Γράφει η Ευγενία Γάλλου
Το μπουγιουρντί είναι μια από τις πολλές λέξεις που μας έχει κληροδοτήσει η περίοδος της οθωμανικής κυριαρχίας, οποίες μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους έμειναν μεν ανενεργές, προσέλαβαν δε καινούργιες σημασίες.
Η αρχική του λοιπόν σημασία είναι έγγραφη διαταγή αξιωματούχου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο αρχικός τύπος, στα μεσαιωνικά χρόνια, ήταν μπουγιουρουλντί, από το buyuruldu, που θα πει «διετάχθη», και με το οποίο τελείωνε το κατεβατό της διαταγής.
______
< τουρκ. buyrultu =απόφαση, διάταγμα ή
< τουρκ. buyruk =εντολή, έγγραφη διαταγή αξιωματούχου της Οθωμανικής αυτοκρατορίας
Aπόφαση – διαταγή των Οθωμανών ή αίτημα για να προσκυνήσει ένας εξεγερμένος “προσκυνοχάρτι”. Αυτή η δυσάρεστη μνήμη χρωμάτισε αρνητικά τη λέξη στα νεότερα χρόνια.
Σύμφωνα με τον Ν. Σαραντάκο: “Με μπουγιουρντί διορίζονταν και οι αρματολοί. Πράγματι, μια από τις κατηγορίες εναντίον του Καραϊσκάκη στα 1824 ήταν «ότι από τον Ομέρ Πασά εζήτησε μπουγιουρτί διά να γίνει καπετάνος των Αγράφων” (Ελληνικά Χρονικά, 19.4.1824).
Όπως είναι φυσικό, μετά την απελευθέρωση και την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους το «μπουγιουρντί» σταμάτησε να χρησιμοποιείται με τις σημασίες αυτές, εκτός βέβαια από τα ιστορικά έργα που είχαν θέμα την Τουρκοκρατία και την Επανάσταση.
Ωστόσο, η λέξη παραμένει στη σημερινή γλώσσα, όπου όμως έχει φτάσει να σημαίνει «επίσημο έγγραφο με δυσάρεστο περιεχόμενο» ( π.χ. από την εφορία -συχνά ειρωνικά).
______
Όμως, «μπουγιουρντί ονομάζεται επίσης και ένα πικάντικο καυτερό φαγητό με ντομάτα, πιπεριές, τυρί φέτα, μπούκοβο, ελαιόλαδο, ρίγανη, λαχανικά. Η ονομασία αυτή του δόθηκε ακριβώς γιατί το αποτέλεσμα είναι αρκετά καυτερό.
Πηγές:
https://greek_greek.en-academic.com/.
https://el.wiktionary.org/…/
