Η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου είναι πλέον γνωστή ως «Μπλε Δευτέρα» («Blue Monday») καθώς θεωρείται η πιο καταθλιπτική ημέρα της χρονιάς. Τα έξοδα των Χριστουγέννων, ο άσχημος καιρός, οι στόχοι της Πρωτοχρονιάς που δεν υλοποιήθηκαν, κάνουν αυτή την ημέρα την πιο καταθλιπτική της χρονιάς. Είναι όμως η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου η πιο καταθλιπτική ημέρα του έτους; Οι επιστήμονες λένε «όχι».
Ο όρος «Blue Monday» επινοήθηκε το 2004 από τον Βρετανό ψυχολόγο Κλιφ Αρνάλ, όταν το ταξιδιωτικό πρακτορείο Sky Travel του ζήτησε να αναπτύξει μια μαθηματική φόρμουλα για να προσδιορίσει την πιο καταθλιπτική ημέρα της χρονιάς. Στη συνέχεια, το ταξιδιωτικό πρακτορείο χρησιμοποίησε τον όρο «Blue Monday» στη διαφημιστική του καμπάνια, η οποία σχεδιάστηκε για να ενθαρρύνει τις καλοκαιρινές κρατήσεις που, όπως ισχυριζόταν η εταιρεία, θα ανακούφιζαν την κατάθλιψη αυτής της ημέρας. Ωστόσο, η θεωρία του Αρνάλ έχει απορριφθεί πλήρως από την επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα.
«Η μελαγχολία του χειμώνα είναι μια φυσική αντίδραση στις διακοπές των Χριστουγέννων και στο τέλος των γιορτών, αλλά η παθολογικοποίηση τέτοιων φυσιολογικών συναισθημάτων ως μια μορφή ‘οξείας κατάθλιψης’ όπως η Blue Monday είναι λάθος», δήλωσε στο στο Live Science ο Κρεγκ Τζάκσον, καθηγητής ψυχολογίας της επαγγελματικής υγείας στο Πανεπιστήμιο Birmingham City της Αγγλίας.
«Δεν υπάρχουν αξιόπιστα ερευνητικά στοιχεία που να δείχνουν ότι η Blue Monday είναι πιο καταθλιπτική από οποιαδήποτε άλλη ημέρα ή ότι είναι η πιο καταθλιπτική ημέρα του έτους», τόνισε.
Οι δείκτες της δημόσιας υγείας, όπως η θνησιμότητα, οι απουσίες λόγω ασθενείας, η ψυχιατρική νοσηρότητα, ακόμη και οι εκτιμήσεις για τους θανάτους ή τις απόπειρες αυτοκτονίας, δεν παρουσιάζουν αύξηση την τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου κάθε έτους σε σύγκριση με άλλες ημέρες του Ιανουαρίου, πρόσθεσε ο Τζάκσον.
«Ο μόνος τρόπος με τον οποίο αυτή η ημερομηνία μπορεί να θεωρηθεί πιο καταθλιπτική από τις άλλες, είναι επειδή τα μέσα ενημέρωσης λένε στους ανθρώπους ότι σήμερα είναι Blue Monday και έτσι μπορεί να προκύψει ένα φαινόμενο αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτή η θεωρία δεν είναι επιστημονική», τόνισε.
«Η Μπλε Δευτέρα, λοιπόν, δεν πρέπει να θεωρηθεί τίποτα περισσότερο από ένα κόλπο δημοσίων σχέσεων που έχει ξεφύγει», σημείωσε ο καθηγητής.
Ωστόσο, ο Τζάκσον σημείωσε ότι οι χειμερινοί μήνες μπορεί να παίξουν ρόλο στην ενίσχυση ή την αύξηση των συναισθημάτων κατάθλιψης και άγχους. Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD), που μερικές φορές αναφέρεται ως «χειμερινή κατάθλιψη», είναι ένα φαινόμενο που επηρεάζει το 1% έως 10% των ανθρώπων, ανάλογα με την έρευνα, σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2015 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «The Physician and Sportsmedicine».
«Με απλά λόγια, η SAD είναι μια μορφή κατάθλιψης, με συμπτώματα που κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά- που εμφανίζεται κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες – και η οποία μπορεί να προκληθεί ή να επιδεινωθεί από την έλλειψη φυσικού φωτός της ημέρας, καθώς και από κοινωνικούς λόγους, όπως η μειωμένη σωματική δραστηριότητα και ο μειωμένος ελεύθερος χρόνος λόγω των μικρότερων και ψυχρότερων ημερών», δήλωσε ο Τζάκσον.
«Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ των ατόμων που πάσχουν από SAD και της Blue Monday», είπε ο Τζάκσον.
Οι επικριτές της θεωρίας του Αρνάλ, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και το Ίδρυμα Ψυχικής Υγείας, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση στο Ηνωμένο Βασίλειο, υποστηρίζουν ότι ο όρος Blue Monday θα μπορούσε να είναι δυνητικά επιζήμιος για την ευημερία των ανθρώπων.
«Είναι σίγουρα ηθικά αμφίβολο να χρησιμοποιείται ένα τέχνασμα για να εξαπατηθεί ένας πληθυσμός και να πιστέψει ότι είναι σχεδόν καταδικασμένος να αισθάνεται δυστυχισμένος, ενώ δεν χρειάζεται», δήλωσε ο Τζάκσον. «Το χειρότερο, ωστόσο, είναι ότι η έννοια της Μπλε Δευτέρας μπορεί να είναι παραπλανητική για τους ανθρώπους που έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας και αυτοκτονικές σκέψεις», οι οποίοι μπορεί λανθασμένα να πιστεύουν ότι είναι προδιαγεγραμμένοι να αισθάνονται μελαγχολία εκείνη την ημέρα ή να πιστεύουν ότι θα αισθανθούν καλύτερα μόλις περάσει αυτή η μέρα.
Η κατάθλιψη είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα υγείας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 280 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν σήμερα από κατάθλιψη.
ΠΗΓΗ: Live Science
