε ιδεολογικά.
Πάντως, λίγο πριν ολοκληρωθεί η διάλεξη περί Χριστιανισμού τουλάχιστον όσοι από τους ακροατές δεν ήταν ούτε Βόρειοι ούτε Προτεστάντες πρέπει να παρηγορήθηκαν με την πανηγυρική επισήμανση ότι «εμείς όμως, έχομε πάθος!»
ΠΗΓΕΣ : ΜΑΡΙΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ- ΘΑΝΟΣ ΒΕΡΕΜΕΣ- ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΓΙΟΣΑΦΑΤ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΜΑΣ